Կրասարի եռաթռիչք կամուրջը վտանգված է

Գյումրիից 34 կմ հեռու՝ Ախուրյան գետի վտակներից մեկի վրա կառուցված Կրասարի եռաթռիչք կամուրջը իր տեսքով նման է Արևմտյան Հայաստանի Սուլուխ գյուղի կամրջին: Երկու կամուրջների նմանությունը թռիչքային հատվածներում է: Աշոցքի տարածաշրջանի Կրասարի պատմամշակութային հուշարձանի կառուցման մասին կան տարբեր պատմություններ, իսկ թե դրանցից ո՞ր մեկն է իրական, SHANTNEWS.am-ի թղթակցին ներկայացրել է գյուղի պատմության ուսուցիչը:

«Այս ճանապարհով անցել են առևտրականները՝ բեռներով ու սայլերով: Գարնանը մի անգամ ուժեղ հեղեղների ժամանակ առևտրականներից մեկն այստեղ մահանում է, նրա դուստրը 1800-ականներին կառուցել է տալիս այս կամուրջը: Ի դեպ, այն ամբողջությամբ կառուցված է ձվի և ավազի շաղախով ու արված է ձեռքով»,- մեր թղթակցի հետ զրույցում պատմել է Անդրանիկ Հովհաննիսյանը։

Սա լեգե՞նդ է, թե՞ իրականություն, այնուամենայնիվ, այս պատմությունը Կրասարում սերնդեսերունդ փոխանցվել է: Կամուրջը կառուցվել է՝ հաշվի առնելով առևտրականների հոսքը, որոնց համար ճանապարհի եզրին հիմնել են նաև քարավանատներ: Դրանցից պահպանվել է միայն մեկը: Դիմացի սարին կառուցված քարավանատները չկան, փլուզվել են: Փլուզման վտանգից ապահովագրված չէ պատմական հուշարձան կամուրջը: Հիմքերն ամբողջությամբ վնասված են, քայքայված, ինչի հետևանքով քարաթափումներ են:

Խիստ վթարային կամուրջը միակ ճանապարհն է տասնյակ գյուղերի համար: Կամրջով երթևեկել չի թույլատրվում, բայց գյուղերի բնակիչներն այլ տարբերակ չունեն, ամենակարճ անցուղին կամրջով է: Գյուղատնտեսական աշխատանքների եռուն սեզոնին գյուղացիները տրակտոր ու այլ մեխանիզացիա կամրջով  էին տեղափոխում, բայց այս տարվա գարնանը կամրջի վրա տեղի ունեցած խոշոր փլուզումից հետո ստիպված գետի միջով են անցկացնում:

Կամրջի ամրությունը տուժել է, երբ խորհրդային տարիներին կամրջի վրայով խմելու ջրի խողովակ են անցկացրել, բայց դա էլ գյուղերը խմելու ջրով ապահովեց մինչև 70-ականները: Մասնագիտական ուսումնասիրությունները, որոնք կատարվել են 4 տարի առաջ, ապացույց են, որ կամուրջը շահագործման ենթակա չէ, այն չորրորդ աստիճանի վթարային է։

Ժամանակին վնաս հասցրած ջրատար խողովակը, պարզվում է, միակ հենարանն է մնում կամրջի մի հատվածի համար, որ այն չփլուզվի: Կամրջի կապիտալ վերակառուցումը հրատապ է համարվում արդեն 10 տարի: Վերականգման ծրագրերում այն եղել է, անգամ երկու տարի առաջ հրատապ խնդիրների լուծման ծրագրով պետական  բյուջեից հաստատված գումար է եղել՝ 30 մլն դրամ, բայց հետո պարզվել է՝ հատկացումները բավարար չէին խիստ վթարային կամուրջը հիմնանորոգելու համար, նախագծային աշխատանքներ են կատարել, ու հաշվարկվել է 120 մլն դրամ, այս պատճառով էլ կամրջի վերականգման խնդիրը ծրագրից դուրս է մնացել։

Կամրջի հիմնային ամրացման, վերակառուցման համար դարձյալ նոր նախագծեր են մշակվելու, թեև մինչ այդ սեյսմոլոգները անհրաժեշտ են համարում կրկնակի ուսումնասիրությունները:

Տրանսպորտի և ճանապարհաշինության բաժնի պետը վերակառուցման տարբերակ համարում է սուբվենցիոն ծրագիրը, որտեղ համայնքի համաֆինանսավորումն է պետք, տվյալ դեպքում Աշոցք խոշորացված համայնքի բյուջեի հնարավորություններն են հաշվի առնվելու: 11 գյուղի ընդհանուր տարեկան բյուջեն 200 մլն դրամ  է, որի մոտ կեսը կպահանջվի կամրջի վերականգման համաֆինանսավորման համար: