Հայաստանի ՏՏ, ծրագրավորման զարգացման ուղին արհեստից արվեստ դառնալն է․ Արմեն Սարգսյան

Հայաստանը տեղեկատվական տեխնոլոգիաները զարգացնելու մեծ պոտենցիալ ունի, և առաջին լավ հաջողությունները կան։ Բայց եթե խոսքը պարզ ծրագրավորման մասին է, ապա Հայաստանը չի կարող մրցել ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի, Չինաստանի ու Հնդկաստանի հետ, քանի որ, օրինակ, վերջինն ունի հարյուր հազարավոր ծրագրավորողներ, որոնք վատ չեն անում իրենց գործը։ «Շանթ» հեռուստաընկերությանը տված բացառիկ հարցազրույցում Հայաստանի ՏՏ հնարավորությունների մասին ասել է նախագահ Արմեն Սարգսյանը։

«Այսօրվա ծրագրավորումը նախ և առաջ արհեստ է։ Կան ծրագրավորողներ, որոնք այդ արհեստից արվեստ են ստեղծում։ Այ ես ուզում եմ խոսել արվեստի մասին։ Եթե ես չեմ սխալվում, Հայաստանում ծրագրավորողների թիվը 12-15 հազար է, հետևաբար` մեր առաջ տանող ճանապարհը հենց այն ծրագրավորումն է կամ տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, մանավանդ՝ ծրագրավորումը, որը արհեստից արվեստ է սարքում։ Եվ դա կոչվում է արհեստական բանականություն»,- մանրամասնեց նախագահը։

Արմեն Սարգսյանի խոսքերով՝ պետք էլ չէ վախենալ արհեստական բանականությունից ու ասել, թե «ահա, արհեստական բանականությունը կգա, ռոբոտները կկառավարեն աշխարհը»։ Նախագահը հիշեցրեց, որ այդ նույն խոսակցությունները եղել են 30-40 տարի առաջ, երբ հայտնվում էին առաջին համակարգիչները․ մարդիկ մտածում էին, որ կկորցնեն աշխատանքը։

«Մարդիկ ոչ միայն չկորցրին աշխատանքը, այլև աշխատանքի տեսակը փոխվեց։ Այսինքն` մարդը, որը պարզ մեխանիկական աշխատանք էր անում, թվաբանություն էր անում որպես հաշվապահ, եթե պետք է լուծեր ֆիզիկայի խնդիրը, այսօր օգտագործում է համակարգիչը, և համակարգչի մասնագետների թիվն աշխարհում հսկայական է։ Այսինքն` ՏՏ զարգացումը աշխարհին բացել է նոր հնարավորություններ, նոր աշխատանքային տեղեր՝ հսկայական քանակությամբ։ Նույնը լինելու է արհեստական բանականության հետ»,- բացատրեց նախագահը։

Սարգսյանը բացատրեց, որ արհեստական բանականությունը միլիոնավոր նոր աշխատատեղեր է բացելու, նոր որակով, աշխատանքի որակը բարձրանալու է, և մարդիկ ավելի ու ավելի ստեղծագործ են դառնալու։

Արդյո՞ք Հայաստանի գիտական ներուժը բավարար է այս ամենի համար։ Նախագահը կարծում է, որ որևէ երկրի ներուժ բավարար չի կարող լինել, բայց պետք է սկսել տեսլականից ու ծրագրից։

«Որպեսզի ես պատկերացնեմ, թե Հայաստանը տեխնոլոգիաների ոլորտում կամ ընդհանրապես Հայաստանն ապագայում, նկատի ունեմ 30 տարի հետո որտեղ է լինելու, մտովի պետք է մտածենք, թե աշխարհը ինչպիսին է լինելու 30 տարի հետո»,- ասաց Սարգսյանը։

Նախագահը բացատրեց, որ ամեն քայլափոխի մարդը շփվելու է սարքերի հետ, ընդ որում՝ ինտերնետին միացված սարքերի թիվն այսօր աշխարհում արդեն 53 միլիարդ է, ու այդ թիվը մոտակա 10 տարում կարող է մինչև եռապատիկ ավելանալ։ Այս ամենը հաշվի առնելով՝ Հայաստանը, ըստ Սարգսյանի, պետք է աշխատանքը սկսի այսօր՝ 30 տարուց ավանգարդում լինելու համար։

«Լավ լուրը հետևյալն է, որ աշխարհի երկրների մեծ մասը, այսպես ասած, ստարտի վրա են կանգնած»,- ասաց Սարգսյանը։

Որպեսզի Հայաստանը հաջողության հասնի, Սարգսյանի խոսքով՝ պետք է ունենա բարձր որակի գիտություն, բերի աշխարհի լավագույն փորձը, միջազգային արդյունաբերական փորձը Հայաստան բերվի, առաջատար ընկերությունները Հայաստան գան, ստեղծեն համատեղ ձեռնարկություններ։

«Պետք է ստեղծենք ընդհանուր միջավայր հենց նույն ստեղծագործ մարդու համար, որ կլինի երիտասարդ՝ 20 կամ 80 տարեկան, որը պատրաստ է նորարարության․ դա կլինի ստարտափ կամ գիտական աշխատանք։ Հետևաբար պետք է միջազգային կոնֆերանսներ կազմակերպենք և հրավիրենք նմանատիպ մարդկանց Հայաստան, և Հայաստանը դնենք աշխարհի նոր տեխնոլոգիաների քարտեզի վրա։ Այսինքն` երբ մարդկանց ասեն Հայաստան, նրանք ասեն՝ հա՜, Հայաստանը դա նոր տեխնոլոգիաների երկիր է»,- ասաց Սարգսյանը։

Մյուս զարգացման նախապայմանն էլ կրթությունն է, քանի որ շատերը կարող են իրենց աշխատողների թիվը բազմապատկել, բայց երիտասարդ մասնագետների պակաս կա, և սովորելը հիմա դառնում է էական։