Թեղուտի պոչամբարը չի համապատասխանում միջազգային չափանիշներին և ՀՀ օրենսդրության պահանջներին. խոստովանել է «Թեղուտ» ՓԲԸ-ն

Հունիսի 29-ին տեղի ունեցած «Թեղուտի պատուհասը. որն է լուծումը» խորագրով քննարկման ժամանակ, ինչպես տեղեկացնում է Էկոլուր բնապահպանական կազմակերպությունը, «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնի գործադիր տնօրեն Սոնա Այվազյանը հայտարարել է, որ «Թեղուտ» ՓԲԸ-ն խոստովանել է, որ Թեղուտի պոչամբարի կայունության ցուցանիշները համապատասխան չեն ՀՀ օրենսդրական և միջազգային ամենաբարձր չափորոշիչներին: Ըստ նրա՝ այդ մասին ընկերությունը նշել է  «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնին ուղղված իր պատասխան նամակում:

«Ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվել է, որ պոչամբարի պատվարի կայունության բարելավման աշխատանքների համար անհրաժեշտ են լրացուցիչ երկրաբանատեխնիկական աշխատանքներ, լաբորատոր փորձարկումներ, ինչպես նաև դրանց հիման վրա նախագծերի պատրաստում և թողարկում: Դրանք տևական գործընթացներ են՝ պայմանավորված ոչ թե մասնակիցների արագագործությամբ, այլ գործընթացների և աշխատանքների բարդությամբ և ծավալով:

Արդյունքում, ընկերության ղեկավարությունը կայացրեց միակ հնարավոր և պատասխանատու որոշումը: Այն է՝ չվերագործարկել լեռնահարստացուցիչ կոմբինատը, քանի դեռ պոչամբարի կայունության ցուցանիշները չեն համապատասխանացվել ՀՀ օրենսդրական և միջազգային ամենաբարձր չափորոշիչներին» – ընկերության նամակն ընթերցելով ներկաների համար, տեղեկացրել է  Սոնա Այվազյանը:

Հիշեցնենք, որ  «Թեղուտ» ՓԲԸ-ն  2018թ-ի հունվարի 12-ից դադարեցրել է Թեղուտի պղնձամոլիբդենային հանքավայրի շահագործումը՝ պատճառաբանելով, որ Թեղուտի պոչամբարի տեխնիկական վիճակի հետ կապված խնդիրներ կան, ինչպես նաև որ ընկերությունը ունի ֆինանսական խնդիրներ:

Քննարկմանը մասնակցող ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի ղեկավար Արթուր Գրիգորյանը իր հերթին տեղեկացրել է, որ ՀՀ վարչապետի հանձնարարականով իրեն առաջարկվել է ստեղծել մասնագիտական աշխատանքային խումբ, որը պետք է գնահատում անցկացնի և պարզաբանի` ինչ է իրականում կատարվում հայաստանյան հանքարդյունաբերության ոլորտում: Գնահատվելու են ինչպես բնապահպանական, այդպես կոռուպցիոն ռիսկերի հետ կապված հարցերը:

«Առաջիկայում զբաղվելու ենք յուրաքանչյուր հանքավայրի հետ կապված բոլոր խնդիրներով: Այդ գործըթնացը լինելու է առավելագույնս թափանցիկ, ներգրավված են լինելու քաղհասարակության, մեդիայի ներկայացուցիչներ: Թե Թեղուտի, թե այլ հանքավայրերի վերաբերյալ տալու ենք մասնագիտական հստակ գնահատականներ` ինչ է այնտեղ տեղի ունենում»-նշել է Արթուր Գրիգորյանը:

Երբ կիրականացվեն տեսչական ստուգումները և կպարզվեն բոլոր հետևանքները, այդ ժամանակ «գործին կխառնվի» նաև Բնապահպանության նախարարությունը, իրականացնելու համար  օրենքով սահմանված իր գործառույթները:Այս մասին քննարկման մասնակիցներին տեղեկացրել է  ՀՀ բնապահպանության նախարարության ընդերքի և հողերի պահպանության քաղաքականության վարչության պետ Վիգեն Ավետիսյանը, միաժամանակ ավելացնելով, որ չի ցանկանում անդրադառնալ նախկինում կատարված աշխատանքներին ու իրադարձություններին:

Ի տարբերություն Ավետիսյանի, Հայկական բնապահպանական ճակատի անդամ Լևոն Գալստյանը հայտարարել է, որ «Վալլեքս» ընկերությունը, և նրան հովանավորած պետական պաշտոնյաները պետք է պատասխանատվություն կրեն Թեղուտի ծրագրի հետևանքների համար: Նրա գնահատմամբ «Վալլեքս»-ի հայտարարությունը հաղորդում է իրենց իսկ կողմից կատարված հանցագործության մասին:

«Այդ հանցագործությունը թաքցրել են ընկերությունը և Հայաստանի բոլոր նախկին կառավարիչները: Պոչամբարի հետ կապված եղել են լրջագույն խնդիրներ, պոչամբարի պատվարն ունի կայունության խնդիր, բոլորս ասել ենք այդ մասին: Հունվարի 12-ից հանքի շահագործումը դադարեցրել են, և այդ մասին հայտարարել են միայն հունվարի 24-ին: Ես պաշտոնապես հայտարարում եմ` մեր իրավապահ մարմինները պետք է հետաքննություն իրականացնեն մասնավոր ընկերության և պետական մարմինների գործունեության հետ կապված: Այդ փաստաթուղթը ես գրավոր կներկայացնեմ համապատասխան մարմիններին»-նշել է Լևոն Գալստյանը, միաժամանակ ավելացնելով,  որ  բավարար հիմքեր կան ընկերությանը ընդերքօգտագործման թույլտվությունից զրկելու համար : Նրա պնդմամբ  հանքը չպետք է վերագործարկվի, իսկ «Վալլեքս»-ը պետք է փոխհատուցի բնությանը, մարդկանց և պետությանը հասցված բոլոր վնասները:

Իսկ քաղաքացիական ակտիվիստ Աննա Շահնազարյանը ներկաներին տեղեկացրել է, որ Դանիական կողմը Թեղուտի ծրագրի ֆինանսավորումը դադարեցրել 2017 թ-ի հոկտեմբերին, քանի որ ընկերությունը խախտել է իր պարտավորությունները:

«2015 թ-ին պարզվել է, որ «Վալլեքս»-ը ընդունելի կերպով չի իրականացրել պայմանագրով ստանձնած բնապահպանական և սոցիալական պարտավորությունները. կենսաբազմազանության ու համայնքների առողջության վիճակի մասին մեկնարկային հետազոտություններ, պոչամբարի անկախ գնահատում երրորդ կողմի կողմից, չի տրամադրել ջրերի մոնիտորինգի մասին տվյալներ և այլն»-նշել է Աննա Շահնազարյանը: