Մկների հիշողությունը բարելավվել է ողնուղեղային հեղուկի փոխներարկման միջոցով

Կենսաբանների կարծիքով՝ տարեց կրծողների հիշողության այս բարելավումը պայմանավորված է նրանով, որ  ողնուղեղային հեղուկը մեծացնում է ցողունային բջիջների ակտիվությունը հիպոկամպուսում՝ կաթնասունների հիշողության կենտրոնում, հետազոտողների եզրակացությունները հրապարակվել են Nature ամսագրում հրապարակված հոդվածում:

«Ողնուղեղային հեղուկն անմիջական կապի մեջ է ուղեղի հյուսվածքի հետ և կարևոր դեր է խաղում ուղեղի բջիջներին տարբեր սննդանյութեր փոխանցելու գործում: Մենք պարզեցինք, որ ողնուղեղային հեղուկի  փոխարինումը զգալիորեն բարելավում է հիշողությունը տարեց մկների մոտ, ինչը կապված է նրանց հիպոկամպուսում ցողունային բջիջների ակտիվության բարձրացման հետ», – վստահեցրել են  հետազոտողները:

2005 թվականին Հարվարդի համալսարանի պրոֆեսոր Էնթոնի Ուիս-Կորայի գլխավորած կենսաբանների խումբը պարզել է, որ երիտասարդ և տարեց առնետների  արյունատար համակարգերի միավորման արդյունքում  վերջիններիս ուղեղը երիտասարդացել է։

Իրենց նոր աշխատանքում պրոֆեսոր Ուիս-Կորայը և նրա գործընկերները պարզել են, որ նմանատիպ էֆեկտի կարելի է հասնել՝ փոխարինելով տարեց մկների ողնուղեղային հեղուկի մի մասը երիտասարդ կրծողների նյարդային համակարգից ստացված  նմանակով: Սա առաջին անգամ ապացուցեց դրա մեջ այնպիսի  նյութերի առկայությունը, որոնք ուղղակիորեն ազդում են ուղեղի տարիքի և  աշխատանքի վրա:

Ուղեղի երիտասարդացում

Գիտնականները նման եզրակացության են եկել երկու տարեկան մկների վրա մի շարք փորձերի արդյունքում, որոնց ողնուղեղային հեղուկը փոխարինվել է լաբորատորիայում պատրաստված իր արհեստական ​​անալոգով կամ մեկ շաբաթական նորածին մկների ուղեղ-ողնուղեղային հեղուկով։ Երբ կրծողները վերականգնվել են  այս պրոցեդուրայից հետո, գիտնականները մկներին տեղափոխել են այնպիսի  վանդակի մեջ, որի հատակի մի մասը ծածկված էր  էլեկտրական մետաղալարով, որը տեղ-տեղ   թեթեվ հոսանքահարում էր  կրծողներին:

Որպես կանոն, երիտասարդ մկները շատ արագ հիշում են նրա դիրքը և սկսում են խուսափել  վտանգավոր հատվածից, մինչդեռ տարեց կրծողները դժվար  են հիշում   այդ խնդիրը: Ուղեղ-ողնուղեղային հեղուկի փոխներարկումը, ինչպես ցույց են տվել պրոֆեսոր Վիս-Կորայի և նրա գործընկերների դիտարկումները, լավացրել է ծեր մկների հիշողությունը: Միջին հաշվով, նորացված ողնուղեղային հեղուկով տարեց կրծողների մոտ կեսը հիշում էր վանդակի հատակի վտանգավոր հատվածի դիրքը, մինչդեռ սովորաբար այդ ցուցանիշը չի գերազանցում 17-18%-ը։

Ցողունային բջիջների ակտիվության աճն իր հերթին պայմանավորված էր նրանով, որ երիտասարդ մկների ողնուղեղային հեղուկում մեծ քանակությամբ FGF17 սպիտակուց կա, որն արտադրվում է հենց ուղեղի նեյրոնների կողմից։ Սա հույս է  տալիս, որ նմանատիպ երիտասարդացման  կարելի է հասնել առանց հեղուկի փոխներարկման՝ խթանելով FGF17-ի արտադրության համար պատասխանատու գեների ակտիվությունը, եզրակացրել են գիտնականները: