Գյումրիում գիտնականի նորարարությունը 3 տարի է՝ թղթի վրա է մնացել

Գյումրիում ծանր արդյունաբերության ճյուղի վերագործարկման ուղղությամբ մասնավոր ներդրումներն, ինչպես նաև պետական ծրագրերը բացակայում են: Մեքենաշինությունն անհեռանկարային է դարձել, ինժեներական ու նորարարական բոլոր նախագծերը մնում են թղթի վրա: Օրինակը Պոլիտեխնիկական ինստիտուտի և Ճարտարագիտական ակադեմիայի Գյումրիի բաժանմունքի համատեղ մշակած նախագիծն է: Նոր տեխնոլոգիաների կիրառմամբ ստեղծվել է քար կտրող մեքենա, որն արտադրողականությամբ չի զիջում եղածներին, բայց, նախադեպերն աչքի առաջ ունենալով, գիտնականները քիչ հավանական են համարում, որ այս մեկն արտադրությունում կիրառություն կստանա:

70 տարուց ավելի է՝ մարզում քարի հանույթի համար օգտագործվում են քար կտրող այս մեքենաները, որոնք արտադրվում են Գյումրիի «Քարհատ մեքենա» ընկերությունում: Արթիկի տուֆի հանքերում են կիրառում, բայց հին մեքենաների պատճառով հանույթն ավելի քիչ է ստացվում, քան թափոնները: 2 տարի առաջ էր, որ ուժեղ հեղեղը հանքերից թափոնները քշել, բերել էր Արթիկ քաղաք և մեծ վնասներ հասցրել շինություններին:

Ինժեներներն առաջարկում են ձերբազատվել այս թափոններից: Նախագծել են քար կտրող մեքենա, որը թափոններ չի առաջացնում: Հայաստանի ճարտարագիտական ակադեմիայի Գյումրիի բաժանմունքի ղեկավար Ջոն Ասատրյանն ասում է, որ իրենց ստեղծած մեքենան քարի փոշուց բացի, այլ թափոններ չի առաջացնում:

Սա նոր մեքենայի միակ առավելությունը չէ: Եղած ծանրաքարշ, ռելսերով աշխատող, արդեն դարն ապրած մեքենաների փոխարեն գիտնականներն առաջարկում են ավելի որակյալն ու կոմպակտը, որը կրկնակի էժան է ու ավելի ճկուն: Ըստ Ջոն Ասատրյանի՝ այն  կրկնակի նվազեցնում է քարի ինքնարժեքը: Ծանրաքարշերին փոխարինելու հավակնող նոր մեքենան սովորական ինքնաթափի չափերով է, որի նախագծի մշակմանը մասնակցել ու իրենց հավանությունն են տվել ոչ միայն «Քարհատ մեքենա» ընկերության աշխատակիցները: Ընկերության լիազոր ներկայացուցիչ Դավիթ Ղազանչյանն ասում է, որ գործարանի արտադրած մեքենաներից նոր նախագծածը բավական թեթև է ու դյուրաշարժ:

Մեքենան նախագծվել է 2 տարում՝ Գիտության կոմիտեի ֆինանսավորմամբ: Նորարարությամբ հետաքրքրված են նաև արտասահմանյան ընկերությունները: Բայց Պոլիտեխնիկի գիտնականներն այդպես էլ չկարողացան 3 տարվա մեջ լուծել ֆինանսավորման հարցը, որպեսզի մեքենայի նմուշը պատրաստվեր, որ պատվերներ գտնեին ու սերիական արտադրություն կազմակերպեին: Ջոն Ասատրյանի խոսքերով՝ Գիտության կոմիտեում հայտնել են, որ ներդրումների խնդիրն իրենց պարտականությունը չէ: Իսկ Տնտեսական զարգացման ու ներդրումների նախարարությունը ֆինանսներ չունի: Ըստ Ջոն Ասատրյանի՝ տրամաբանորեն պետք է, որ ներդրումների հարցում շահագրգիռ լինեն մեքենան շահագործողները, այսինքն՝ հանքատերերը, բայց նրանք էլ ազատ միջոցներ չունեն:

Իսկ նոր մեքենայի նմուշն ունենալու դեպքում հենց «Քարհատ մեքենա» ընկերությունն էլ կստանձնի դրա պատրաստումը: Գործարանը 2 ամիս է՝ չի աշխատում, քար կտրող մեքենաների համար պատվերներ վաղուց չկան: Միակ շուկան Ղազախստանն էր, որն էլ հրաժարվել է պատվերներից: Ըստ լիազոր ներկայացուցչի՝ իրենք ունեցած հնարավորություններով չեն կարող մրցակցել արտերկրի սարքաշինարարների հետ: Նոր շուկաներ փնտրելն արդեն ավելորդ է, ասում է ընկերության լիազոր ներկայացուցիչը: Համաշխարհային նորարարություններից վաղուց հետ են ընկել: Ինժեներներին մտահոգում է այն, որ քարի հանույթի մշակման բնագավառում պետական ռազմավարական որևէ ծրագիր չկա, մարզի գիտական ներուժը որևէ տեղ չի օգտագործվում: Արտադրություններին կից կոնստրուկտորա-տեխնոլոգիական բյուրոները տարիներ առաջ փակվեցին առանց վերաբացման հեռանկարի: