«Կինոգործիչը տիեզերագնաց է». Ֆրանսիացի ռեժիսորի ֆիլմը համաշխարհային կինեմատոգրաֆիայի դասական Արտավազդ Փելեշյանի մասին

Ֆրանսիացի ռեժիսոր Վենսան Սորելը ուսանողական տարիներին ռեժիսուրայի վարպետության պրակտիկայում առաջին անգամ լսել է  «Դիստանցիոն մոնտաժի կամ դիստանցիայի տեսության» մասին, հետո ուսումնասիրություններն ու ծանոթացումը այս արվեստի հետ նոր գաղտիքներ բացեց նրա համար, այն է՝ կինոարվեստի տարածական մոնտաժի զարգացման պատմությունն ուղղակի կապ ունի հայ կինոռեժիսոր Արտավազդ Փելեշյանի հետ, ում անվանում են համաշխարհային կինեմատոգրաֆիայի դասական, դիստանցիոն մոնտաժի հսկա։

«Աշխարհի բոլոր ռեժիսորներն են խոսում Արտավազդ Փելեշյանի կինոարվեստի մասին, նրա աշխատանքային ոճն ու կինոարվեստում կիրառած մեխանիզմները տարբերվող են։ Երբ ես սկսեցի ուսումնասիրել, հետաքրքվել Փելեշյանի կինոարվեստով, ինձ համար շատ բացահայտումներ եղան, նախ հասկացա թե ինչու են նրան անվանում դիստանցիայի տեսության, մոնտաժի հսկա։ Նա առաջինն է, ով կարողացել է տարբեր ժամանակների արխիվային լուսանկարներից ստանալ շարժում, պատկեր, իսկ ռեժիսորն արել է այն, ինչն այդ տարիներին անհնարին էր թվում»,-SHANTNEWS.am-ի հետ զրույցում ասել է ֆրանսիացի ռեժիսոր Վենսան Սորելը։

Արտավազդ Փելեշյանի կինոարվեստի բացառիկությունն ու  առանձնահատկությունները ֆրանսիացի ռեժիսորն ամփոփել է վավերագրական ֆիլմում, որի աշխատանքներն ավարտել է 2018 թվականին։ Ֆիլմի անվանումն ինքնին փելեշյանական արվեստի բնութագիրն է, այն կոչվում է «Կինոգործիչը տիեզերագնաց է»։

«Նրա աշխատության մեջ իսկապես տիեզերական ուժ կա, անչափելի մեծություն՝ ներդրած կինոարվեստում, նա եզակի ռեժիսոր է, ով կինոարտադրության գործիքները, մեխանիզմները, ձեռքի մեկ շարժումն ու մտքի թռիչքն է օգտագործել։ Զարմանում ես, երբ տեսնում  ես թե, ինչպես է նա կինոժապավենից կտրում չստացված այն հատվածներն ու պահում միայն օգտագործելին, սրանք նաև հաշվարկներ են, որ պիտի կարողանաս անել առանց հում նյութը  նայելու, իսկ դա յուրահատուկ էր ստացվում նրա մոտ »,-ասել է ռեժիսորը։

Փելեշյանի ռեժիսուրական արվեստն որքան պարզ, այնքան էլ բարդ է եղել հասկանալ, ասում է ֆրանսիացի ռեժիսորը, հետո ավելացնում՝ աշխատելիս հետևում եմ հայ ռեժիսորի մեթոդական ձեռնարկին, բայց չի ստացվում․․․Փելեշյանական կինոարվեստն ուրիշ է։

«Շատ օտարազգի հայտնի ռեժիսորների եմ ճանաչում, բայց ոչ մեկը նրա արվեստով ու նրա  գործելաոճին մոտ չի աշխատում, նա ուրիշ է, նրա կինոարվեստն ուրիշ է, մինչև այսօր նրան գերազանցողներ կարծում եմ չկան, որքան էլ ժամանակները փոխվեն։ Իսկ նրա արվեստի գլուխգործոց ֆիլմերը  մինչ օրս միջազգային կինոէկրաններից չեն իջնում»,-նշել է Վենսան Սորելը։

Արտավազդ Փելեշյանի մասին մեկ ժամանոց վավերագրությունը  Ֆրանսիացի ռեժիսորի այն աշխատանքներից մեկն է, որի համար մեծ ջանքեր է գործադրել, օտարազգի ռեժիսորի համար բարդ է եղել նաև այն առումով , որ անձամբ Արտավազդ Փելեշյանի հետ հանդիպում չի ունեցել։Հայաստանում հայ կինոարվեստի հսկայի մասին ֆիլմ  ներկայացնելու առիթը Ֆրանկոֆոնիայի օրերն են, գուցեև այն առիթ հանդիսանա Արտավազդ Փելեշյանի հետ հանդիպման։

«Շանթ Գյումրի» հեռուստաալիքն այս պահին հասանելի է Rostelecom, Delta telecom, TeleMAX ,ARPINET, Opticom,SHIRAK telecom , HAY-NET ցանցային օպերատորների կապուղիներով, ինչպես նաև  Shant Digital Tv հավելվածով՝ ամբողջ աշխարհում։