Ովքե՞ր կարող են քաղաքացիական հայց ներկայացնել «Սասնա ծռեր»-ի դեմ

Հոկտեմբերի 31-ին Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ ընդունեց կառավարության կողմից ներկայացված Համաներման մասին օրենքի նախագիծը, որը նոյեմբերի 6-ից մտավ ուժի մեջ:

Համաներումը հատուկ կետ է նախատեսել 2016 թվականի հուլիսի 17-31-ն ընկած ժամանակահատվածում ոստիկանության ՊՊԾ գունդը գրաված զինված խմբի անդամների համար, որոնք այժմ երեք վարույթով քննվող քրեական գործի շրջանակում ամբաստանյալի կարգավիճակում են, սակայն օրենքը նախատեսում է, որ համաներումը նրանց նկատմամբ կարող է կիրառվել այն պայմանով, «եթե դրա դեմ չեն առարկում պատանդառված և /կամ/ ֆիզիկական վնաս կրած տուժողները»:

Նույն օրենքի 11.3-րդ կետով սահմանվում է, որ «նկարագրված հանցագործությունների արդյունքում պատճաված նյութական վնասի հարցը կարող է լուծվել քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով»: Պարզ ասած՝ տուժողները կարող են քաղաքացիական հայց ներկայացնել դատարան «Սասնա ծռեր»-ի դեմ: Առաջին հայացքից հասկանալի է, որ համաներումը՝ համաներում, սակայն չի կարելի անտեսել նաև տուժողների իրավունքները: Միևնույն ժամանակ, խնդիրն այն է, որ նույն պայմանը դրված չէ համաներմամբ պատժից ազատվող  մյուս դատապարտյալների կամ ամբաստանյալների նկատմամբ:

Մինչդեռ ՊՊԾ գնդի գրավման գործով պաշտպան Տիգրան Հայրապետյանն ասում է, որ ի սկզբանե կառավարությունը ներկայացրել էր օրենքի մեկ այլ նախագծի ոչ պաշտոնական տեքստ, որում հաշվի էին առնվում համաներմամբ ազատվող բոլոր մեղադրյալների, ամբաստանյալների ու դատապարտյալների գործողություններից տուժածների իրավունքները: Նրանք ունեին քաղաքացիական հայց ներկայացնելու հնարավորություն: Եթե այդպիսի հայց ներկայացնեին, ապա համաներումը չէր կիրառվելու:

«Սասնա ծռեր»-ին տրվել էր արտոնություն, անգամ եթե տուժողները քաղաքացիական հայց ներկայացնեին, ամբաստանյալները կարող էին ազատվել պատժի հետագա կրումից, իսկ հայցն արդեն առանձին ընթացակարգով կքննվեր՝ չխանգարելով նրանց ազատությանը: Հետո արդեն օրենքի վերջնական նախագծում քաղաքացիական հայց ներկայացնելու պահանջը խմբագրվեց:

«Մնացած բոլոր հանցագործություններից տուժած անձանց իրավունքները անտեսվել են, սակայն մնացել են միայն «Սասնա ծռերը»: Նրանց մասով այդ կետը չի վերացել, այսինքն՝ մնացած բոլոր հանցագործությունների մասով տուժողների որևէ  իրավունք  հաշվի չի առնվել,«Սասնա ծռերի» մասով, չգիտես ինչու, այդ ձևակերպումը մնացել է»,- SHANTNEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց փաստաբան Տիգրան Հայրապետյանը:

«Նրանք, ովքեր նյութական վնաս են կրել հանցագործության հետևանքով, քաղաքացիական հայցով կարող են պահանջել փոխհատուցում: Դա կարող է նաև իրականացվել քրեական դատավարության նույն վարույթի շրջանակներում կամ առանձին քաղաքացիական հայցով, եթե նրանց նկատմամբ կիրառվի համաներում»,- պարզաբանեց փաստաբան Արայիկ Պապիկյանը:

Քաղաքացիական հայցի պահանջ կարող են ունենալ այն տուժողները, որոնց առողջությանը վնաս է հասցվել, նյութական կամ գույքային վնաս են կրել: Հասկանալի է, որ քաղաքացիական հայցը ենթադրում է նաև գույքային պահանջ և դրամական փոխհատուցում՝ առողջությանը պատճառված վնասի համար:

Տվյալ դեպքում գործով տուժող են ճանաչվել ՀՀ ոստիկանությունը և Երևանի քաղաքապետարանը: Նրանք կարող են այդ  վնասի հատուցման պահանջով դիմել քաղաքացիական դատարան:

Առայժմ այդպիսի քաղաքացիական հայց չի ներկայացրել ոչ մի տուժող, ասում են փաստաբանները: Տուժողները դա կարող են անել ցանկացած պահի, քանի դեռ դատարանը չի հեռացել խորհրդակցական սենյակ՝ դատավճիռ կայացնելու:

Հիշեցնենք՝ 2016 թվականի հուլիսի 17 ին, զինված հարձակումից հետո, ոստիկանությունը գրոհով փորձել էր  հետ վերցնել գրավված ՊՊԾ գունդը, որի ժամանակ 4 հոգի ստացել էր հրազենային վնասվածք:

ՊՊԾ գնդի գրավման ժամանակ զոհվել էր 3 ոստիկան: Բախումների հետևանքով վնասվածքներ էին ստացել «Սասնա ծռեր» խմբավորման մի քանի անդամներ՝ Աշոտ Պետրոսյանը, Հովհաննես Հարությունյանը, Թաթուլ Թամրազյանը, Պավլիկ Մանուկյանը, նրա   որդին՝ Արամ Մանուկյանը, Արայիկ Խանդոյանը:

Ի թիվս այլ պատանդների՝ ՊՊԾ գնդում պահվել են նաև ներկայիս ոստիկանապետ Վալերիյ Օսիպյանն ու այն ժամանակ ՀՀ ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանի տեղակալ Վարդան Եղիազարյանը: Զինված խմբի անդամներն այրել էին գնդի տարածքում գտնվող երեք ավտոմեքենա, իսկ գնդից դուրս՝  ոստիկանության և երթ անցկացնող ցուցարարների միջև բախումների հետևանքով ավելի քան 6 տասնյակ մարդ վնասվածքներ էր ստացել: 16-ամյա մի տղայի աչքը բժիշկները չկարողացան փրկել: Ոստիկանության և քաղաքացիական անձանց հարձակման կիզակետում հայտնվել էին նաև լրագրողներ: 12 լրագրողի նկատմամբ բռնություն էր կիրառվել: Կային նաև վիրավորներ:

Այժմ երեք  վարույթով քննվող քրեական գործով անցնող 31 ամբաստանյալներին առաջադրված են մեղադրանքներ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 21 հոդվածներով: Համաներումը չի տարածվում միայն ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածով /սպանություն/ ընթացող քննության  վրա:

Այդ մեղադրանքն առաջադրված է ամբաստանյալներ Արմեն Բիլյանին և Սմբատ Բարսեղյանին:

Հիշեցնենք՝ դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքների համաձայն՝ զոհված ոստիկաններից երկուսի` Յուրի Տեփանոսյանի և Արթուր Վանոյանի մարմնի վրա, բացի հրազենային վնասվածքներից, առկա են եղել նաև բութ առարկայով հասցված վնասվածքներ, իսկ գնդի գրավման ժամանակ զոհված ենթասպա Գագիկ Մկրտչյանի մահը վրա է հասել կրծքավանդակի և որովայնի շրջանում ստացած հրազենային գնդակային թափանցող և միջանցիկ վնասվածքից: