16:15 11.09.2022
Կան մի քանի պարզ կանոններ, որոնց պետք է հետևել քաղցկեղով հիվանդանալու ռիսկը նվազեցնելու համար, Eat This, Not That-ի հոդվածում ասում է Շոն Մարչեսը՝ քաղցկեղով հիվանդներին խնամելու 15 տարվա փորձ ունեցող բուժքույրը:
Քաղցկեղն աշխարհում մահացության գլխավոր պատճառներից մեկն է։ Այս հիվանդությունը կանխելու հուսալի ուղիներ չկան, բայց դուք կարող եք զգալիորեն նվազեցնել դրա զարգացման հավանականությունը, եթե փոխեք ձեր ապրելակերպը և հրաժարվեք որոշ սովորություններից, որոնք կարող են հրահրել քաղցկեղի զարգացումը:
Ըստ բուժքրոջ՝ ծխախոտն ու ալկոհոլը վտանգավոր են նույնիսկ փոքր քանակությամբ:
1960-ականներից ի վեր ծխելը թոքերի քաղցկեղի հիմնական պատճառն է ԱՄՆ-ում, ասել է Մարչեսը: Իսկ դա խնդրի միայն մի մասն է։ Ծխախոտի օգտագործումը մեծացնում է քաղցկեղի առնվազն 14 տեսակների զարգացման հավանականությունը, որոնց բաժին է ընկնում քաղցկեղից մահացության ավելի քան 20-30 տոկոսը:
Մարչեսը պնդում է, որ ալկոհոլի չարաշահման և քաղցկեղի միջև կապը հաստատվել է դեռևս 1910 թվականին: Ալկոհոլային խմիչքները հրահրում են բերանի խոռոչի, մարսողական տրակտի, շնչուղիների, լյարդի, ենթաստամոքսային գեղձի և կրծքագեղձի քաղցկեղ: Վտանգի տակ են նույնիսկ նրանք, ովքեր ժամանակ առ ժամանակ խմում կամ ծխում են, զգուշացնում է Մարչեսը: Այդպիսի սովորությունների բացասական ազդեցությունը կուտակվում է։ Բացի դրանից, և՛ ծխախոտը, և՛ ալկոհոլը կախվածություն են առաջացնում, ուստի անգամ հազվադեպ օգտագործումը կարող է վերածվել կախվածության, կարծում է փորձագետը։
Դադարեք կարմիր միս և վերամշակված մթերքներ օգտագործել
Հաստ աղիքի քաղցկեղի գրեթե 70 տոկոսը և քաղցկեղից մահացությունների մեկ երրորդը կապված են վատ սննդակարգի հետ, ասել է Մարչեսը:
Մթերքներից, որոնք պետք է բացառվեն ճաշացանկից․ նա առանձնացրել է կարմիր միսը, որը մեծացնում է շագանակագեղձի, միզապարկի, կրծքի, ստամոքսի, ենթաստամոքսային գեղձի և բերանի խոռոչի քաղցկեղի առաջացման հավանականությունը։ Մարչեսը նաև կոչ է արել ավելի քիչ ուտել վերամշակված մթերք, քանի որ դրանք կարող են պարունակել տրանս ճարպեր և զտված շաքար: «Քաղցկեղի զարգացման ռիսկը կարող է զգալիորեն կրճատվել՝ խելամտորեն ընտրելով մթերքը և պիտակների վրա բաղադրիչները կարդալով»:
Ազատվեք ավելորդ քաշից
Մարչեսը հիշեցրել է, որ ֆիզիկական ակտիվության պակասը և սխալ սնունդը հանգեցնում են գիրության, ինչը մեծացնում է քաղցկեղի զարգացման հավանականությունը։ Ավելորդ քաշը հանգեցնում է հաստ աղիքի, կրծքագեղձի, արգանդի, երիկամների, կերակրափողի, ենթաստամոքսային գեղձի, լյարդի և լեղապարկի քաղցկեղի։
Քիչ ժամանակ անցկացրեք արևի տակ
«Արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը ազդեցության ամենատարածված ձևն է, որն առաջացնում է քաղցկեղի դեպքերի մինչև 10 տոկոսը»,- զգուշացնում է Մարչեսը: Նրա խոսքով՝ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ազդեցությունից կարող են զարգանալ լեյկոզ, սարկոմա և լիմֆոմա, ինչպես նաև վահանաձև գեղձի, մաշկի, թոքերի և կրծքագեղձի քաղցկեղ։
Բուժել վարակիչ հիվանդությունները
Աշխարհում քաղցկեղի մոտ 18 տոկոսը կապված է վարակների հետ, ինչպիսիք են հեպատիտ B-ի վիրուսը կամ մարդու պապիլոմավիրուսը, ասել է Մարչեսը: Նա նշել է, որ այս վարակների դեմ պատվաստանյութեր կան, և ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս պատվաստվածների մոտ վիրուսների հետ կապված քաղցկեղի ռիսկի զգալի նվազում:
17:52 21.06.2025
Ռաֆայել Նազարյանը հեռացավ «Շիրակից»Գյումրիի «Շիրակը» և գլխավոր մարզիչ Ռաֆայել Նազարյանը փոխադարձ համաձայնությամբ խզել են պայմանագիրը։ Այս մասին հայտնում է ակումբի մամուլի ծառայությունը: Նազարյանը «Շիրակը» մարզում էր 2024 թվականի հոկտեմբերից: Նրա գլխավորությամբ գյումրեցիները 21 խաղում գրանցել են 7 հաղթանակ, 4 ոչ-ոքի և 10 պարտություն: ...
17:45 21.06.2025
«Շանթ» ՀԸ-ն այսօր նշում է իր ծննդյան օրը«Շանթ» հեռուստաընկերությունը այսօր դարձավ 31 տարեկան: Նախորդ ողջ տարին հոբելյանական էր և այսօր մենք ամփոփում ենք այն: Վարդգես Ավետիսյան. նա առաջինն էր, որ Գյումրիի հեռուստաաշտարակի մոտից հայտարարեց «Շանթի» աշխատանքի մեկնարկի մասին: ...
17:38 21.06.2025
Զելենսկին ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին մասնակցելու վերաբերյալ որոշումը վերջին պահին հետաձգել էՎլադիմիր Զելենսկին վստահ չէ, թե արդյոք կմեկնի Հաագայում հունիսի 24-25-ը կայանալիք Հյուսիսատլանտյան դաշինքի գագաթնաժողովին, և ուղևորության վերաբերյալ որոշումը հետաձգել է վերջին րոպեին։ Սա բխում է լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նրա հայտարարությունից։ «Գագաթնաժողովին իմ ուղևորությունը կախված չէ նրանից, թե արդյոք հանդիպում կլինի ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ։ Նախ, ես վստահ չեմ, որ կգնամ, բայց, միևնույն է, […] ...
17:28 21.06.2025
Հայաստանի հավաքականների կազմերը․ Ըմբշամարտի Մ20 ԵԱՀունիսի 30-ից հուլիսի 6-ը Իտալիայի Կաորլե քաղաքում կկայանա ըմբշամարտի մինչև 20 տարեկանների Եվրոպայի առաջնությունը: Ազատ և հունահռոմեական ոճի ըմբշամարտի Հայաստանի հավաքականները Եվրոպայի առաջնությանը կմասնակցեն ամբողջական կազմերով: Հունահռոմեական ոճի ըմբշամարտ․ 55 կգ՝ Լևոն Ղազարյան 60 կգ՝ Յուրի Կարապետյան 63 կգ՝ Ալեք Մարգարյան 67 կգ՝ Հայկ Քալաջյան 72 կգ՝ Գասպար Տերտերյան 77 կգ՝ Սամվել Տերտերյան 82 կգ՝ […] ...
17:20 21.06.2025
Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը հայտարարել են, որ հարվածել են Իրանի հարավ-արևմուտքինԻսրայելի պաշտպանության ուժերը (IDF) հայտարարել են, որ երկրի ռազմաօդային ուժերի կործանիչները ներկայումս հարվածներ են հասցնում Իրանի հարավ-արևմուտքում գտնվող ռազմական ենթակառուցվածքներին։ Fars լրատվական գործակալության փոխանցմամբ՝ պայթյունների ձայներ են լսվել Ահվազ քաղաքում և Մահշահր նավահանգստում, և ՀՕՊ-ը աշխատանքներ է տանում սպառնալիքը վերացնելու համար։ Իսրայելը հունիսի 13-ի գիշերը ռազմական գործողություն սկսեց Իրանի դեմ։ Մեկ օր անց Իսլամական Հանրապետությունը […] ...