Շիրակի մարզը հանրապետության ականապատ վտանգավոր տարածքների շարքում չէ

Գյումրիի երկխոսության մեդիա կենտրոնում մամուլի ասուլիս են հրավիրել Հայաստանի հումանիտար ականազերծման և փորձագիտական կենտրոնի ներկայացուցիչները։ Նրանց տվյալներով՝ Հայաստանում 121 ականային վտանգավոր տարածք կա, որոնց ականազերծումը լուրջ դժվարություններ է ներկայացնում: Մասնագիտական ուսումնասիրություններով՝ Հայաստանում ականապատ 4 մարզ է առանձնացվել․ Սյունիքը, Գեղարքունիքը, Տավուշը և Վայոց ձորը։ Դրանց թվում Շիրակի մարզը չկա։ Իսկ ականի պայթյունի հետևանքով անչափահասի մահվան վերջին դեպքը Շիրակի մարզում է գրանցվել՝ 2013 թվականին։ Վահրամաբերդ գյուղից 12 և 14 տարեկան երկու երեխաներ բաց դաշտում ականի պայթյունից մահացել էին։

Հայաստանում ականից ու չպայթած զինամթերքից տուժած ավելի քան 700 մարդ է ապրում, իսկ ուսումնասիրությունները նոր անձանց հայտնաբերելու ուղղությամբ շարունակվում են: Հայաստանի հումանիտար ականազերծման կենտրոնի և փորձագիտական կենտրոնի ականից տուժած անձանց գծով ավագ մասնագետ Գայանե Սիմոնյանի խոսքերով՝ իրենց համար նորություն է եղել նաև Ազատան համայնքում բնակվող 102-ամյա Վարվարա Մոսոյանի հետ ավելի քան 60 տարի առաջ կատարվածը: Տարեց կինը իր մի ոտքից զրկվել էր 1944 թվականին, Ազատանի դաշտերում ականի պայթյունի հետևանքով։ Նշված դեպքից 10 մարդ է տուժել, որից 2-ը մահացել են։ Կենտրոնի աշխատակիցները հիմա նոր են պարզել, թե ինչու էին 1944 թվականին Ազատանի դաշտերն ականապատվել։ Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին, պարզվում է՝ մեծ էր վտանգը, որ Թուրքիան Սովետական Միության սահմանը կհատեր Հայաստանով ու հարձակման գործողություններ կսկսեր։ Դրա համար էլ դաշտերը ականապատվել էին։ Այդ տարածքներում 1959 թվականին ևս 2 երիտասարդ է մահացել։ Ականը, ըստ մասնագետների, մշտարթուն զենք է ու այնպես չէ, որ վաղեմության ժամկետն անցավ, չի պայթի։ Հայ-ադրբեջանական սահմանային գոտում են հիմնական ականապատ տարածքները, որոնց ականազերծումն հիմա անհնար է, քանի որ այդ հատվածները գնդակոծման տակ են։

Շիրակի մարզն էլ, ըստ կենտրոնի մասնագետների, ականային վտանգ ներկայացնող է, քանի որ այստեղ է տեղակայված ռուսական 102-րդ ռազմաբազան։ Կենտրոնի ավագ մասնագետ Գայանե Սիմոնյանի խոսքերով՝ ռազմաբազան իրենք չեն դիտարկում որպես ականապատ տարածք, այլ՝ որպես աղտոտված, ու չեն բացառում, որ այնտեղ կարող են լինել ականներ ու չպայթած զինամթերք՝ ուսումնական վարժանքներից հետո մնացած։ Իսկ ռազմաբազային հարակից 6 գյուղ կա Շիրակի մարզում։

Ըստ բանախոսների՝ այսօր աջակցության մեծ կարիք ունեն ականից ու չպայթած զինամթերքից տուժած բոլոր անձինք, ովքեր հիմնականում ընտանիքի կերակրողներ են, բայց նրանց սոցիալական աջակցության համար պետական բյուջեից կենտրոնին միջոցներ չեն տրամադրվում։ Այն, ինչ արվում է այդ ընտանիքների համար, հիմնականում դոնորների ֆինանսավորմամբ է։