30 կգ նիհարելը «դժվարացրել էր» անձնագիր ստանալը. Բիչախչյանը՝ անձի նույնականացման գործընթացի մասին

Հայաստանի ոստիկանության անձնագրային և վիզաների վարչության պետ Մնացական Բիչախչյանը SHANTNEWS.am-ի հետ զրույցում ներկայացրել է անձի նույնականացման գործընթացին վերաբերող որոշ մանրամասներ: Նա ասաց, որ երբ անձը գնում է անձնագիր ստանալու, տեղում անզեն աչքով նույնականացում է կատարվում՝ նախկին անձնագրի լուսանկարի և դիմած անձի դեմքի:

«Եթե անգամ մի քանի տարի է անցած լինում, մեր աշխատակիցներն այնքան մասնագիտացած են, որ հնարավոր է նույնականացում ապահովել անմիջապես տեղում: Եթե գործնականում խնդիրներ են առաջանում, անկախ՝ դա պլաստիկ վիրահատություն է, թե, ասենք, ֆիզիկական ներգործությունների արդյունքում  հնարավոր չլինի անձի նույնականացումը, ենթադրենք, ապահովել, այստեղ արդեն կիրառվում են վարչարարական այլ մեթոդներ, օրինակ՝ լուսանկարներն ուղարկվում են փորձաքննության՝ պարզելու՝ արդյո՞ք լուսանկարում պատկերվածները նույն անձի՞նք են, թե՞ ոչ»,- ասաց նա:

Բիչախչյանն անդրադարձավ նաև այն դեպքերին, երբ, օրինակ, աղջիկները կատարում են պլաստիկ վիրահատություն: Նրա խոսքով՝ հիմնականում ձևախեղումն այնքան չէ, որ խնդիր առաջանա, բայց եթե այլ հետևանքներ է ունենում վիրահատությունը, դեմքը ձևափոխվում է, ուռչում ու ընդհանրապես հնարավոր չի լինում նույնականացնել, դա իրականացվում է փորձաքննության եղանակով:

«Դեպքերը այնքան քիչ են պրակտիկայում, մի քանի տարին մեկ: Իմ պրակտիկ աշխատանքի ընթացքում շատ դեպքեր տեղի չեն ունենում: Մյուս խնդիրն այն է, որ գործնականում լինում են դեպքեր, երբ զույգ եղբայրներ, քույրեր, հորեղբոր տղաներ-աղջիկներ, մերձավոր ազգականներ այնքան նման են իրար, որ թույլ են տալիս չարաշահումներ: Դրա համար մենք զգուշացնում եք, որ նման քայլի չդիմեն, միևնույն է՝ մի օր իրական անձնագիր կրող անձը ներկայանալու է անձնագիր ստանալու, այդ պարագայում առաջ կգա պատասխանատվություն: Մենք նյութեր ենք նախապատրաստում և ընթացք տալիս՝ անձին օրենքով սահմանված կարգով պատասխանատվության ենթարկելու համար»,- նշեց նա:

Վարչության պետն ասաց, որ նույնականացումն ապահովելու համար կարող է խնդիր առաջանալ նաև այն դեպքում, երբ անձն իր մի անձնագիրը ստացել է 2005 թ., մյուսը՝ 2015 թ.: Նրա խոսքով՝ երկար ժամանակ անցնելու պարագայում անձնագրայինի աշխատակիցը կարող է ողջամիտ կասկած ունենալ, որ այդքան տարիներ հետո անձի դեմքը կարող է որոշակի ձևով փոխված լինել, և հնարավոր չլինի նույնականացում ապահովել: Այստեղ, ըստ Բիչախչյանի, օգնության է հասնում բիոմետրիկ անձնագրի համակարգի ներդրումն ամբողջ ծավալով: Նա հիշեցրեց՝ նույնականացման քարտերի և բիոմետրիկ անձնագրերի համակարգը լրիվ ներդրվեց, հին նմուշի անձնագրերը աստիճանաբար շրջանառությունից դուրս եկան, և այդ համակարգի ներդրման հիմնական նպատակներից մեկը հենց անվտանգ փաստաթղթային համակարգ ունենալն է:

«Հաճախ քաղաքացիները հարց են տալիս՝ ինչո՞վ է պայմանավորված այս համակարգի ներդրումը: Նախ՝ ես ներկայանում եմ նույնականացման քարտ կամ բիոմետրիկ անձնագիր ստանալու: Մի քանի բիոմետրիկ տվյալ կա. անձի դեմքն է համարվում բիոմետրիկ անհատական տվյալ, լուսանկարվելով՝ բազայում պահպանվում է անձի լուսանկարը՝ բիոմետրիկ տվյալը, նաև մատնադրոշմները: Եթե հաջորդ անգամ մեկ այլ անձ գա, փորձի իմ փոխարեն իմ տվյալներով անձնագիր ստանալ, այդ պարագայում հնարավոր չի լինի նույնականացումը: Բազան պարզապես թույլ չի տա շարունակել գործողությունը. արգելք է տալու և թույլ չի տալու՝ անձնագիրը տպագրվի, որովհետև իմ տվյալներով անձնագիր փաստաթուղթ ստանալու համար ներկայացել է մեկ այլ անձ»,- ասաց Բիչախչյանը:

Էլեկտրոնային փաստաթղթային համակարգի առավելություններից ամենակարևորն, ըստ վարչության պետի, նաև դա է՝ հնարավոր չի լինում անձին թույլ տալ մեկ այլ անձի փոխարեն անձնագիր ստանալու. նույնականացումը կատարվում է և դեմքով, և մատնադրոշմով: Նա վստահեցրեց՝ շատ կարճ ժամանակում վերջնականապես կլուծվի այս հարցը, ամբողջ ծավալով անցում կատարելու պարագայում կունենանք արդեն առավել պաշտպանված փաստաթղթային համակարգ: Բիչախչյանը, սակայն, նշեց՝ պրակտիկայում այդքան մեծ չեն նույնականացման հետ կապված խնդիրները. եթե մարդիկ, միևնույն է, դիմում են չարաշահումների, որոշ ժամանակ անց այդ իրավախախտումը բացահայտվում է:

Հարցին՝ կա՞ն դեպքեր, երբ նույնականացման գործընթացով բացահայտվում են հանցագործություններ կամ իրավապահներից թաքնվելու դեպքեր, նա պատասխանեց.

«Եղել է, շատ են դեպքեր եղել, երբ մեկ անձը մեկ այլ անձի փոխարեն դիմել է, շատ նման են եղել, դիմել է փաստաթուղթ ստանալու համար, հետագայում անձնագրային ծառայության աշխատակցի աշխատանքի շնորհիվ կամ այլ օպերատիվ ճանապարհներով ձեռք բերված ինֆորմացիայի շնորհիվ բացահայտվել են նշված իրավախախտումները, մենք անմիջապես նյութերը նախապատրաստել ենք և ուղարկել ենք համապատասխան վարույթով հարցը, խնդիրը վերջնական լուծում տալու համար»:

Բիչախչյանը նշեց, որ լինում են նաև դեպքեր, երբ իրական անձնագրի տերը չի դիմել անձնագիր ստանալու համար, այլ անձ է դիմել, ստացել, հետագայում, որոշակի տարիներ անց, իրական անձնագրի տերը ներկայանում է, և այդտեղ է բացահայտվում, այսինքն՝ տարբեր են իրավիճակները, և դրանք հիմնականում վարույթի ընթացքում բացահայտվում են:

«Հնարավոր է նաև լինի իրավիճակ, որ անձի դեմքը չափից շատ ձևափոխված լինի: Օրինակ, պրակտիկայում եղել է դեպք, երբ մի 5-6 տարվա տարբերությամբ, սակայն այն աստիճան էր դեմքով ու ընդհանրապես ֆիզիկապես անձը նիհարել՝ 30-40 կգ քաշ էր գցել, որ շատ մեծ դժվարությամբ հնարավոր եղավ նույնականացում անել: Ճիշտ է՝ փորձաքննության չուղարկեցինք, բայց դեմքի նույնականացումը մի կերպ կարողացանք ապահովել»,- ասաց նա:

Հարցին՝ լինո՞ւմ են դեպքեր, երբ նույնականացման գործընթացում առկա խնդիրների պատճառով անձնագրի տրամադրումը մերժում են, նա պատասխանեց, որ անձնագիր տալը չեն մերժում, այլ ուղարկում են փորձաքննության. եթե փորձաքննությամբ հաստատվում է, որ նույն անձն է, տրամադրում են անձնագիր, եթե չի հաստատվում, կեղծ տեղեկություններ ներկայացնելու համար համապատասխան վարույթ հարուցելու համար ուղարկում են նյութերը իրավասու մարմին, բայց պրակտիկայում, ըստ Բիչախչյանի, շատ քիչ են լինում նման դեպքերը: