Պատմական հուշարձան Կրասարի եռաթռիչք կամուրջն ամբողջական փլուզման վտանգի տակ է

Շիրակի մարզի միակ եռաթռիչք կամուրջը 150 տարվա պատմություն ունի։ Կառուցվել է 1873 թվականին, Ախուրյան գետի վտակներից մեկի վրա՝ Կարսի կամրջի նմանությամբ։ Այն ունեցել է ռազմավարական նշանակություն, այստեղով ռազմական տեխնիկա է տեղափոխվել, հետո ծառայել է ժամանակի առևտրականներին։ 100 մետր դեպի արևելք գործել է քարավանատուն, որից ոչինչ չի պահպանվել, հիմա ամբողջովին փլուզման վտանգի տակ է կամուրջը։

«Օրեցօր էդ փլված տարածքն ավելի է մեծանում։ Օրինակ՝ ձնից հետո արդեն մի կես մետր շատացել է էդ հատվածը»,- ShantNews.am-ի հետ զրույցում նշել է Պատմական միջավայրի պահպանության Շիրակի մարզային ծառայության պետ Վալերիկ Նազարեթյանը։

Կամրջի քայքայումը կապում են նույն տեղով անցկացված ջրագծի հետ։ Ոռոգման համար 30 մետր երկարության կամրջի արևմտյան կողմով մեծ տրամաչափի խողովակով ջուր է մատակարարվել մինչև 1970-ականները։ Ժամանակի ընթացքում կամրջի եզրերից ջուրն ու ձյունը կուտակվել են խողովակի համար նախատեսված բացվածքներում և քայքայել։

Եռաթռիչք կառույցը 1800-ականներին բնորոշ սալապատ արտաքին ծածկույթ է ունեցել, որը պահել է կամուրջը քայքայումից։ Տարիների ընթացքում սալաքարերի շերտը ասֆալտապատվել է, ասֆալտի բարձրությունը որոշ հատվածներում հասնում է եզրերի պաշտպանիչ քարերին։ Այդպես փորձել են նաև ամրություն տալ կամրջին, բայց այդ տարբերակով էլ ջրահեռացման հնարավորություն չի մնացել։

150 տարի առաջ վարպետների կամրջաշինական տեխնոլոգիայից ոչինչ չի մնացել։ Մի քանի անգամ կատարված ասֆալտապատման ընթացքում, թե ինչքան ծանր տեխնիկա է աշխատել կամրջի վրա, տարածքի բնակիչներին է հայտնի։ Կամրջի 3 թռիչքների հատվածները ևս քանդված են, փլվել են պատնեշները, ճանապարհի մի մասն էլ չկա։ Ամբողջ ծանրությունը պահում է արևելյան կողմի մոտ մեկուկես մետրանոց հատվածը, որը ևս ապահովագրված չէ փլուզումներից։ Կամրջով երթևեկությունն արգելված է, բայց այն վեց գյուղեր իրար կապող միակ ենթակառույցն է։

«Ոչ մեկին էլ չես կարող մեղադրել, մարդն ուզում է, ասենք, էս գյուղը գնալ։ Տեսե՛ք, Կրասարից մինչև Սեպասար 2 կմ է, Աշոցքով շրջանցելով՝ արդեն 7-8 կմ ճանապարհ պետք է անցնի, շատ ծախսատար է»,- ասում է Կրասարի վարչական ղեկավար Գեղամ Գևորգյանը։

Գյուղատնտեսական աշխատանքների ընթացքում գյուղացիները ստիպված գյուղտեխնիկան գետով են անցկացնում, իսկ մարդատար մեքենաներն ընդհանրապես չեն կարող անցնել։ Կամուրջը հրատապ վերակառուցման է սպասում 10 տարուց ավելի, այս ընթացքում ամբողջական հետազոտություններ ևս չեն տարվել, եղել են միայն ակնադիտական։ Վերջին նման ուսումնասիրությունը կատարվել ու դրա հիման վրա վերակառուցման նախահաշիվ է կազմվել 4 տարի առաջ։

«110 մլն դրամի մասին էր խոսքը, նախագիծ-նախահաշիվ արեցին, էդ կամրջի տեսքը պիտի պահպանվի, ոչ թե արմատուրաներով գործեն, բետոն լցնեն, ասացին՝ էդ գումարը շատ քիչ է։ Դրանից հետո էլ ամեն տարի նկար կուզեն, ամեն տարի կսեն՝ էս տարի կեղնի, 365 օրը կանցնի՝ էլի նույն բանն է»,- նշում է Կրասարի վարչական ղեկավարը։

Հերթական տվյալները, լուսանկարների տեսքով, համապատասխան գերատեսչություն ուղարկել են փետրվար ամսին։ Այդ ժամանակ կամուրջը փակ էր ձյան շերտով, որը հալվելուց հետո նոր փլուզումներ են ի հայտ եկել։ Արգելված երթևեկությամբ կամրջի վրա այժմ բույն են դրել օձերը։