Ռոյալթիի հարկման համակարգը կլինի ավելի արդար ու արդյունավետ

Մետաղական հանքավայրեր շահագործող կազմակերպությունների կողմից վճարվող ռոյալթիների համակարգն ավելի արդար, արդյունավետ և մետաղների միջազգային գներին առավել արձագանքող դարձնելու նպատակով կառավարությունն առաջարկում է փոփոխություններ և լրացումներ կատարել Հարկային օրենսգրքում և «Պետական տուրքի մասին» օրենքում:

Օրենսդրական փաթեթը քննարկվել է մայիսի 24-ի ԱԺ հերթական նիստում:

Ֆինանսների նախարարի տեղակալ Արման Պողոսյանի խոսքերով՝ նախագծերի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ 2020 թ. աշնանից սկսած մետաղների միջազգային շուկաներում գներն անշեղորեն աճման միտում են դրսևորում: Այս պարագայում գնահատվող ռոյալթիի գործող համակարգը, ըստ էության, հնարավորություն չի տալիս ոլորտում ձևավորվող նոր արժեքն արդարաբար բախշել կառավարության և տվյալ ոլորտը ներկայացնող տնտեսվարող սուբյեկտների միջև:

«Եղած համակարգի պայմաններում գների բարձրացման հիմնական շահառուն համարվում է ոլորտը ներկայացնող կազմակերպությունների խումբը»,- նշել է փոխնախարարը: Խնդրին արագ ու իրավիճակային լուծում տալու համար 2021 թ. սեպտեմբերից ներդրվել է խտահանքի և մոլիբդենի արտահանման համար նախատեսված պետական տուրքի համակարգը՝ հիմք ունենալով արտահանման ծավալները և յուրաքանչյուր տոննայի համար նախատեսված պետական տուրքի համար սահմանված դրույքաչափերը:

Արման Պողոսյանի խոսքերով՝ լուծումը տվել է ցանկալի արդյունք, սակայն, այդուամենայնիվ, պետական տուրքի ներդրված համակարգը չի կարող բնութագրվել որպես երկարաժամկետ, որովհետև այն որևէ կերպ կախված չէ կազմակերպությունների ֆինանսատնտեսական գործունեության արդյունքներից և, ըստ էության, հաշվի չի առնում և՛ մետաղների գները, և՛ ոլորտի կազմակերպությունների կողմից կատարվող ծախսերը, հետևաբար, նաև կազմակերպությունների շահութաբերությունները:

Ուստի, օրենսդրական փաթեթով առաջարկվում է 2023 թ. հունվարի 1-ից դադարեցնել պղնձի և մոլիբդենի խտահանքի, ինչպես նաև մոլիբդենի արտահանման պետական տուրքի կիրառությունը՝ պահպանելով ներկայում գործող ռոյալթիի համակարգի հիմքում դրված ընդհանուր սկզբունքները՝ համակարգը դարձնելով ավելի պրոգրեսիվ: Մասնավորապես, առաջարկվում է ռոյալթիի դրույքաչափի հաշվարկման բանաձևը վերանայել այնպես, որ մինչև 10 տոկոս շահութաբերության պայմաններում ռոյալթի վճարող կազմակերպությունների մոտ ռոյալթիի գծով հարկային բեռի բարձրացում չլինի:

Ռոյալթիի դրույքաչափի հաշվարկման գործող բանաձևում պետք է լրացվի 10 տոկոսից բարձր շահութաբերության պայմաններում հաշվարկվող լրացուցիչ բաղադրիչ, որի արդյունքում կհաշվարկվի հավելյալ ռոյալթի` 15 տոկոս դրույքաչափով:

Փոխնախարարի տեղեկացմամբ՝ նախագիծը քննարկման երկար ճանապարհ է անցել. ոլորտը ներկայացնող տնտեսվարող սուբյեկտների հետ անցկացվել են աշխատանքային քննարկումներ:

ԱԺ գլխադասային հանձնաժողովի դրական եզրակացությունը ներկայացրել է Տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Բաբկեն Թունյանը:

Հանձնաժողովի փոխնախագահը նշել է, որ հանքարդյունաբերական ընկերությունները շահութահարկից բացի միաժամանակ վճարում են նաև ռոյալթի: «Նախորդ տարվանից պղնձի գների աճմանը զուգահեռ կանխավարկած կար, որ հանքարդյունաբերական ընկերությունները բավականին բարձր շահույթներ են ունենում, և դրանք արդարացի բաշխելու համար ներդրվել է արտահանման տուրքը, որը սակայն որոշակի խնդիրներ է պարունակել»,- ասել է նա: Պատգամավորի խոսքերով՝ բացի այդ, նախապես հայտարարվել է, որ արտահանման տուրքը ժամանակավոր բնույթ է կրելու: «Ընդհանրապես այդ տուրքերը՝ որպես հարկատեսակ օգտագործելու պրակտիկայից պետք է կամաց-կամաց հրաժարվել»,- ընդգծել է պատգամավորը:

Ուստի, օրենսդրական փաթեթով հանվում է արտահանման տուրքը, փոխարենը՝ ընկերությունը վճարում է շահութահարկի տուրքը և ռոյալթի, ինչպես նախկինում, սակայն սահմանվում է շահութահարկի որոշակի շեմ, որը գերազանցելու պարագայում ընկերությունը կվճարի նաև գերազանցածի չափով:

Պատգամավորը հույս է հայտնել, որ օրենսդրական փաթեթը վերջնական ընդունելուց հետո կլինի մի կարգավորում, որը երկար ժամանակ փոփոխությունների չի ենթարկվի: