Գյումրիի Սևյանի մշակույթի պալատը՝ փորձարարական կենտրոնի վերածելու հեռանկարում․ «Բալետ 20-21» հիմնադրամի նախագիծը պատրաստ է 

Գյումրիի երկաթուղային կայարանի առանձնահատուկ ճարտարապետությանը բնորոշ շենքին հանդիպակաց՝ պատմամշակութային հուշարձան Սևյանի մշակույթի պալատը ժամանակին քաղաքի այցեքարտն էր, այստեղ էին զուգորդվում մշակույթի առանձնահատկությունները։ 1929 թվականի կառույցը 88-ի երկրաշարժի հետևանքով չի փլուզվել, ավելի շատ հրդեհից է տուժել, հետո հաջորդած տարիներին որևէ պահպանություն չի տարվել, բաց տանիքով ու վնասված պատերով շենքը մաս-մաս քանդվել է։ Այս 30 տարիների ընթացքում շատ առաջարկներ են եղել շենքը վերականգնելու, որոնք գործնական փուլի այդպես էլ չեն հասել։

Իսկ 2018 թվականին շենքի փրկության առաջարկով հանդես եկավ «Բալետ 20-21» հիմնադրամը, որի նախագիծն այս պահին համարվում է հավանականը։ Հիմնադրամի տնօրեն, Սևյանի մշակույթի պալատի վերականգնման ծրագրի ղեկավար Լիլիթ Պետրոսյանն է պատմում, որ սկզբից միտք է եղել Երևանում ծրագիրն իրականացնել բալետի դպրոց բացելու համար, հետո սակայն մտափոխվել են։

«2019 թվականին սկսեցինք ծրագիրը, մտահղացումը սկսեցինք մշակել, թե ինչպիսին ենք տեսնում այն։ Սկզբում Երևանում էինք ուզում անել բալետի դպրոցի հիմնադրման ծրագիրը, բայց հետո հանդիպումների ընթացքում եկանք այն մտքին, որ միևնույն է՝ Գյումրին եղել է Հայաստանի ու կմնա ապագայում էլ մշակույթի մայրաքաղաքը»,- SHANTNEWS. am-ի հետ զրույցում նշել է «Բալետ 20-21»-ի ծրագրի ղեկավարը։

Մտահղացումն ու նախաձեռնությունը Հայաստանի ժողովրդական արտիստ, բալետմայստեր Ռուդոլֆ Խառատյանինն է։ Նախատեսվում է Սևյանի մշակույթի պալատը վերածել փորձարարական կենտրոնի, որտեղ դասական պարերի դպրոց կհիմնվի։ Նախագծի մշակման հիմքում է եղել հնի ու նորի ներդաշնակ միախառնումը։ Արտաքին տեսքի պահպանմամբ և նոր ճարտարապետական լուծումներով Սևյանի մշակույթի պալատի վերականգնման ճարտարապետական նախագիծը պատկանում է Ազատ Շիշմանյանին։ Հայ ճարտարապետը բնակվում է Մոնրեալում, այցելել է Գյումրի, ուսումնասիրել շենքը։

Ըստ նախնական կոնցեպտի՝ վերականգնվելու է երկու հարկ՝ մոտ 3200 քառակուսի մետր տարածք, ճարտարապետական լուծումով շենքի մի հատվածում կավելանա նաև 3-րդ հարկը, երկու բեմից բաղկացած դահլիճ՝ շուրջ 500 հանդիսատեսով: Սևյանի մշակույթի պալատում է գտնվում վաստակավոր և ժողովրդական նկարիչ Ֆերդինանդ Մանուկյանի «Սասունցիների պար» խճանկարը, որն առանձնահատուկ ներկապնակով է զարդարում կառույցը։ Հայտնի խճանկարը այս տարիների ընթացքում լուրջ պահպանության չի արժանացել։ Երբ շենքում սկսվեն աշխատանքները, ըստ ծրագրի ղեկավարի, խճանկարը ևս դուրս չի մնա նախագծից։

«Ինքը շատ կարևոր խճանկար է Գյումրիի մշակութային կյանքի և ժառանգության առումով, բայց շենքում իր տեղակայման հետ կապված որոշակի խնդիր կա։ Պատկերացրեք՝ հանդիսատեսը մտնում է  շենք ու միանգամից դիմացը պատն է, այսինքն՝ դա խոչընդոտ է էներգետիկ հոսքին։ Տեսնում ենք, որ պետք է վերականգնվի, ցավոք սրտի, ամեն օր փչացվում է։ Ռուդոլֆ Խառատյանը հանդիպել է Ֆերդինանդ Մանուկյանին, ինքն է առաջարկել՝ ինչպես այն տեղափոխել։ Ամեն դեպքում խճանկարը պետք է տեղափոխվի կողքի սրահ»։

Նախաձեռնության հեղինակների համար այս ծրագիրը կյանքի կոչելը սկզբնական փուլում ավելի հեշտ է թվացել։ Եվրամիության դրամաշնորհային ֆինանսավորմամբ հնարավոր է եղել մշակել և ունենալ ճարտարապետական նախագծումները։ Վերակառուցման համար բավական մեծ գումարներ են պահանջվում՝ 5 մլրդ դրամից ավելի։

Գյումրիի գլխավոր ճարտարապետ Հենրիկ Գասպարյանն էլ նշում է, որ համայնքը որոշակի մասնակցություն  կունենա ծրագրի իրականացմանը, օրինակ՝ հարակից տարածքը բարեկարգելու աշխատանքներին ներգրավվածություն կլինի։

«Հիմնադրամի կողմից, և՛ էկոնոմիկայի նախարարության, և՛ Զբոսաշրջության կոմիտեի կողմից փնտրվում են ֆինանսական աղբյուրներ, որպեսզի ծրագիրը կյանքի կոչվի։ Բոլոր ներդրումների ժամանակ հնարավոր է համայնքն էլ ներդրումներ ունենա․․․ Կբարեկարգենք հարակից շրջակայքը»,- նշել է Գյումրիի գլխավոր ճարտարապետը։

Սևյանի մշակույթի պալատի վերակառուցման նախագիծը ներկայացվել է կառավարությանը, սպասում են համապատասխան որոշմանը, որից հետո հիմնադրամը նախատեսում է պալատի շենքի վերականգնումն ավարտել 4 տարի անց։