Սթրեսի պատճառով ավելի արագ ենք ծերանում և կորցնում առողջությունը

Աշխարհում ընդհանուր անկայունությունը հոգեբանական խնդիրներ է առաջացնում ռուսների համար. Վերջին ամիսներին երկրի ավելի ու ավելի շատ բնակիչներ են դիմում մասնագետների հոգեբանական և հոգեբուժական օգնության համար, նրանք սկսել են ավելի հաճախ բողոքել տագնապային խանգարումներից, ձգձգվող սթրեսային ռեակցիաներից և խուճապի նոպաներից:

Այն, որ երկրում սոցիալ-տնտեսական իրավիճակը անհանգստություն է առաջացնում ռուսների շրջանում, վկայում է NAFI վերլուծական կենտրոնի կողմից ուկրաինական իրադարձությունների մեկնարկից հետո անցկացված ուսումնասիրությունը։ Այնուհետև պարզվեց, որ երկրի բնակչության երկու երրորդը՝ 70 տոկոսը, զգացել է անհանգստություն և ուժեղ սթրես՝ կապված դրա հետ, արձագանքի սրությունը կախված է սեռից, տարիքից, կրթական մակարդակից և ֆինանսական բարեկեցությունից։ Առողջության ամենակայուն վիճակը 18-24 տարեկան երիտասարդների մոտ է. Կանայք ավելի սուր են արձագանքում երկրում ստեղծված իրավիճակին, քան տղամարդիկ: Բարձր եկամուտ ունեցող մարդիկ ավելի հանգիստ են, քան ցածր եկամուտ ունեցող քաղաքացիները. Բարձրագույն կրթություն չունեցող հարցվողներն ավելի տպավորվող են, քան բուհ ավարտածները։ Հարցման մասնակիցների միայն մեկ երրորդն է հայտնել, որ կարող է հանգստություն պահպանել կամ վերահսկել իրենց անհանգստության ինտենսիվությունը:
Անորոշության իրավիճակը, որում հայտնվել է ռուսաստանցիների մեծամասնությունը, նպաստում է սթրեսի մակարդակի բարձրացմանը»,- բացատրում է NAFI վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Իրինա Իվանկովան։ – Այս վիճակում երկար մնալը բացասաբար է անդրադառնում առողջության վրա: Սթրեսի մեջ գտնվող մարդն աստիճանաբար կորցնում է տեղեկատվությունը քննադատաբար և օբյեկտիվ ընկալելու ունակությունը, դառնում է պակաս արդյունավետ:

Երկարատև սթրեսը անխուսափելիորեն ազդում է արտաքին տեսքի վրա: Դրա ազդեցությամբ մենք ավելի արագ ենք ծերանում, մեր կազմվածքը, եղունգները և մազերը արագորեն վատանում են: Ինչպե՞ս ճիշտ արձագանքել սթրեսին և թույլ չտալ, որ այն մեզ զրկի գեղեցկությունից և առողջությունից: Այս մասին Lenta.ru-ն և փորձագետները խոսում են «Ի՞նչ անել» նախագծի շրջանակներում:

Թույլ մի տվեք «լուռ մարդասպանին» տիրանալ  ձեր առողջությանը

Սթրեսը կոչվում է «լուռ մարդասպան» մի պատճառով. Երկարատև սթրեսի և վախի զգացման դեպքում շատ սթրեսի հորմոններ են արտադրվում, և դա մաշում է օրգանիզմը: Հայտնի նեյրոէնդոկրինոլոգներ Ռոբերտ Սապոլսկու և Բրյուս ՄաքՅուանի հետազոտության համաձայն, քրոնիկական սթրեսի երկարատև ազդեցությունը, այսպես կոչված, ալոստատիկ բեռը հրահրում է մարսողական համակարգի խանգարումներ, առաջացնում է գիրություն, խաթարում է իմունային, սրտանոթային և նյարդային համակարգերը:

Կարճ ու թեթև սթրեսը կարող է աշխուժացնել օրգանիզմը և մոբիլիզացնել  ուժերը, բայց միայն այն պայմանով, որ այն երկար չտեւի։ «Սթրեսը, որքան էլ տարօրինակ հնչի, կարող է և՛ վնասել, և՛ օգնել»,- ասում է պրակտիկ հոգեբան Մարիա Եֆիմենկոն։ «Մի կողմից դա կարող է կործանարար փոփոխություններ առաջացնել հոգեկանում և օրգանիզմում, իսկ մյուս կողմից՝ օգնում է հարմարվել փոփոխվող միջավայրին»։

Այնուամենայնիվ, նույնիսկ կարճատև սթրեսը, օրինակ՝ քննության ժամանակ, թեև օգնում է հոգեբանորեն մոբիլիզացվել, այնուամենայնիվ զգալիորեն թուլացնում է օրգանզմի իմունային պատասխանը: Այսպիսով, ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ քննությունների ժամանակ ընդհանուր առմամբ առողջ ուսանողների թեթև վերքերը 40 տոկոսով ավելի դանդաղ են լավանում, քան արձակուրդի ժամանակ։

Սթրեսն ու դեպրեսիան նպաստում են օրգանիզմի ծերացմանը։ Նկատվել է, որ տարիքի հետ մարդկանց մոտ կրճատվում է տելոմերի՝ քրոմոսոմի արտաքին մասը , որը ծերացման ցուցանիշ է։ Սթրեսն արագացնում է այս գործընթացը, եզրակացրել են Շվեդիայի Ումեոյի համալսարանի գիտնականները։ Դեպրեսիվ հիվանդների մոտ տելոմերներն ավելի կարճ են, քան առողջները, դա պայմանավորված է նրանով, որ սթրեսի մեջ գտնվող մարդկանց մոտ կորտիզոլ հորմոնի կարգավորումը խախտվում է:

Սթրեսի ժամանակ օրգանիզմի անխափան աշխատանքի համար մասնագետները խստորեն խորհուրդ են տալիս հոգ տանել իմունիտետի մասին։ Իմունային համակարգը զգալիորեն ճկուն է և ունակ է էական փոփոխություններ կատարել՝ առանց առողջությանը վնաս պատճառելու: Այնուամենայնիվ, այս ճկունությունը թուլանում է տարիքի կամ քրոնիկ հիվանդության հետ, նշում է հետազոտող Գրեգորի Է. Միլլերը:

Իմունիտետը պահպանելու վեց կանոն

Մարզվելու և բավարար քնելու վերաբերյալ առաջարկությունները միանգամայն անսովոր են թվում, սակայն գիտականորեն ապացուցված է, որ առողջ քունը, որը նպաստում է վերականգնմանը, և ֆիզիկական ակտիվությունը այն հիմքերն են, որոնք թույլ է տալիս ամրապնդել իմունային  և  նյարդային համակարգերը:
Էմորիի համալսարանի բժշկական դպրոցի հետազոտողների թիմը ենթադրում է, որ նրանք, ովքեր զբաղվում են սպորտով, կարող են ավելի քիչ նյարդայնանալ նեյրոպեպտիդ գալանինի պատճառով, որն արտադրվում է ֆիզիկական ակտիվության ժամանակ: Այն ազդում է տրամադրության վրա, պայքարում է անհանգստության և սթրեսով պայմանավորված  հոգեկան խանգարումների դեմ:

Մի կողմ դրեք  հեռախոսը, գնացեք զբոսնելու և դրական մտածելակերպ ձևավորեք

20 տարվա փորձ ունեցող հոգեբան Մարիա Եֆիմենկոն խորհուրդ է տալիս անկեղծորեն պատասխանել ինքներդ ձեզ մի քանի հարցի և հետևել պարզ կանոններին։

Սթրեսի դեմ պայքարի կանոններ

Այն իրավիճակում, երբ մարդը  արդեն ընկղմվում է սթրեսային վիճակի մեջ, անհրաժեշտ է հնարավորինս բացառել բացասականը և կենտրոնանալ դրականի վրա։ Զգացմունքները կարևոր դեր են խաղում մարմնի համակարգերի կարգավորման գործում, որոնք ազդում են առողջության վրա: 2003 թվականին գիտնական Ռիչարդ Դեյվիդսոնը և նրա գործընկերները ԱՄՆ Վիսկոնսինի համալսարանից պարզեցին, որ բացասական հույզերը բառացիորեն կործանում են իմունային համակարգը: Նախորդ հետազոտություններն արդեն ցույց են տվել կապը բացասական հույզերի և իմունիտետի մակարդակի միջև, սակայն Դեյվիդսոնը պարզել է, որ ուղեղի հատուկ ակտիվությունը կարևոր դեր է խաղում:

Թիմն ուսումնասիրել է ուղեղի նախաճակատային կեղևը, որը պատասխանատու է զգացմունքների ձևավորման համար և ամենաշատը տառապում է դեպրեսիայից։ Մարդիկ, ովքեր կյանքի տհաճ դրվագների մասին խոսելիս բարձր ակտիվություն են ունեցել կեղևի աջ հատվածում, գրիպի պատվաստումից հետո հակամարմինների ցածր մակարդակ են ունեցել։ Իսկ նրանք, ովքեր հաճելի իրադարձությունների պատմության ընթացքում ակտիվություն են ցուցաբերել նախաճակատային կեղևի ձախ մասում, լավ են արձագանքել պատվաստմանը։
Չնայած բացասականության ակնհայտ վնասին, մարդիկ դեռևս հակված են  արագ ընկալել  վատ նորությունները:

Լավ խնամեք մաշկը և ընդունեք վիտամիններ

Սթրեսն իսկապես կարող է ազդել արտաքին տեսքի վրա: Մաշկը մարդու մարմնի ամենամեծ օրգանն է և կատարում է իմունային ֆունկցիաներ։ Բացի այդ, մաշկը և՛ ուղղակի սթրեսի ընկալիչ է, և՛ սթրեսային ռեակցիաների թիրախ:

Մաշկի միջին մակերեսը 1,5-ից 2 քմ է։ Մաշկը ծառայում է որպես վարակի և վնասվածքների դեմ պաշտպանության առաջին գիծ: Բացի այդ, դրա վրա մշտապես ապրում  է 19 տարբեր տեսակի բակտերիաների մոտ 1000 տեսակ։

«Սթրեսի պահին մարդու օրգանիզմն արտադրում է կորտիզոլ հորմոն, որն ազդում է բոլոր օրգանների և համակարգերի վրա, այդ թվում՝ մաշկի վրա։ Պրոբլեմատիկ մաշկի դեպքում այն ​​առաջացնում է պզուկների սրացում և բորբոքման նոր օջախների առաջացում՝ խթանելով ճարպի ավելորդ արտադրությունը»,- բացատրում է կանխարգելիչ բժշկության բժիշկ, մաշկաբան և կոսմետոլոգ Օլգա Մալախովան։

Սթրեսը մաշկը դարձնում է ավելի զգայուն, այն ավելի արագ է արձագանքում նույնիսկ աննշան գրգռիչներին:   «Սթրեսը խթանում է մաշկի չորությունն ու ջրազրկումը ոչ միայն մարմնի ընդհանուր ջրազրկման, այլ նաև տրանսէպիդերմային խոնավության կորստի ավելացման պատճառով», – նշում է Մալախովան: Երկարատև նյարդային լարվածության, մաշկի վերականգնման և կոլագենի արտադրության պատճառով կնճիռներն ավելի տեսանելի են դառնում: . Հաճախ կարող եք նկատել, որ սթրեսի ենթարկված մարդը հողեղեն երանգ ունի և կոպիտ  մաշկ: Դա տեղի է ունենում այն ​​պատճառով, որ սթրեսի հորմոն ադրենալինը առաջացնում է անոթային սպազմ, և բջիջները դադարում են ամբողջությամբ թթվածին ստանալ: Սթրեսի մեկ այլ հորմոն՝ կորտիզոլը, հանգեցնում է արյան անոթների կտրուկ ընդլայնման, ինչը կարող է հանգեցնել ռոզացեայի: Այնուամենայնիվ, նույնիսկ սթրեսային իրավիճակում դուք կարող եք փորձել պահպանել ձեր մաշկը առողջ: