Կրթության և մշակույթի ոլորտների 2025 թ. բյուջետային հայտը քննարկվել է շահառու խմբերի հետ

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը շարունակում է նախարարության 2025 թ. բյուջետային և 2025-2027թթ. ՄԺԾԾ հայտի հանրային քննարկումները:

Կրթության ոլորտում գործունեություն իրականացնող հասարակական, միջազգային կազմակերպությունների, ինչպես նաև ուսումնական հաստատությունների ներկայացուցիչների համար քննարկումը վարել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Արաքսիա Սվաջյանը:

Կրթական ծրագրերի արդյունավետության բարձրացման պահանջ

Նա ընդգծել է՝ բավականին խոշորածավալ փոփոխություններ են իրականացվում և բավականին մեծ ֆինանսական ներդրումներ են նախատեսվում թե՛ հանրակրթության, թե՛ նախնական և միջին մասնագիտական կրթության ոլորտներում:

Ներկայացնելով հանրակրթական ոլորտում նախատեսվող ծրագրերը՝ Արաքսիա Սվաջյանը նշել է՝ թե՛ գործող, թե՛ նոր նախաձեռնվող ծրագրերը բխում են ՀՀ կրթության՝ մինչև 2030 թվականի ռազմավարությունից:

«Հաշվի առնելով այն, որ հանրակրթության ոլորտում վերջին տարիներին շատ մեծ փոփոխություններ են տեղի ունեցել ինչպես կրթության բովանդակության, ֆինանսավորման, ներառական կրթության ներդրման, այնպես էլ ուսուցիչների մասնագիտական կարողությունների զարգացման ու ենթակառուցվածքների բարելավման տեսանկյունից՝ առաջիկա տարիների համար այս ոլորտում մեծ թվով նոր նախաձեռնություններ չունենք՝ ի տարբերություն մասնագիտական կրթության ոլորտի, որտեղ առաջիկայում ակնկալվում է նոր օրենքի ընդունում և հետևաբար՝ բազմաթիվ նոր նախաձեռնություններ»,- ասել է Արաքսիա Սվաջյանն ու տեղեկացրել՝ հանրակրթության ոլորտը բյուջեում ներկայացված է 7 հիմնական ծրագրերով:

Դրանցից առաջինը դպրոցական կրթությանն ուղղված բյուջետային ծրագիրն է, որը 2024 թվականին 2023 թ. համեմատ գրանցել է 6 մլրդ դրամից ավելի աճ: Նախարարի տեղակալի խոսքով՝ 2025 թվականին նախատեսվում է 13,5% աճ, 2026 թվականին՝ 13,7% աճ, իսկ 2027 թվականին՝ ևս 14,7% աճ:

«Աճը պայմանավորված է բազմաթիվ ծրագրերով, որոնք իրականացվում են այս ոլորտում, բայց, մասնավորապես, նաև հանրակրթության պետական չափորոշչի ներդրմամբ, որի շրջանակում ուսուցիչների շաբաթական ծանրաբեռնվածությունը 22 ժամից նվազում է 18 և 20-ական ժամերի: Ավագ դպրոցում եթե նույնիսկ մեկ երեխա ընտրի առանձին առարկայի խորացված ուսումնասիրություն, կձևավորվի առանձին դասարան: Այս և հանրակրթության ոլորտում իրականացվող բոլոր մյուս գործընթացները հանգեցնելու են ֆինանսավորման փոփոխության»,- նշել է Արաքսիա Սվաջյանը:

Արտադպրոցական հաստատությունների մանկավարժների կամավոր ատեստավորումը կընդլայնվի

Հաջորդ ծրագիրն արտադպրոցական կրթության ծրագիրն է, որի համար այս տարի ավելի քան 4 մլրդ 268 մլն դրամ կհատկացվի: Ընդ որում՝ նախատեսվում է, որ 2025 թվականին այս գումարը կաճի շուրջ 70%-ով, 2026 թվականին՝ 124 %-ով, իսկ 2027 թվականին՝ 144%-ով: Սա, ըստ նախարարի տեղակալի, պայմանավորված է կրթական ծրագրերի արդյունավետության բարձրացման պահանջներով: Մասնավորապես՝ նախորդ տարվանից մեկնարկել է արտադպրոցական ուսումնական հաստատությունների մանկավարժների կամավոր ատեստավորման գործընթացը. այս տարի ավելացել են ատեստավորման ուղղությունները, իսկ հաջորդ տարի ցանկն առավել կընդլայնվի:

ՆԶՊ առարկայի շրջանակում մարզառազմական ճամբար կկազմակերպվի բոլոր դպրոցներում

Հանրակրթության նոր չափորոշչի շրջանակում նախատեսվում է ՆԶՊ առարկայի մարզառազմական ճամբարը ներդնել հանրապետության բոլոր դպրոցներում: Ծրագիրն արդեն փորձարկվել է Տավուշի մարզի դպրոցներում. 2024-ին ծրագրի համար 107 մլն դրամի հատկացում է արվել, 2025-ի և հետագա տարիների համար համար ծրագիրը կընդլայնվի՝ ներառելով բոլոր մարզերի և Երևանի դպրոցների 11-րդ դասարանները:

Նոր ծրագիր՝ «Դպրոցը գիտական միջավայրում»

Արաքսիա Սվաջյանի տեղեկացմամբ՝ ևս մեկ հետաքրքիր ծրագիր է «Դպրոցը գիտական միջավայրում» միջոցառումը, որն անցած տարվանից է սկսել իրականացվել: Դրա շրջանակում աշակերտները հնարավորություն ունեն Երևանի բուսաբանական այգում ինտերակտիվ ձևով ծանոթանալու բնագիտական առարկաներին: «Ծրագրի շրջանակում բուսաբանական այգում գիտության ինտերակտիվ թանգարան է կառուցվում: Նաև սրանով է պայմանավորված արտադպրոցական դաստիարակության ծրագրի բյուջեի աճը»,- պարզաբանել է նախարարի տեղակալը:

Հաջորդն «Ապահով դպրոց» ծրագիրն է, որին ևս նախորդ տարվա մոտ 6 մլրդ 776 մլն բյուջեի համեմատ այս տարի շատ ավելի մեծ գումար է հատկացվելու:

Որակի բարելավման ծրագրեր

«Կրթության որակի ապահովման ծրագիրն» իր մեջ ներառում է ԿԶՆԱԿ-ի և ՄԿՈՒԶԱԿ-ի գործունեության բարելավումը, ինչպես նաև կամավոր ատեստավորման գործընթացների կազմակերպումը և դրանից բխող բյուջետային գործողությունների իրականացումը:

Համաշխարհային բանկի ֆինանսավորմամբ ՀՀ բոլոր դպրոցների՝ լաբորատոր սարքավորումներով հագեցումը նույնպես ծրագրի բաղադրիչ է, որի ուղղությամբ 2025 թվականին նախատեսվում է 114 %, 2026-ին՝ 178%, 2027-ին՝ 197% աճ:

«Համընդհանուր ներառականության ներդրում» ծրագրի շրջանակում մի նոր նախաձեռնություն կա՝ ուսուցիչների կամավոր ատեստավորմանը զուգընթաց. 2025-2026 թվականներին կամավոր ատեստավորում կիրականացվի նաև մանկավարժահոգեբանական ծառայություններ իրականացնող մասնագետների համար, որը նրանց աշխատավարձի բարձրացման հնարավորություն կապահովի:

«Կրթության ոլորտում տեղեկատվական հաղորդակցությունների տեխնոլոգիաների ներդրում» ծրագրի համար 2025 թվականին նախատեսվում է ֆինանսավորման 20 %, 2026-ին՝ 27% և 2027-ին՝ 35% աճ:

Հանրակրթության ոլորտում վերջինը նախադպրոցական կրթության ծրագիրն է, որտեղ ևս բավականին մեծ աճ կա. 2025 թվականին 141% աճ է նախատեսվում, 2026-ին՝ 148%, 2027-ին՝ 155% աճ: Նախարարի տեղակալի տեղեկացմամբ՝ սա պայմանավորված է նախադպրոցական կրթության հասանելիության ապահովման ծրագրի շրջանակի ընդլայնմամբ:

ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալը, անդրադառնալով առաջիկա տարիների համար պլանավորված մյուս հիմնական նախաձեռնություններին, նշել է, որ առանձնացվելու են ցածր և բարձր կատարողականներ ունեցող դպրոցները՝ հատկացնելով աջակցության ֆոնդ: Իսկ ուսուցիչների թափուր տեղերի համալրման նպատակով 30 կրեդիտի ծրագիրն է իրականացվելու:

Անդրադարձել է նաև միջին մասնագիտական կրթական ոլորտին, մասնավորապես ուսման վարձի լրիվ կամ մասնակի փոխհատուցմամբ՝ ուսանողական նպաստների և կրթաթոշակի ծրագրին:

Անցյալ տարի ՄԿՈւ ոլորտում կրթաթոշակային քաղաքականության փոփոխություն է իրականացվել ըստ որի՝ այն գրեթե 10 անգամ ավելացել է պետության համար գերակա ուղղություն ճանաչված մասնագիտություններով սովորողների կրթաթոշակը: Այս տարվանից նաև մեկնարկում է գործընթաց՝ միտված մանկավարժական աշխատողների կարողությունների զարգացմանը ՄԿՈւ համակարգում ևս կներդրվի կամավոր ատեստավորման գործընթացը:

Ֆինանսավորման նոր մոդելի ներդրում մշակույթի ոլորտում

Մշակույթի ոլորտում բյուջետային հիմնական ծրագրերն են՝ արվեստ, կինեմատոգրաֆիա, մշակութային ժառանգություն, գրահրատարակչություն, մարզերի մշակութային զարգացում և գեղագիտական կրթություն։

Որպես նոր նախաձեռնություններ՝ շուրջ 5 մլրդ դրամ կուղղվի մշակույթի գործիչների դրամական խրախուսմանը, համայնքային մշակութային-ժամանցային կենտրոնի ստեղծմանը, էլեկտրոնային հարթակի ներդրմանը և կինոարտադրության ներդրումների վերադարձի ծրագրին:

Գործող ծրագրերի ընդլայնմանը կհատկացվի շուրջ 3 մլրդ դրամ, որը կուղղվի ֆինանսավորման նոր մոդելի ներդրմանը և տեղեկատվական մոդուլային կենտրոնների ստեղծման աշխատանքներին։ Նորաստեղծ «Մշակույթի զարգացման հիմնադրամին» կտրամադրվի 340 մլն դրամ, իսկ հուշարձանների վերականգնման ծախսերը՝ 1․8 մլրդից կավելանան 330 մլն դրամով:

2025-2027 թթ. ՄԺԾԾ հայտի քննարկման շրջանակում անդրադարձ է կատարվել «Գրադարանային ծառայություններ» միջոցառմանը: Նշվել է, որ 2025-2027 թվականների միջնաժամկետ ծրագրերի մեջ նախատեսվում են համալրման, հնատիպ գրքերի վերականգնման, գրադարանավարների վերապատրաստման, «Ընտանեկան գրադարանավար», գրադարանների նյութատեխնիկական բազայի զարգացման ծրագրերի ընդլայնումներ:

2025 թվականին նախատեսվում է գրադարանային ոլորտին տրամադրել 1 մլրդ 603 մլն 539 հազար, 2026 թվականին՝ 1 մլրդ 656 մլն 763 հազար դրամ, 2027 թվականին՝ 1 մլրդ 656 մլն 763 հազար դրամ: