Հանքարդյունաբերությունը չպետք է դիտարկել որպես ՀՀ զարգացման առաջնահերթ ուղղություն. մտավորականների բաց նամակը վարչապետին

Մտավորականների խորհուրդը հանքարդյունաբերության վնասների մասին բաց նամակ է հղել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին և բնապահպանության նախարար Էրիկ Գրիգորյանին: Խորհրդի նամակը ներկայացնում ենք ամբողջությամբ.

«Մարտի 23-ին Մտավորականների խորհուրդը (ՄԽ)  դիմել էր  ՀՀ կառավարությանը, հայտնելով իր խոր մտահոգությունը հանքարդյունաբերության, հատկապես մետաղային հանքերի և պոչամբարների կողմից շրջակա միջավայրի և բնակչության առողջության վրա իրականացվող խիստ բացասական ազդեցության վերաբերյալ:

Ապրիլի 25-ին ստացվել է պատասխան ՀՀ բնապահպանության նախարարությունից, որին կցվել են նաև ՀՀ Էներգետիկայի և բնական պաշարների, տարածքային կառավարման և զարգացման, առողջապահության և գյուղատնտեսության նախարարությունների տեսակետները քննարկվող հարցի շուրջ: Ստացված պատասխանը մեզ բոլարովին չի գոհացնում, քանի որ տպավորություն է ստեղծվում, որ նախարարությունները լիարժեք չեն տիրապետում բարձրացված հիմնախնդրի էությանը և չեն համագործակցում միմիանց հետ, ներկայացնելով մակերեսային և իրար հակասող, որևէ լուծում չպարունակող կարծիքներ:

Պատասխանից տպավորությունն այնպիսին է, որ նախարարությունները նոր են արձանագրում այն վտանգները և կանխարգելիչ միջոցառումները, որոնք պետք է նախատեսված լինեին դեռ մետաղական հանքերի շահագործման թույլտվությունը տալու պահին: Միայն հիմա են նախատեսում իրականացնել միջոցառումներ, որոնք պետք է իբր վերացնեն կուտակված վտանգավոր հետևանքները՝ միաժամանակ բողոքելով դրանց իրականացման համար անհրաժեշտ ֆինանսական միջոցների բացակայությունից:

Մեր խորին համոզմամբ՝ շրջակա միջավայրին հասցված վնասները, որոնք, անկասկած, ազդում են բնակչության առողջության վրա, հետևանք են շահագործողների կողմից գերշահույթ ստանալու մոլուցքի և  պատկան մարմինների կողմից պատշաճ վերահսկողության բացակայության:

Հարգարժան պարոն վարչապետ։

Ձեր ուշադրությունն ենք հրավիրում նաև այն արտառոց փաստին, որ հանքավայրերի արտադրանքի, հատկապես՝ մոլիբդենի, ոսկու արտահանման տուրքերը զրոյական են, իսկ ստացված շահույթի հարկման հնարավորությունները՝ անհասկանալի ու անվերահսկելի:

Համոզված ենք, որ բարձրացված խնդիրները օպերատիվ լուծման կարիք ունեն, և նորընտիր կառավարությունը կդրսևորի համապատասխան քաղաքական կամք այդ ուղղությամբ: 

Մեր կարծիքով՝ անհրաժեշտ է.

• Բացառել հանքարդյունաբերության դիտարկումը որպես ՀՀ զարգացման առաջնահերթ ուղղություններից մեկը:
• Բացահայտել ոլորտում առկա կոռուպցիոն երևույթները:
• Ստեղծել միջգերատեսչական համակարգող հանձնաժողով անկախ փորձագետների մասնակցությամբ (երկրաբան, բնապահպան, քիմիկոս, իրավաբան, տնտեսագետ, հիգիենիստ):
• Իրականցնել նախորդ նամակում արդեն նշված միջոցառումները: Այն է`

–        Ձեռնարկել տարաբնույթ նորարական միջոցառումներ հանքարդյունաբերության բացասական ազդեցությունը նվազագույնի հասցնեու նպատակով: Կասեցնել շրջակա միջավայրի համար հատկապես վտանգավոր մետաղային հանքերի շահագործումը մինչև հասցված վնասի վերացումը, կանխարգելիչ միջոցառումների իրականացումը, օրինակ, Թեղուտի հանքավայր: Առկախել նոր թույլտվությունների տրամադրումը:

–            Անհապաղ միջոցներ ձեռնարկել վնասված և աղտոտված տարածքների վերականգնման և բնությանը հասցված վնասը փոխհատուցելու ուղղությամբ՝ առաջնային համարելով Լոռու և Սունիքի մարզերը:

–            Ուսումնասիրել ազդակիր համայնքների առողջապահական, սոցիալական վիճակի բնութագիրը և դրա հիման վրա բնակչությանը ցուցաբերել ամբողջական աջակցություն,

–            պատասխանատվության ենթարկել բնությանը և տեղի բնակչությանը վնաս հասցրած մասնավոր ձեռնարկություններին:

Ակնկալում ենք հանդիպում՝ վերընշված, ինչպես նաև այլ հրատապ հիմնախդիրները քննարկելու համար»:

Մտավորականների խորհրդի անդամներ

Ազատ Եղիազարյան՝ բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր

Կարինե Դանիելյան՝ աշխարհագրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր

Արման Նավասարդյան՝ արտակարգ ու լիազոր դեսպան, Հայ-ռուսական համալսարանի համաշխարհային քաղաքականության և միջազգային հարաբերությունների ամբիոնի վարիչ

Թաթուլ Մանասերյան՝ տնտեսագիտական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր

Ռոլանդ Ավետիսյան՝ քիմիական գիտությունների թեկնածու

Վահան Համազասպյան՝ Հայաստանի հելիոֆիկացիայի ծրագրի հեղինակ, տեխգիտությունների դոկտոր

Արմեն Հովսեփյան՝ պատմաբան-քաղաքագետ, ՌԴ հումանիտար գիտակադեմիայի անդամ, պրոֆեսոր

Ժասմինա Ղևոնդյան՝ «ՆԵՐՈՒԺ» ՀԿ տնօրեն

Ելենա Մանվելյան՝ բժշկական գիտությունների թեկնածու

Արամ Սարգսյան՝ ՄԽ  համակարգող, Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցության նախագահ, <> ազգային կենտրոն ՀԿ ղեկավար