Ընտրողների ռեգիստրը դեռևս ներառում է հասցեներ, որտեղ գրանցված են մեծ թվով ընտրողներ. ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ զեկույց

Ընտրությունների օրվա դրությամբ 18 տարին լրացած բոլոր քաղաքացիներն ունեն ընտրելու իրավունք, բացի ծանր հանցագործությունների համար ազատազրկվածներից և դատարանի վճռով անգործունակ ճանաչվածներից: Այս մասին նշված է Հայաստանում 2018թ. դեկտեմբերի 9-ին անցկացված արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ վերջնական զեկույցում, որտեղ նաև ընդգծված է՝ հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին ՄԱԿ-ի Կոնվենցիան սահմանում է, որ հաշմանդամություն ունեցող անձանց ընտրական իրավունքի սահմանափակում պետք է չլինի՝ անկախ հաշմանդամության տեսակից:

«Չնայած այդ դրույթներին և ԺՀՄԻԳ-ի նախկին հանձնարարականներից մեկին՝ սահմանադրության մեջ և ընտրական օրենսգրքում մնում են առկա մտավոր հաշմանդամություն ունեցող անձանց ընտրական իրավունքի սահմանափակումներ: Մտավոր հաշմանդամություն ունեցող անձանց ընտրական իրավունքի սահմանափակումները պետք է վերացվեն: Ընտրողների գրանցումը պասիվ է և կատարվում է Բնակչության պետական ռեգիստրի հիման վրա, որը վարում է ՀՀ Ոստիկանության անձնագրային և վիզաների վարչությունը(ԱՎՎ): Ընտրողների ռեգիստրը ներառում է Հայաստանում մշտապես բնակվող ընտրական իրավունք ունեցող բոլոր քաղաքացիներին, այդ թվում՝ զգալի թվով փաստացիորեն արտերկրում բնակվող ընտրողների»,- ասված է զեկույցում:

Ընտրողների ցուցակները

Մինչև նոյեմբերի 19-ի սահմանված վերջնաժամկետը Անձնագրային և վիզաների վարչությունը (ԱՎՎ) կազմել և տպագրել է նախնական ընտողների ցուցակները, որոնք փակցվել են տեղամասային կենտրոններում հանրության կողմից ծանոթացման համար: Նույն օրը ԱՎՎ-ն ընտրողների ամբողջական ռեգիստրը հրապարակել է իր կայքէջում, ինչը օրենքի պահանջն է:

Ընտրողների վերջնական ցուցակները ԱՎՎ-ի կողմից հրապարակվել են դեկտեմբերի 6-ին: Ըստ ԿԸՀ-ի հրապարակած ընտրությունների արդյունքների ամփոփման վերջնական արձանագրության՝ գրանցված ընտրողների ընդհանուր թիվը կազմում էր 2.591.276: ԺՀՄԻԳ ԸԴԱ զրուցակիցների մեծ մասն ընդհանուր առմամբ վստահություն են հայտնել ընտրողների ցուցակների ճշգրտության նկատմամբ:

Ընտրական օրենսգիրքը բավականաչափ մեխանիզմներ է սահմանել ընտրողների համար ընտրացուցակներում ուղղումներ կատարելու, ներառվելու կամ ցուցակից հանվելու,ինչպես նաև քվեարկելու նպատակով ըստ ժամանակավոր բնակության վայրի գրանցվելու դիմումներ ներկայացնելու համար, մինչև ընտրություններից տաս օր առաջ:

Հատուկ ցուցակները

Հատուկ ցուցակներ են կազմվում քրեակատարողական հիմնարկների և ձերբակալված անձանց պահելու վայրերի, ոստիկանության և զորամասերի, ինչպես նաև ստացիոնար բժշկական հաստատությունների համար: Արտերկրում տեղակայված դիվանագիտական և ռազմական ծառայություն անցնող ընտրողները, ինչպես նաև նրանց ընտանիքի անդամները կարող են գրանցվել համացանցով քվեարկելու համար:

ԱՎՎ-ն ԺՀՄԻԳ ընտրությունների դիտորդական առաքելությանը ներկայացրեց ընտրողների ցուցակների ճշգրտությունը բարելավելուն ուղղված, իր կողմից ձեռնարկվող շարունակական ջանքերը՝ ՔԿԱԳ գործակալության բաժինների հետ տվյալների խաչաձև ստուգումների միջոցով: Չնայած այդ ջանքերին և նախկին ԺՀՄԻԳ հանձնարարականներին՝ ընտրողների ռեգիստրը դեռևս ներառում է հասցեներ, որտեղ գրանցված են մեծ թվով ընտրողներ, ինչը մնում է մտահոգության առարկա:

Ինչպես պահանջվում է ընտրական օրենսգրքով, դեկտեմբերի 10-ին ԿԸՀ-ն հրապարակեց բոլոր տեղամասային կենտրոնների սքանավորված ստորագրված ընտրացուցակները՝ քվեարկությանը մասնակցած անձանց անձնական տվյալներով և ստորագրություններով: ԺՀՄԻԳ ԸԴԱ որոշ զրուցակիցներ մտահոգություններ հայտնեցին քաղաքացիների անձնական տվյալների գաղտնիության վերաբերյալ: Մինչ ընտրական գործընթացի շահառուների համար քվեարկությանը մասնակցած անձանց մասին տեղեկատվության հասանելիությունը կարևոր է որպես երաշխիք այլ անձի փոխարեն քվեարկության պրակտիկայի դեմ, և կարող է լինել ընտրացուցակներում մուտքագրումների չարաշահումները կանխարգելող գործոն, ընտրողների անձնական տվյալների պարբերական հրապարակումը հակասում է միջազգային լավ գործելակերպին: