Կկարգավորվեն միջին մասնագիտական կրթության համակարգի գործունեության, ոլորտի կառավարման ու ֆինանսատնտեսական հարաբերությունները

Գործադիրը հավանություն է տվել «Մասնագիտական կրթության և ուսուցման մասին» և հարակից օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքների նախագծերին: Օրինագծերի փաթեթով կարգավորում են միջին մասնագիտական կրթության (ՄԿՈՒ) համակարգի գործունեության, ոլորտի կառավարման ու ֆինանսատնտեսական հարաբերությունները, ինչպես նաև դրանց մասնակից իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց, այդ թվում՝ սոցիալական գործընկերների իրավունքներն ու պարտականությունները։ Նախագծերի փաթեթի ընդունման արդյունքում կլուծվեն ՄԿՈՒ ոլորտում առկա մի շարք հիմնարար խնդիրներ, ինչը կնպաստի աշխատաշուկայի պահանջներին համապատասխան կադրերի մասնագիտական զարգացմանը, սովորողների մոտ համապատասխան կարողությունների և հմտությունների ձևավորմանը, գործատուների ներգրավմանը և սոցիալական գործընկերության ընդլայնմանը, եվրոպական կրթական տարածքին ինտեգրմանը և որակավորումների փոխճանաչմանը:

Հարցը զեկուցել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը և նշել, որ փաթեթի նախագծերը բխում են Կառավարության 2021-2026 թթ. ծրագրից և «Կրթության՝ մինչև 2030 թվականի զարգացման պետական ծրագրից», որոնց կարևոր բաղադրիչ է ՄԿՈւ համակարգի զարգացումը և միջազգային չափանիշներին դրա համապատասխանեցումը: Ըստ նախարարի՝ տարբեր հետազոտություններ ցույց են տալիս, որ ՄԿՈՒ հաստատությունների շրջանավարտների միայն 41%-ն է համարում, որ ձեռք բերված տեսական գիտելիքները համապատասխանում են իրենց աշխատանքի պահանջներին, և միայն 43%-ն է կարծում, որ գործնական հմտությունները համապատասխանում են հետագա աշխատանքի պահանջներին, մինչդեռ կրթության ռազմավարությունում թիրախ է սահմանվել շրջանավարտների 90%-ի զբաղվածության ապահովումը:

«Գործատուների շրջանում անցկացված հարցման արդյունքներով` նրանց 78%-ը երիտասարդ մասնագետի աշխատանքի ընդունելիս առնչվում է վերջինիս գործնական կարողությունների պակասի հետ: ՄԿՈւ ոլորտում գործում են ավելի քան 100 պետական ուսումնական ուսհաստատություններ. արհեստագործական կրթական ծրագրերով՝ 6800, իսկ միջին կրթական ծրագրով՝ շուրջ 28400 սովորող: Սակայն այս համախառն ընդգրկվածության ցուցանիշները բավականին փոքր են՝ 6,2 տոկոս արհեստագործական, իսկ 13,9 տոկոս միջին մասնագիտական կրթական ծրագրերով: Սա այն պայմաններում, երբ իրական աշխատաշուկայի ավելի քան 70 տոկոսը ՄԿՈւ մասնագետների պակաս ունի: Աշխատաշուկայի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ արհեստագործական կրթություն պահանջող շատ աշխատանքներում ներգրավված են բարձրագույն կրթությամբ անձինք»,-նշել է նախարարը:

Նրա խոսքով՝ օրենսդրական փոփոխությունների նպատակը իրավիճակն էականորեն և շեշտակի փոխելն է՝ ձևավորելու մի համակարգ, որտեղ կկազմակերպվի տնտեսության և աշխատաշուկայի կարիքներին բավարարող արդիական և որակյալ կրթություն, կբարելավվի կապը գործատուների և կրթության միջև, ինչպես նաև կբարձրանա շրջանավարտների զբաղվածությունը:

Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում են մի շարք առանցքային ուղղություններ: Մասնավորապես՝ վերացվում է տարբերակումն ուսումնական հաստատությունների երկու տեսակների միջև՝ ուսումնարանի և քոլեջի, որոնք գործնականում որևէ խնդիր չեն լուծում, հետևաբար մնում է մեկ հաստատություն՝ քոլեջ, որը կիրականացնի երկու կրթական ծրագրերը: Ներդրվում է աշխատանքի վրա հիմնված ուսուցման համակարգը՝ որպես կրթության իրականացման հիմնական եղանակ և այլն:

Նիկոլ Փաշինյանը կարևորել է օրինագծերի փաթեթի ընդունումը և այն համարել Կառավարության ռազմավարությունից բխող հերթական որոշում: «Մենք ստանում ենք մի իրավիճակ, որ համատարած՝ պայմանական ասած, բարձագույն կրթության դիպլոմով մարդիկ չեն կարողանում գտնել աշխատանք, ինչը պրոբլեմ է և՛ անհատի, և՛ հասարակության, և՛ պետության համար: Պետության համար, որովհետև տնտեսության զարգացման ամբողջ ներուժը պատշաճ կերպով հնարավոր չի լինում օգտագործել, մարդկանց համար, որովհետև իրենց օբյեկտիվ պոտենցիալը չեն կարողանում իրացնել, Կառավարության համար՝ սոցիալական ծախսերի և սոցիալական մեխանիզմների արդյունավետությունն է կասկածի տակ հայտնվում գերբեռնվածության պատճառով»,-ասել է վարչապետը:

Նիկոլ Փաշինյանն ընդգծել է, որ խնդիր է դրվել բարձագույն կրթության որակը փոխելու. հանրապետությունում պետք է գործի պետության կողմից ֆինանսավորվող մինչև 8 բուհ: Հանրապետության բոլոր բուհերը, նույնիսկ մասնավորները, պետք է տեղափոխվեն Ակադեմիական քաղաք: «Մյուս կողմից, որպեսզի այդ վակումը չմեծացնենք, մենք պետք է արհեստագործական և մասնագիտական կրթության որակը բարձրացնենք: Այս նախագիծը դրա համար է: Ընդ որում՝ որակ բարձրացնելով մենք նկատի ունենք սկզբունքորեն նույն շրջանակը՝ բովանդակային առումով, ֆիզիկական ենթակառուցվածքների առումով և աշխատաշուկայի հետ ուղիղ և օրգանական կապի առումով: Եվ մենք մտածում ենք, որ Ակադեմիական քաղաքի ծրագրին զուգահեռ, հանրապետության մարզերում հատկապես, պետք է էականորեն զարգացնենք քոլեջների ցանցը, որպեսզի մասնագիտական կրթության հասանելիության առումով պրոբլեմներ չունենանք»,- նշել է վարչապետը:

Նիկոլ Փաշինյանը միջին մասնագիտական կրթության ոլորտի զարգացման համատեքստում կարևորել է մասնավոր հատվածի ներգրավումը և ընդգծել ոլորտում նախատեսվող համապատասխան բարեփոխումների անհրաժեշտությունը: «Որևէ կերպ չի կարելի թերագնահատել այս ոլորտում իրականացվող բարեփոխումների նշանակությունը: Այսինքն՝ նախակրթական, հանրակրթության, բարձրագույն կրթության, մասնագիտական կրթության և ուսուցման ոլորտներում մեր բարեփոխումներն ունեն խաչմերուկային նշանակություն և էականորեն ազդելու են մեր տնտեսական պոտենցիալի իրացման և հետագա զարգացման գործին»,-ասել է գործադիրի ղեկավարը:

Վարչապետի դիտարկմամբ՝ միջին մասնագիտական կրթության ոլորտում իրականացվող բարեփոխումների հիմնական ուղերձն է՝ քոլեջում սովորելը դարձնել ցանկալի, հեղինակավոր և հեռանկարային. «Մեր մոտեցումն այն է, որ կրթական համակարգը մարդուն պետք է օգնի, որպեսզի նա հետագայում իր աշխատանքով իր բարեկեցությունը, նաև երկրի բարեկեցությունն ապահովի: Սա, ըստ էության, կրթական ամենամեծ և ամենակարևոր սեգմենտներից մեկն է, որը, ցավոք, միշտ չէ, որ գտնվել է կառավարությունների ուշադրության կենտրոնում: Հիմա մենք հայտարարում ենք, որ սա մեզ համար առաջնահերթ ուղղություններից մեկն է և մենք պետք է լրջագույն ռեսուրսներ կենտրոնացնենք այս ոլորտը զարգացնելու համար»: