Երկու ամսում հարկային եկամուտներն աճել են, բայց ստվերի ռիսկը պահպանվում է

2017 թվականին պետական բյուջե մուտքագրված հարկային և մաքսային եկամուտները կազմել են շուրջ 1 տրիլիոն 201 միլիարդ դրամ՝ ներառյալ ԱԱՀ-ի վերադարձի գումարները, ինչը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ ավելի է շուրջ 124 միլիարդ դրամով կամ 11.6%-ով: Այս մասին լրագրողների հետ զրույցում նշել է ՊԵԿ նախագահի առաջին տեղակալ Կարեն Բրուտյանը: Նրա խոսքով 2018 թվականի հունվար-փետրվար ամիսներին պետական բյուջեի հարկային և մաքսային եկամուտները կազմում են ավելի քան 183 միլիարդ դրամ, այսինքն՝ նախորդ տարեսկզբի 2 ամիսների համեմատ ցուցանիշն աճել է 19 միլիարդ դրամով կամ մոտ 12%-ով: Խոշոր և միջին հարկ վճարողների ցուցանիշների աճը կազմել է 10.4%, փոքր հարկ վճարողներինը՝ 19.5%: 

«2017 թվականի և 2018 թվականի հունվար-փետրվար ամիսների հարկային եկամուտների աճը հիմնականում ապահովվել է ստվերի կրճատման հաշվին»,-նշեց Բրուտյանը:

Ըստ Բրուտյանի՝ հարկերից խուսափողների երկու տեսակ կա: Առաջիններին նա պայմանականորեն կոչում է «չարամտորեն» հարկերից խուսափողներ: Նրանք այն տնտեսվարող սուբյեկտներն են, ովքեր օրենքով նախատեսված կանոնների խախտմամբ գործարքներ են իրականացնում, այսինքն` հսկիչ դրամարկղային կտրոն չեն տպում, շրջանառություն են թաքցնում: Առաջին խմբի մեջ են մտնում նաև նրանք, որոնք առանց փաստաթղթերի ձևակերպումների ապրանքներ են ստանում, վաճառք եւ շրջանառություն իրականացնում: 

«Երկրորդը եկամտահարկի հետ կապված ռիսկերն են: Այսինքն, երբ որ աշխատողներին չեն գրանցում կամ գրանցում են և փաստացի վճարում են մի աշխատավարձ, բայց ձևակերպում են մեկ այլ աշխատավարձ: Երրորդը՝ երբ ծախսերը նվազացնելու կամ հարկման բազան նվազեցնելու նպատակով գործունեությանը չառնչվող ծախսեր են իրականացվում և այդ ծախսերը և այդկերպ շահութահարկի բազան նվազեցնում են: Ասենք՝ կնոջ համար ծառայողական մեքենա է գնում, որը տնտեսական գործունեության հետ կապ չունի, բայց դա անում է կազմակերպության ծախսերի հաշվին»,- ասաց ՊԵԿ նախագահի առաջին տեղակալը:

Նա նշեց նաև, որ հարկերից խուսափողների մի տեսակ էլ կա, որն օգտվում է օրենսդրական բացերից:

Հետաքրքիր է այն հանգամանքը, որ խոշորների մոտ ստվերի տեսակարար կշիռը ցածր տոկոս ունի, քան փոքրերի մոտ: Բրուտյանի խոսքով՝ ֆիսկալ իմաստով խոշորի ազդեցությունը շատ ավելի մեծ է, բայց տեսակարար կշռի իմաստով խոշորում ռիսկային համարվող կազմակերպությունների ընդհանրացված ստվերը 15-20% է, իսկ փոքրում՝ 50-100%: 

ՊԵԿ նախագահի առաջին տեղակալը տեղեկացրեց նաև, որ Հայաստանի ամբողջ տարածքում հարկային մարմինն արդեն ծառայություն է մատուցում «մեկ պատուհան» սկզբունքով: Այսինքն հարկ վճարողը՝ անկախ իր հաշվառման վայրից, կարող է դիմել հարկային մարմնի տարածքային ցանկացած ստորաբաժանում և ստանալ սպասարկման ծառայություններ: Գործընթացի կազմակերպման նպատակով ավելի քան 800 հարկային ծառայող վերապատրաստվել է: