Լեռնային Ղարաբաղի թեման՝ ԵԱՀԿ նախարարների խորհրդի նիստի առանցքային թեմաներից

Դեկտեմբերի 3-ին մեկնարկել է Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության 57 անդամ երկրների արտգործնախարարների խորհրդի երկօրյա նիստը։ Լիագումար նիստերի ընթացքում մասնակիցները քննարկել են 2020 թվականի ընթացքում ԵԱՀԿ-ի տարածքում առաջացած ճգնաժամերը, այդ թվում՝ Ուկրաինայի արևելքում և Մերձդնեստրում տիրող իրավիճակը, Բելառուսի նախագահական ընտրություններին հաջորդող իրադարձությունները։ Ուշադրության կենտրոնում է եղել նաև Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի կարգավորումը։

Նիստն անցկացվում է Ալբանիայի նախագահությամբ։ ԵԱՀԿ-ի նախարարների խորհրդի 27-րդ հանդիպումը պետք է անցկացվեր Տիրանայում, սակայն կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով այն պատմության մեջ առաջին անգամ անցկացվում է տեսակոնֆերանսի ձևաչափով։

Արցախյան երկրորդ պատերազմին նախ անդրադարձավ ԵԱՀԿ գործող նախագահ, Ալբանիայի վարչապետ Էդի Ռաման իր բացման խոսքում։

«Նախարարների խորհրդի այս հանդիպման ժամանակ չենք կարող չանդրադառնալ Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմին, որտեղ բազմաթիվ զոհեր եղան։ Շատ ուրախ եմ, որ պատերազմն ավարտվեց։ Այժմ ժամանակն է կատարել ստանձնած պարտավորությունները։ Ես իմ լիակատար աջակցությունն եմ հայտնում բանակցային գործընթացը վերսկսելու ԵԱՀԿ Մինկի խմբի համանախագահների նախաձեռնություններին։ Պետք է շարունակվեն բովանդակային բանակցությունները՝ հակամարտության համակողմանի, խաղաղ և երկարաժամկետ լուծման համար համաձայնությունների հասնելու նպատակով», – ասաց ԵԱՀԿ գործող նախագահը։

Գերմանիայի և Եվրամիության ներկայացուցիչների ելույթներից հետո խոսքը փոխանցվեց Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովին, ում ելույթի մեծ մասը նվիրված էր Լեռնային Ղարաբաղի իրավիճակին։

Բայրամովի կարծիքով` Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների միջև համաձայնության դրույթների կատարումը Հարավային Կովկասում կապահովի խաղաղություն և կայունություն։ Ադրբեջանի արտգործնախարարը համարում է, որ դրա իրականացման արդյունքում պետք է վերացվեն բոլոր տրանսպորտային խոչընդոտները, և պետք է երաշխավորվի մարդկանց, տրանսպորտային միջոցների և բեռների անվտանգ տեղաշարժը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև և հակառակ ուղղությամբ, ինչպես նաև ցամաքային հաղորդակցությունը Ադրբեջանի և Նախիջևանի միջև։ Բայրամովն անգամ պնդում է, թե իբր Բաքուն պատրաստ է Ադրբեջանի կազմում Լեռնային Ղարաբաղում ապրող հայերի համար երաշխավորել նույն իրավունքներն ու ազատությունները, ինչ ունեն Ադրբեջանի բոլոր քաղաքացիները։

Լեռնային Ղարաբաղի վերջին պատերազմի թեման չշրջանցեց նաև Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն՝ նշելով, որ Ռուսաստան-Հայաստան-Ադրբեջան եռակողմ համաձայնագրի շնորհիվ 3 տասնամյակ հետո խաղաղություն հաստատելու հնարավորություն է ստեղծվել։

«Այն, անշուշտ, դրական ազդեցություն կունենա տարածաշրջանային կայունության, ինչպես նաև հայ-ադրբեջանական և հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա։ Մենք Մինսկի խմբի մյուս անդամներին և հատկապես համանախագահներին կոչ ենք անում զերծ մնալ քաղաքական շարժառիթներով գործողություններից, որոնք կխոչընդոտեն բանակցային կարգավորմանը»,- ասաց Չավուշօղլուն։

Շվեդիայի արտգործնախարար Ան Լինդեն, ով 2020 թվականի հունվարի 1-ից կստանձնի ԵԱՀԿ-ի նախագահությունը, իր ելույթում ընդգծեց, որ Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած պատերազմը և մարդկային կյանքերի ողբերգական կորուստը ցույց են տալիս, թե որքան վտանգավոր են չլուծված հակամարտությունները։

ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովն իր ելույթում խստորեն քննադատեց Արևմտյան երկրների վարած քաղաքականությունը՝ նշելով, որ ԵԱՀԿ-ն բարեփոխումների կարիք ունի։ Իսկ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության թեմային Լավրովի անդրադարձը հակիրճ էր։

«ԵԱՀԿ-ի տարածքում ճգնաժամային իրավիճակների լուծման հարցում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները պետք է ավելի մեծ աջակցության արժանանան անդամ պետությունների կողմից, ինչը կնպաստի դրանց իրականացմանը։ Դա ակնկալում ենք նաև Լեռնային Ղարաբաղում կարգավորման հարցում, որին մենք կշարունակենք ամեն կերպ սատարել։ Գնահատում ենք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երեք համանախագահների միջև համագործակցությունը», – նշեց Լավրովը։

Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակին անդրադարձան ելույթ ունեցող գրեթե բոլոր արտգործնախարարները։ Նրանք բոլորը ողջունում էին եռակողմ համաձայնագրի ստորագրումը և ռազմական գործողությունների դադարեցումը։