Բնակարաններում թույլ տված ապօրինի ձևափոխությունները վնասում են շենքերի ամրությունը․ դրանք կանխարգելելու ուղեցույց են մշակել սեյսմաբանները 

Բազմաբնակարան շենքերում բնակիչների կատարած անթույլատրելի ձևափոխությունները լուրջ հետևանքներ կարող են թողնել կառույցների ամրության, սեյմսակայունության վրա։ 88-ին հազարավոր շենքեր փլուզվեցին ոչ միայն անորակ շինարարության, սեյսմիկ վտանգի սխալ գնահատման, նաև բնակիչների պատճառով, որոնք բնակարաններում վերանորոգումների ընթացքում կատարել էին բազմաթիվ ձևափոխություններ։ Սեյսմիկ պաշտպանության հյուսիսային տարածաշրջանի մասնագետների ուսումնասիրությունները փաստում են կատարված ապօրինությունները, որոնց մասին տվյալներն ամփոփվել են «Բազմաբնակարան շենքերում սեյսմակայունությունը նվազեցնող ապօրինի ձևափոխությունների բացառման ու հայտնաբերման ուղեցույցում»։

«Ձևափոխությունների ժամանակ կառուցվածքային տարրերն էին վնասել կամ քանդել, այդ շենքերը փլուզվեցին, և շատ շենքեր դարձան վթարային այդ պատճառով»,- նշում է երկրահանքաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Սերգեյ Նազարեթյանը։

Մինչ երկրաշարժը և երկրաշարժից հետո կառուցված Ախուրյանի երկու բազմաբնակարան շենքերում սեյսմիկի մասնագետները ուսումնասիրություններ են կատարել, տվել համեմատականներ, թե ինչպիսի փոփոխություններ են կատարվել շենքերում, և արդյոք 88-ի հետևանքները դաս եղե՞լ են բնակիչների համար, որպեսզի խուսափեն ձևափոխություններից։

«Ցանկացած միջնորմ, ցանկացած շինարարական նախագծումներ կատարելիս հաշվի են առնվում նորմեր, որ շենքն ունենա սեյսմակայունություն։ Բնակիչները, առանց հասկանալու, մտածելով, որ դա չի բերի շենքի սեյսմակայունության նվազեցման, իրականացրել են այդպիսի ձևափոխություններ»,- ասում է Սերգեյ Նազարեթյանը։

«Գրեթե բոլոր ձևափոխությունները բնակարաններում նույն սխալով են․ հիմնականում  քանդելով բալկոնները, միջնորմերը կամ տեղափոխելով բալկոնները՝ միացրել էին խոհանոցին, սենյակների միջնորմերը քանդելուց քանդել էին նաև հեծանները»,- նշում է Սեյսմիկ պաշտպանության հյուսիսային ծառայության առաջատար մասնագետ Սերգեյ Թաթոյանը։

Սերգեյ Թաթոյանը ուղեցույցի համահեղինակներից է։ Երկրաշարժից առաջ շենքերի մոտ 80%-ում ինքնակամ կամ ապօրինի ձևափոխություններ են արվել, այժմ էլ նույն վատ սովորությունը շարունակվում է, և ուսումնասիրված շենքերում մոտ 12 տոկոսի են հասնում ապօրինի ձևափոխությունները։

«Կոպիտ ասած՝ ավանդույթ չէ մեզ մոտ թույլտվություն վերցնելը, նոր  մշակույթ պետք է ժողովրդի մեջ մտցնել, որ առանց շինարարական նորմերի՝ պահպանության այդպիսի գործողություններ չանեն»,- ասում է Սերգեյ Թաթոյանը։

Ուսումնասիրության արդյունքներով, որոնք ամփոփվել են ուղեցույցում, ներկայացված են այն շենքերը, որոնք ձևափոխվել են, բայց վտանգ չեն ներկայացնում, մյուսները՝ թեթև խախտումներ են, և համայնքապետարանների կամ միջնորդ կազմակերպությունների կողմից լուծվող են, և երրորդը, որն ամենավտանգավորն է, վերաբերում է սեյսմակայունության նվազեցման բերող ձևափոխություններին։

Սեյսմաբաններն իրենց  կազմած ուղեցույցը տրամադրելու են ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեին, որպեսզի մշակվի կառուցապատման ռազմավարություն և իրազեկման քաղաքականություն տարվի բնակիչների հետ ևս։