21:00 03.11.2022
Գյումրիի Շիրազի ու Ջիվանի փողոցների խաչմերուկում գտնվող ու արտաքինից մյուս պատմաճարտարապետական արժեք ներկայացնող տներից տարբերվող կառույցը Խալաթովենց համալիր տունն է։ Հայտնի է, որ Խալաթովները հայտնի առևտրականներ են եղել։ Կտորեղենի առևտրով են զբաղվել ոչ միայն Ալեքպոլում, այլև Կարսում ու Թիֆլիսում։ Ժամանակին ամենահարուստ ու շքեղ առանձնատներից մեկն էլ նրանց է պատկանել։ Ուրույն ճարտարապետական լուծումներով տունը կառուցել են 1851-ին։
Ուշադրություն են գրավում նաև տան քարե ջրհորդաններն ու պատուհանները, որոնց նմանը նույն Կումայրի արգելոցի տարածքում չկա։ Լուսամուտի ապակիները կարծես պաշտպանված են քարե շրջանակներով։
«Տունը ներկայացնում է սև ու խաս քարերի համադրության ներդաշնակության անկրկնելի օրինակ։ Կոնկրետ այս տան եզրապատի լուծումը ճարտարապետներն անվանել են կարկանդակաձև կամ ադամանդաձև։ Իսկ տան քիվերի ու հիմքերի հատվածում շաղանկյունաձև կամ շախմատաձև շարվածք է։ Երեսակալ լուծումներով լուսամուտներ այլ տեղեր գրեթե չենք տեսնում։ Սա անկրկնելի է։ Դեպի վեր սլացող ձև ունի»,- SHANTNEWS-ին ասել է պատմամշակութային հուշարձանների պահպանության մասնագետ Ավետիք Մելիք-Սարգսյանը։
Այսպիսի տները ժամանակին, ըստ մասնագետի, կոչվել են համալիր կամ եկամտաբեր տներ, երբ մեծահարուստ տանտերը բնակելի տարածք է կառուցել ոչ միայն իր, այլև տան սպասավորների համար, տանը տեղակայվել են նաև արտադրական հատվածներ։ Բացի դրանից, Ալեքպոլի բոլոր տները նաև իրենց աղբյուրներն են ունեցել։ Ալեքպոլի աղբյուրագործ վարպետների աշխատանքի եզակի նմուշը պահպանվում է Խալաթովենց տան մի հատվածում։ Աղբյուրը ոչ թե բակում է, այլ տան նկուղային հարկում։
Մասնագետն է նշում, որ Ալեքպոլում վարպետները չունեին մաթեմատիկական ու հիդրավլիկայի տեսական գիտելիքներ, սակայն ունեցել են բնատուր տաղանդ։ Բացել են ստորերկրյա սրահներ՝ ջրի կյագրիզներ կամ քյարիզներ, կառուցել են աղբյուրներ։ Քաղաքում հայտնի են եղել Չախմախչոնց, Զաքարենց, Մոսոյի, Երկան Հակոյի, Չադրենց ու շատ այլ աղբյուրներ, որոնցից միայն մի քանիսն է պահպանվել։ Խալաթովների աղբյուրը Ալեքպոլի պատմամշակութային ժառանգության անկրկնելի հուշարձաններից է։ Այս գնահատականը տվել է ճարտարապետ Ռաֆայել Իսրայելյանը։
«Այս տան աղբյուրը ներկայացնում է Գյումրիում ջրի արարման, պաշտամունքի, հոսող ջրի կերպարով կառուցված հուշարձան։ Գյումրիի բոլոր տներում միշտ եղել է խմելու ջուր՝ արարվող, հոսող ջուր։ Ալեքպոլի պատմամշակութային ժառանգության ամենաունիկալ, անկրկնելի ուղղություններից մեկը դա աղբյուրագործությունն է։ Քաղաքում երկու մշակութային զուգորդումներ են եղել՝ աղբյուրագործ վարպետների՝ ջուրը տեղ հասցնողների և քանդակագործների՝ աղբյուրը կառուցողները»,- ասել է Ավետիք Մելիք-Սարգսյանը։
Տարիների ընթացքում աղբյուրից որոշ քարեր պոկվել են։ Տանտերեը դրանք խնամքով պահել են՝ մի օր վերականգնելու հնարավորության սպասումով։ Կումայրի արգելոց-թանգարանի տունն ու աղբյուրը մասնավոր սեփականություն են, բայց վերականգնման հարցում նաև պետական պարտավորութուն կա։ Սեփականատիրոջ պարտականությունն է հուշարձանը պահպանել ու չձևափոխել, ինչն, ըստ էության, աղբյուրի դեպքում արվում է։ Միայն թե ճարտարապետական արժեք ներկայացնող աղբյուրի մասին քչերին է հայտնի ու զբոսաշրջային տուրերում ներառված չէ, այն պահպանվում է փակ դռան հետևում։
08:16 30.04.2025
ՄԱԿ-ի դատարանը մայիսի 5-ին որոշում կկայացնի ԱՄԷ-ի դեմ Սուդանի ցեղասպանության գործովԱրդարադատության միջազգային դատարանը մայիսի 5-ին որոշում կկայացնի ԱՄԷ-ի դեմ միջանկյալ միջոցների մասին՝ Սուդանի հայցով, որը Աբու Դաբիին մեղադրում է Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխելու և պատժելու մասին կոնվենցիան խախտելու մեջ։ Այս մասին ասված է իշխանության հայտարարության մեջ։ Սուդանը մարտին հայց է ներկայացրել ՄԱԿ-ի դատարան՝ մեղադրելով ԱՄԷ-ին Սուդանում, մասնավորապես Արևմտյան Դարֆուր նահանգում բնակվող մասալիթ էթնիկ խմբի նկատմամբ կոնվենցիայի […] ...
08:06 30.04.2025
Թյուրամը ապաքինվել է, Պավարը վնասվածք ստացել․ «Ինտերը»՝ «Բարսելոնայի» հետ խաղից առաջՉեմպիոնների լիգայի կիսաեզրափակչում «Բարսելոնայի» դեմ արտագնա խաղից առաջ «Ինտերի» մեկ ֆուտբոլիստ ապաքինվել է վնասվածքից, իսկ մյուսը՝ վնասվածք ստացել, գրում է La Gazzetta dello Sport-ը: Հարձակվող Մարկուս Թյուրամն ազդրի վնասվածքից հետո ապաքինվել է և ընդհանուր խումբ վերադարձել: Նա բաց էր թողել թիմի նախորդ 3 խաղերը: Հանդիպմանը չի մասնակցի պաշտպան Բենժամեն Պավարը: Ֆրանսիացին վնասվածք է ստացել Ա […] ...
08:00 30.04.2025
Սյունիքի մարզի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ էՓրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհները հիմնականում անցանելի են։ Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր լեռնային օդերևութաբանական կայանից Քարի լիճ ավտոճանապարհը։ Սյունիքի մարզի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ է։ ...
00:00 30.04.2025
PFAS պոլիմերների ազդեցությունը առողջության և շրջակա միջավայրի վրաԵվրոպական շրջակա միջավայրի գործակալության նոր զեկույցը ահազանգում է՝ նախկինում համեմատաբար անվնաս համարվող PFAS պոլիմերները (հայտնի որպես “հավերժ քիմիական նյութեր”) կարող են լուրջ ռիսկեր ներկայացնել ինչպես մարդու առողջության, այնպես էլ շրջակա միջավայրի համար։ Այս մասին հայտնել են «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից: PFAS պոլիմերներն օգտագործվում են ամենօրյա ապրանքներում՝ տեքստիլ, կոսմետիկա, էլեկտրոնիկա և նույնիսկ «կանաչ» տեխնոլոգիաներում։ Ինչո՞վ […] ...
23:58 29.04.2025
Կաթիլային և անձրևացման ոռոգման համակարգեր. Արդյունավետության բարձրացում գյուղատնտեսությունումԿաթիլային և անձրևացման ոռոգման համակարգերը կազմում են ժամանակակից գյուղատնտեսական ոռոգման հիմքը՝ խնայելով ջրային ռեսուրսները և բարձրացնելով բերքի որակական և քանակական հատկանիշները: Այս մասին հայտնել են ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունից: Կաթիլային և անձրևացման ոռոգման համակարգերը բաղկացած են հետևյալ հանգույցներից և տարրերից՝ Ջրաղբյուր (պոմպակայան կամ ինքնահոս ճնշումային) Ֆիլտրացման հանգույց Պարարտանյութի պատրաստման և ներմուծման հանգույց Գլխավոր խողովակաշար Ճնշման կարգավորիչներ […] ...
23:57 29.04.2025
Հաջողության պատմություն՝ Նոր ԿյանքիցԱշխատելու համար հարազատ գյուղից Գյումրի տեղափոխվելու միտքը Քրիստինան փոխեց համավարակից հետո: Նա դիմեց Կառավարության աջակցության կորոնավիրուսի հետևանքների հաղթահարման 19-րդ ծրագրին ու Վարդաքարում հիմնեց սեփական ընտանեկան փոքրիկ բիզնեսը, իսկ ամիսներ առաջ տեղափոխվել է Նոր Կյանք ու գործին նոր տեմպ տվել: Մանրամասները՝ տեսանյութում: ...
