Գիտնականները կազմել են մթերքների օգտակարության վարկանիշը

Թաֆթս համալսարանի ամերիկացի սննդաբաններն ու առողջապահության փորձագետները կազմել են սննդամթերքների առավել համապարփակ վարկանիշը՝ դրանց՝ առողջության համար օգտակարության տեսանկյունից՝ լավագույնից մինչև վատագույնը: Հոդվածը հրապարակվել է Nature Food ամսագրում:

Հեղինակները նշում են, որ դա առաջին համակարգն է, որը հաշվի է առնում սննդի առողջ և վնասակար գործոնների հավասարակշռությունը, բոլոր նախորդները կենտրոնացած էին գործոնների այս երկու խմբից միայն մեկի վրա: Բացի այդ, այն թույլ է տալիս ընդհանուր սանդղակով գնահատել նախնական մթերքները, դրանցից պատրաստված ուտեստները, ներառյալ բարդ ուտեստները, ինչպես նաև՝ ըմպելիքները:

«Սպառողները, քաղաքական գործիչներն ու արտադրողները փնտրում են պարզ գործիքներ, որոնք կօգնեն բոլորին կատարել ավելի առողջ ընտրություն», – ասում է հետազոտության ղեկավար Ֆրիդմանի դպրոցի դեկան Դարիուշ Մոզաֆարյանը համալսարանի մամուլի հաղորդագրության մեջ:

Food Compass համակարգը մշակվել է ԱՄՆ ազգային տվյալների շտեմարանի միջոցով, որը պարունակում է տվյալներ ամերիկացիների կողմից սպառված 8 032 սննդամթերքի և ըմպելիքի վերաբերյալ: Հետազոտողները գնահատել են սննդի 54 տարբեր բնութագիր ինը ոլորտներում՝ կապված հիմնական քրոնիկ հիվանդությունների հետ, ինչպիսիք են գիրությունը, շաքարախտը, սրտանոթային խնդիրները և քաղցկեղը, ինչպես նաև թերսնման վտանգը, հատկապես մայրերի, փոքր երեխաների և տարեցների համար:

Վերջնական դասակարգման մեջ յուրաքանչյուր սնունդ, ըմպելիք կամ խառը կերակուր ստացել է Food Compass – ի գնահատականը`1 -ից (անառողջ) մինչև 100 -ը (առավել առողջ): Հեղինակները որոշել են, որ 70 կամ ավելի միավոր կգնահատվի այն սնունդն ու ըմպելիքը, որը պետք է խրախուսվի, 31-69 գնահատականով սնունդն ու ըմպելիքները պետք է չափավոր սպառվեն, և 30 կամ ավելի ցածր միավորները պետք է նվազագույնի հասցվեն:

Սննդամթերքի հիմնական կատեգորիաների համար միջին միավորը կազմել է 43.2: Ամենացածր գնահատականը տրվել է խորտիկներին և քաղցր աղանդերին (միջին գնահատական ​​՝ 16.4), բանջարեղենին (միջին գնահատական ​​՝ 69.1), մրգերին (միջին միավոր ՝ 73.9. գրեթե բոլոր հում պտուղներին՝ 100 միավոր) և հատիկաընդեղենի, ընկույզների և սերմերի (միջին միավորը՝ 78.6): Ըմպելիքների մեջ միջին գնահատականը տատանվում էր 27,6 -ից՝ գազավորված և էներգետիկ ըմպելիքներ՝ շաքարով, մինչև 67 ՝ մրգային կամ բանջարեղենային հյութերի համար:

Օսլա պարունակող բանջարեղենը ստացել է միջինը 43.2 միավոր, տավարի մսի միջին միավորը`24.9, թռչուններինը՝ 42,67, ծովամթերքը՝ 67.0։

«Հասարակության համար մատչելի գնահատման ալգորիթմի միջոցով, Food Compass-ը կարող է առաջարկել առողջ սննդի ընտրության խթանման մանրակրկիտ մոտեցում՝ օգնելով սպառողների վարքագծին, սննդային քաղաքականությանը, հետազոտություններին, սննդի վերամշակման պրակտիկային և սոցիալական կողմնորոշմամբ ​​ներդրումային որոշումներին»,-ասում է համահեղինակ Ռենատա Միչան:

Գիտնականները նաև հույս ունեն, որ դրանց դասակարգումը կօգնի զարգացնել ավելի առողջ սննդի մշակմանը և կփոխի հայտնի ուտեստների և խորտիկների բաղադրիչների կազմը: