Գետնախո՞րշ, թե՞ «քյարիզ». ի՞նչ է Գյումրիի նախկին բանտի տարածքում հայտնաբերված կառույցը – ShantNews – Շանթ Հեռուստաընկերություն – Լուրեր – Shant TV Online
TIME
Ամսաթիվ
29 03 2024
  • $
    393.28
  • RUBLE
    4.26
  • 424.11
WEATHER
+16.09 oC

Գետնախո՞րշ, թե՞ «քյարիզ». ի՞նչ է Գյումրիի նախկին բանտի տարածքում հայտնաբերված կառույցը

19:10 03.12.2019

Սանմաքրման աշխատանքների ժամանակ Գյումրիի նախկին բանտի տարածքում քաղաքապետարանի աշխատակիցները հայտնաբերել են ստորգետնյա անցուղի: Այն սովորական գետնախո՞րշ է, թե՞ հին քաղաքի 1800-ականների ստորգետնյա շինություն՝ «քյարիզ»։ Կառույցը մասնագետների ուսումնասիրությանն է սպասում:

Բայց տարածքը միայն սրանով չէ, որ ուշադրության է արժանանում: Այստեղ է գտնվում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի գերմանացի ռազմագերիների գերեզմանոցը, որն արդեն դարձել է Գյումրի այցելող զբոսաշրջիկներին հետաքրքրող վայր:

Նախկինում, երբ Գյումրիի փողոցներն ունեին համարակալումներ, բանտ տանողը թիվ 13 փողոցն էր: Բանտի կառուցման պատմությունը հետաքրքիր է: Ավելի քան 200 տարի տարածքը ցարական Ռուսաստանի զինվորական կալանավայր է եղել, հետո դարձել է քաղաքային բանտ: 10 տարուց ավելի է, որ այն լուծարվել է, քրեակատարողական հիմնարկը տեղափոխվել է Արթիկ, իսկ տարածքն ու շինությունները հայտնվել են պահպանությունից դուրս: Հետևանքը թալանն է:

Տարածքում անհայտ շինություններ են հայտնաբերվում։ Դրանցից մեկն էլ այս ստորգետնյա կառույցն է։ Երկրաֆիզիկայի և ինժեներային սեյսմաբանության ինստիտուտի գիտաշխատող Ռոլան Գասպարյանին այն արտաքինից գետնախորշ հիշեցրեց, որը ներսից բավական ամուր պատեր ուներ: Թե ինչ նշանակության է եղել կառույցը, ընդամենը ենթադրություններ ուներ, բայց որպես երկրաֆիզիկոս գնահատեց կառուցման որակը: Նա նշեց, որ առաստաղի երեսապատումը բավականին որակով է կատարվել, հատկապես մանր քարով, իսկ Գյումրիում երեսապատումները հիմնականում խոշոր` ոչ սրբատաշ քարերով են արված:

Ամուր պատերով ու կամարով խորշը ոչ միայն մուտք ունի, այլև ելք: Մոտ 30 մետր ձգվող ստորգետնյա կառույցի ոլորաններով անցնելուց հետո հայտնվում ես մյուս ծայրին: Ներքին կառուցապատումը տեսքով նման է քաղաքի հին, հայտնի ստորգետնյա ջրատարների՝ «քյարիզների» կառուցվածքին, բայց մասնագետը չի կարծում, որ այն «քյարիզ» է: Շինության մուտքին կառուցման տարեթիվը նշված է՝ 1942 թվական, խորհրդանիշները թույլ են տալիս ենթադրելու, որ անցուղին այդ թվերին կառուցել են գերմանացի ռազմագերիները, որոնք, հավանաբար, պահվել են բանտում:

Ռազմագերիների գերեզմանատունն էլ հենց այս տարածքում է: Ռոլան Գասպարյանին ավելի շատ հետաքրքրում է տարածքի գիտական նշանակությունը: Դեռևս հին գրականության տվյալներից է հայտնի, որ Սլաբոտկա թաղամասով անցնում են «քյարիզներ»: Բայց բանտի տեղամասում «քյարիզների» վերաբերյալ որևէ տեղեկություն հայտնի չէ:

Գյումրիում դրանց տեղաբաշխվածության վերաբերյալ ուսումնասիրություններ տարվել են 1930-ականներից, բայց մինչ այժմ հին քաղաքի ստորգետնյա ենթակառուցվածքների հստակ ուղղությունները հայտնի չեն։ Սեյսմիկ պաշտպանության երկրատեղեկատվական համակարգերի բաժինը ստորգետնյա ենթակառուցվածքների քարտեզագրում է կատարում։ «Քյարիզների» մասին լիարժեք տեղեկությունների բացակայությունը քարտեզների վրա բաց տեղեր է թողել։

Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային ծառայության Հյուսիսային կենտրոնի երկրատեղեկատվական համակարգերի բաժնի պետ Ալյոշա Հարությունյանի խոսքերով` իրենք միայն «քյարիզների» մի քանի ուղղություն են նշում, մնացած մասով քարտեզը մնում է բաց` հետագայում լրացնելու համար:

Մասնագետների ձեռքի տակ ուսումնասիրված քիչ նյութ կա «քյարիզների» մասին. հայտնի է միայն, որ դրանցից գլխավորները 5-ն են, բայց ճյուղավորումներն են բազմաթիվ: Վերջին ուսումնասիրությունը 2010 թվականին է տարվել ու դարձյալ անավարտ է մնացել: «Քյարիզներում» փլուզումները շատ են, որոնք ինչպես բացվում են, այդպես էլ առանց վերականգնելու փակում են:

Ռոլան Գասպարյանի խոսքերով՝ կա «քյարիզների» խցանման դառը փորձ Հաղթանակի պողոտայում, երբ եկեղեցին կառուցվեց «քյարիզի» վրա, «քյարիզը» չկառուցապատվեց, հիմա թաղամասի տներում ստորգետնյա ջրերը բարձրացել են: Հաղթանակի պողոտայի նորակառույց Սուրբ Նահատակաց կաթոլիկ եկեղեցու պատին առաջացած այս ճաքն էլ, Ռոլան Գասպարյանի համոզմամբ` «քյարիզի» պատճառով է: Իսկ «քյարիզների» ճշգրիտ տեղանքները մնում են չբացահայտված, ինչը շարունակում է խնդիր մնալ նաև քաղաքի ենթակառուցվածքները քարտեզագրողների համար:

Բոլոր լուրերը

Կապակցված լուրեր

Սահմանադրական դատարանի դատավորի թեկնածու է ընտրվել Դավիթ Խաչատուրյանը

19:24 29.03.2024

Սահմանադրական դատարանի դատավորի թեկնածու է ընտրվել Դավիթ Խաչատուրյանը

Դատավորների ընդհանուր ժողովը մարտի 29-ին Սահմանադրական դատարանի դատավորի թեկնածու է ընտրել Վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատի դատավոր Դավիթ Խաչատուրյանին։ «Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին հաղորդագրություն է տարածել «Դատական իշխանություն» տելեգրամյան ալիքը։ «Դատական իշխանության անունից շնորհավորում ենք պարոն Խաչատուրյանին և մաղթում հաջողություն Ազգային ժողովի ընտրության փուլում»,- նշված է հաղորդագրության մեջ։ ...

Քննարկվել են պետական միջոցներով իրականացվող քաղաքաշինական ծրագրերի մրցութային ընթացակարգերի բարելավմանն առնչվող հարցեր

19:18 29.03.2024

Քննարկվել են պետական միջոցներով իրականացվող քաղաքաշինական ծրագրերի մրցութային ընթացակարգերի բարելավմանն առնչվող հարցեր

Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահ Եղիազար Վարդանյանի նախաձեռնությամբ կոմիտեում տեղի է ունեցել հանդիպում ֆինանսների նախարարի տեղակալ Ավագ Ավանեսյանի և գնումների քաղաքականության վարչության պետ Սերգեյ Շահնազարյանի հետ։ Քննարկվել են պետական միջոցներով իրականացվող քաղաքաշինական ծրագրերի մրցութային ընթացակարգերի բարելավմանն առնչվող հարցեր։ Շնորհակալություն հայտնելով գործընկերներին հրավերին արագ արձագանքելու համար՝ Եղիազար Վարդանյանը կարևորել է համատեղ ուժերով այնպիսի մեխանիզմների մշակումը, որոնք թույլ կտան […] ...

Դիլիջանում բացվել է «Դուկո» երիտասարդական կենտրոնը

19:05 29.03.2024

Դիլիջանում բացվել է «Դուկո» երիտասարդական կենտրոնը

Տավուշի մարզի Դիլիջան համայնքում այսօր բացվել է «Դուկո» երիտասարդական կենտրոնը, որը նախատեսված էր ՀՀ կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրով: Բացման հանդիսավոր արարողությանը մասնակցել են ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, նախարարի տեղակալ Արթուր Մարտիրոսյանը, Տավուշի մարզպետի տեղակալ Նարեկ Ղուշչյանը, Դիլիջանի համայնքապետ Դավիթ Սարգսյանը, ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի անդամներ, մարզի երիտասարդական կառույցների, ինչպես նաև այլ համայնքների, միջազգային և […] ...

Ղազախստանի գործարար առաքելության հետ քննարկվել են կրթական տեխնոլոգիաների և թվայնացման բնագավառում համագործակցության հեռանկարները

18:52 29.03.2024

Ղազախստանի գործարար առաքելության հետ քննարկվել են կրթական տեխնոլոգիաների և թվայնացման բնագավառում համագործակցության հեռանկարները

Մարտի 26-29-ը գործարար առաքելությամբ Ղազախստանից Հայաստան են ժամանել տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, շինարարության, զբոսաշրջության և լոգիստիկայի ոլորտները ներկայացնող ավելի քան 20 ընկերությունների ներկայացուցիչներ։ Ղազախստանի Հանրապետության գործարար առաքելության ներկայացուցիչներն այսօր հյուրընկալվել են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունում: Հանդիպմանը ներկա են եղել ԿԳՄՍՆ Արտաքին կապերի և սփյուռքի վարչության պետ Արկադի Պապոյանը, Ռազմավարական պլանավորման և մոնիթորինգի վարչության պետ […] ...

Վարչապետն ընդունել է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի նախագահին

18:45 29.03.2024

Վարչապետն ընդունել է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի նախագահին

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ընդունել է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի նախագահ Բրյուս Պողոսյանին: Վարչապետը շնորհավորել է պարոն Պողոսյանին համալսարանի նախագահի պաշտոնը ստանձնելու առիթով և մաղթել հաջողություններ: Նիկոլ Փաշինյանը կարևորել է Ամերիկյան համալսարանի դերը Հայաստանի բարձրագույն կրթության ոլորտում: Բրյուս Պողոսյանն անդրադարձել է Ամերիկյան համալսարանում նախատեսվող ծրագրերին և առաջիկա նախաձեռնություններին: Մտքեր են փոխանակվել նաև բարձրագույն կրթության ոլորտում ՀՀ կառավարության […] ...

Թալինում իրականացվել է արտույտի ապօրինի որս. ԲԸՏՄ-ն առգրավել է որսագողերի զենքերը

18:41 29.03.2024

Թալինում իրականացվել է արտույտի ապօրինի որս. ԲԸՏՄ-ն առգրավել է որսագողերի զենքերը

Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի աշխատակիցներն ապօրինի որսի կանխարգելիչ միջոցառումների շրջանակում իրականացվող շուրջօրյա վերահսկողության ընթացքում Արագածոտնի մարզում արձանագրել են որսագողության 2 դեպք: Թալին համայնքի տարածքում որսաշրջանի արգելքի, տափաստանային արտույտի միգրացիայի ընթացքում քաղաքացիներ Տ.Հ.-ն ու Ա.Բ.-ն «MP 155» և «ԻԺ-17» տեսակի որսորդական հրացաններով իրականացրել են 26 արտույտի ապօրինի որս: Դեպքի առթիվ հարուցված վարչական վարույթի շրջանակներում ապօրինի […] ...

BACK_TO_TOP