Շիրակի մարզում անտառածածկ տարածքները կազմում են ընդամենը 1,5%․ բնապահպաններն անդրադարձել են սակավ անտառաշերտի պահպանության խնդիրներին

Շիրակի մարզում անտառապատ տարածքների սակավությունը, ջրային ռեսուրսների ոչ նպատակային կառավարումը, օդի աղտոտվածությունը, կանաչ գոտիների պակասն ու ոչ լիարժեք պահպանությունը հանգեցրել են բնապահպանական լուրջ խնդիրների:  Դրանք նվազեցնելու ուղղությամբ ինչ ծավալի աշխատանքներ են տարվում կամ ինչքանով են քայլերն արդյունավետ։ Ոլորտի պատասխանատուները այս խնդիրներին են անդրադարձել Գյումրիի «Երկխոսության Մեդիա Կենտրոն»-ում անցկացված քննարկմանը։ Ըստ ներկայացված տվյալների անտառապատ է մարզի տարածքի ընդամենը 1,5%-ը։

Շիրակի մարզում անտառային հողերը 4200 հա են, որից միայն 2300-ն է անտառապատ։ Հողերի մի մասը անտառավերականգնման համար արդեն նպաստավոր չէ, հեկտարներով տարածքներ էրոզիայի են ենթարկվել, և հիմա ծառերը թողնված են բնական վերաճի հույսին։ Ամեն տարի պետական միջոցներով Շիրակի մարզում անտառածածկույթն ավելանում է մոտ 10 հա-ով, բայց սա բնապահպանական առաջնային խնդրի լուծմանն ուղղված էական արդյունք չի ապահովում։

«Արթիկում իրականացվել է էրոզիայի դեմ պայքար անտառատնկման միջոցով, որի արդյունքում ունենք 82 հա կանաչ անտառ՝ ցանկապատով։ Այս տարի ևս մոտ 110 հա տարածքում են մեկնարկել անտառատնկման աշխատանքներ»,-  նշում է ՀՀ Շիրակի մարզի գյուղատնտեսության եվ բնապահպանության վարչության բնապահպանության բաժնի պետի պարտականությունները կատարող Տիգրան Անանիկյանը։

Գյումրիի անտառային հատվածներում ևս ծառատունկ եղել է, բայց քաղաքում կանաչ տարածքները 5 անգամ պակաս են սահմանված նորմերից։ Այս կայուն, բայց վատ ցուցանիշը պահպանվում է կանաչ տարածքների հաշվին տեղի ունեցող կառուցապատումների պատճառով, երբ ծառեր են կտրում, բայց նորերը չեն տնկվում։  Շիրակի մարզի բնապահպանության բաժնի պետն իր դիտարկումներում, ամեն դեպքում, ավելի լավատես էր, քան ներկա պատկերն է։

«Բնականաբար, քաղաքը զարգանում է և կան քաղաքաշինական նորմեր, որոնք ենթադրում են ծառերի հատում, բայց պարտադիր է, որ տարածքի սեփականատերն այլ վայրում ավելի շատ ծառեր տնկի ու կանաչ տարածք ավելացնի»,- նշել է նա։

Ըստ պատասխանատուի, կանաչ տարածքներն, այնուամենայնիվ Գյումրիում ավելացել են, նկատի ուներ քաղաքային աղբավայրի և Մուշ թաղամասի միջև ընկած տարածքում՝ մոտ 15 հեկտարի վրա, հիմնվող նոր անտառաշերտը։

Շիրակի մարզում առկա կենսառեսուրսների կառավարման նպատակով առայժմ մեկ հատուկ պահպանվող տարածք է գործում՝ Արփի լիճը, որն ունի ազգային պարկի կարգավիճակ։ Այժմ մարզում կարիք կա նոր պահպանվող տարածքների ստեղծման, բայց եղածն էլ լուրջ խնդիրներից զերծ չէ։ Կենսաբազմազանության ապահովման տեսանկյունից Արփի լճին սպառնացող վտանգը չկանոնակարգված ջրթողն է, որն առաջին հերթին ազդում է լճում ապրող ձկնատեսակների բազմացման վրա։

«Ինչպես գիտենք, ձկներն իրենց ձկնկիթը սկսում են հունիսի կեսերին ու դնում են հիմնականում ափամերձ հատվածներում, խոտերի մեջ։ Ոչ ճիշտ ժամանակին իրականացվող ջրթողը հանգեցնում է նրան, որ մանրաձուկը չի հասցնում դուրս գալ ձկնկիթից ու չորանում է արևի տակ։ Դրանով ունենում ենք ձկնապաշարի մեծ կորուստ» ,- նշում է  «Արփի լիճ» ազգային պարկի փոխտնօրեն Արտակ Ֆարզադյանը։

Իսկ Արփի լիճն հայտնի նաև իր եզակի ֆլորայով և թռչնատեսակներով։ Որպես կենսոլորտային եզակի պահպանավայր, Արփի լիճն ունի ճանապարհների բարեկարգման խնդիր։ Հողե ծածկույթով ճանապարհից բարձրացող փոշին խաթարում է բնության պահպանվող տարածքի օդային ավազանը և էկոհամակարգը։

Ամռան հանգստի սեզոնին, երբ ավելանում է հովեկների հոսքը, քանդված ճանապարհների փոշուն գումարվում են կենցաղային աղբի թափոնները։ Այստեղ արդեն մարդկային գործոնն է, որն ավելի վտանգավոր է բնապահպանական տեսանկյունից։

Քննարկման մասնակիցների կարծիքով շրջակա միջավայրի, ունեցած ռեսուրսների պահպանության ուղղված քայլերից մեկն է կանաչ տեխնոլոգիաների ներդրումը։ Շիրակի մարզում այն զարգացման միտումներ ունի, բայց դեռևս բնական ռեսուրսներն օգտագործվում են չնչին տոկոսով։