Շիրակի մարզում ստացված ցորենի բերքը որակով ոչ թե հացամթերքի հումք է, այլ անասնակեր

Շիրակի մարզում այս տարի հացահատիկի առատ բերք է ստացվել, բայց ոչ ցանքերի ավելացման, այլ 1 հեկտարից ստացված բերքատվության հաշվին: 2016 թվականի համեմատ, անցած տարի 6300 հեկտարով մարզում պակաս հացահատիկ էր ցանվել, ցանածից 5000 հեկտարն էլ կարկուտն էր վնասել։ Հիմա մարզում աշնանացան է։ Սպասվում է, որ մոտ 1000 հեկտարով ցորենի ցանքերը կավելանան անցած տարվա համեմատ, բայց դա չի նշանակի, որ այն ամբողջությամբ կլուծի մարզի պարենային ցորենի պահանջարկը։

Հացիկ գյուղում, որն իր անունը ժամանակին ստացել էր որակյալ ցորեն ամբարելու շնորհիվ, հիմա 3 անգամ քիչ ցորեն են ցանում։ Նախկինում, սեզոնին ցորենի արտերը 300 հեկտար էին կազմում, հիմա՝ ընդամենը 100: Մշակում են նրանք, ովքեր ավանդականից չեն ուզում հրաժարվել: Հացիկում գյուղացիներն ասում են, ամոթ է ցորեն չցանելը: Բացի դրանից՝ հողը պարապ թողնելը գյուղացուն վայել չէ։ Ցորենի լիարժեք մշակության համար մեծ գումարներ են պահանջվում, բայց հողագործները դրա հնարավորությունը չունեն։ Փորձում են քիչ ծախսերով գործն առաջ տանել, առանց ոռոգման, առանց պարարտացման, արդյունքն էլ լինում է ոչ շահավետ։ Բացի դրանից՝ վստահ էլ չեն, որ բերքը կարկուտը չի տանի, կամ էլ բերքահավաքի ընթացքում ցորենի գինը չի ընկնի:

Այս տարի բերքահավաքին ցորենի 1 կգ-ը 95 դրամով են վաճառել ալրաղացներին։ Գյուղերում ցորենի մշակությունը վաղուց չի համարվում եկամտաբեր: Աճեցրած ցորենը վատ որակի է, դրանից էլ հացամթերքն է անորակ ստացվում: Ալրաղացներում ամեն օր համոզվում են դրանում: «Հացատու» ՍՊԸ-ի տնօրեն Լևոն Համբարյանը նշում է, որ այս տարի ստացված ցորենի բերքի փոքր մասն էր միայն պիտանի հացամթերքի ալյուրի համար, մնացածը որակով մոտ էր անասնակերի տեսակներին։ Սա է պատճառներից մեկը, որ տեղական ցորենի գինը նվազել է:

Այսօր էժան ցորենը դառնում է ոչ թե պարենային ալյուր, այլ գյուղացիական շատ տնտեսություններում վերածվում է անասնակերի, քանի որ ներմուծվող անասնակերի բաղադրիչները, օրինակ՝ եգիպտացորենը, ավելի թանկ են, քան տեղական ցորենը: Հայաստանի պարենային ցորենի 75 տոկոսը ներկրվում է Ռուսաստանից, ու սա է պատճառը, որ ցորենի՝ ցամաքային ճանապարհով Հայաստան տեղափոխման արգելքն այս օրերին լուրջ մտահոգություն է առաջացրել: Պարենային ցորենի ցանքերն ավելացնելու համար տարիներ առաջ պետական ծրագիր կար, որը գյուղացիական տնտեսությունների պարտքերի պատճառով ձախողվեց: Հիմա փորձ է արվում գումարային աջակցությամբ անմշակ հողերը պակասեցնել, բայց, ըստ Շիրակի մարզպետարանի գյուղվարչության պետ Մովսես Մանուկյանի՝ ցորենի ինքնաբավության խնդիրը դրանով չի լուծվի: Շիրակի մարզը լավագույն դեպքում կարող է տարեկան 150.000 տոննա ցորեն արտադրել, ինչն ընդհանուր պահանջարկի 10 տոկոսն էլ չէ: Հանրապետության մյուս մարզերը դրանից քիչ ցանքեր ունեն: