Հոգեբանը նշել է երեխաների դաժանության հիմնական պատճառները

Երեխաների դաժանության և ագրեսիվ վարքի պատճառ կարող է լինել պաշտպանական ռեակցիան, ինքնահաստատման հակումը և ներքին այլ գործընթացներ։ Դրանց մասին «Իզվեստիային» պատմել է թիվ 1 առցանց դպրոցի հոգեբան Կիրա Գոլդշտեյնը։

«Կարևոր է հասկանալ, որ երեխան անսպասելիորեն ագրեսիվ չի դառնում։ Նախ նա ավելի մեղմ ձևով ինչ-որ բան է խնդրում, իսկ հետո, երբ ծնողները չեն արձագանքում նրա հաղորդագրություններին, նա սկսում է վարքագծի այլ մարտավարություն կիրառել, որը վերածվում է ագրեսիայի։ Նրա պահանջները դառնում են ավելի կոշտ և ամուր, ինչը, ի վերջո, հանգեցնում է ագրեսիվ վարքի: Ուստի մեծահասակների կողմից երեխայի վարքագծի ուշադիր դիտարկումը կբացահայտի ի հայտ եկած խնդիրներ և ագրեսիվ հարձակումներ»,- նշել է մասնագետը։

Նա նշել է երեխաների նկատմամբ բռնության ամենատարածված պատճառներից մի քանիսը: Այսպիսով, երեխայի ագրեսիվությունը կարող է կապված լինել ինքնահաստատման և հասակակիցների ուշադրությունը գրավելու, ինչպես նաև ցանկալի իրը ձեռք բերելու, գերակայելու ցանկության հետ: Այս վարքագծի այլ պատճառներից են վրեժխնդրությունը, պաշտպանական ռեակցիան, ինքնատիրապետման հմտությունների բացակայությունը, հաղորդակցման հմտությունների և խելքի զարգացման ցածր մակարդակը, ցածր ինքնագնահատականը, հասակակիցների հետ հարաբերություններում առկա խնդիրները:

«Յուրաքանչյուր երկրորդ դեպքում երեխայի ագրեսիան ծնողների կողմից թյուրիմացություն է կամ ընտանիքում կոնֆլիկտային իրավիճակներ, որոնք երեխան կրկնօրինակում և ցուցադրում է մեկ այլ թիմում: Այսպիսով, եթե ագրեսիան նորմալ երեւույթ է ընտանիքում, ապա երեխան այս օրինաչափությունը կտանի այլ հասարակություն: Հաճախ մեծահասակները երեխաների ագրեսիային արձագանքում են իրենց ագրեսիվությամբ: Բայց սա վատ որոշում է. չարը չարիք է ծնելու»,- ընդգծել է Գոլդշտեյնը:

Երեխայի ագրեսիվ պահվածքի դեպքում հոգեբանը խորհուրդ է տվել պահպանել մի շարք կանոններ. Այսպիսով, ագրեսիվ վարքագծի դրսևորման սկզբնական փուլում պետք է օգտագործել ուշադրությունը փոխելու կամ իրավիճակից խուսափելու մարտավարությունը, որպեսզի կոնֆլիկտի բոլոր մասնակիցները անցնեն այլ բանի: Սա օգնում է հարթել աճող ագրեսիվ վիճակը:

Նաև մասնագետը խորհուրդ է տալիս միշտ արձագանքել երեխայի կոնկրետ գործողությունների, այլ ոչ թե նրա անձի մասին։ Երեխային ասելու փոխարեն, որ նա կոպիտ է և վատ դաստիարակված, արժե քննարկել գործողություններ և իրավիճակներ։ Միևնույն ժամանակ կարևոր է հանգստություն պահպանել և խոսել ամուր, ընկերական տոնով, որպեսզի երեխան հասկանա, որ ծնողը դեմ է ոչ թե իր, այլ նրա ագրեսիվ պահվածքին:

«Նրա հետ շփվեք հետևյալ կերպ. «Ինձ դուր չի գալիս, որ դու ինձ հետ այդպես ես խոսում» (այսպես ես ցույց տալիս քո զգացմունքները): «Ուզու՞մ ես ինձ նեղացնել» (այսպես դուք ցույց եք տալիս, թե դա ինչի կարող է հանգեցնել): «Դու քեզ ագրեսիվ եք պահում» (սա վատ պահվածքի հայտարարություն է), – ասել է Գոլդշտեյնը:

Հոգեբանի խոսքով՝ երեխային պետք է փոխանցել, որ ագրեսիան վնասում է առաջին հերթին իրեն. Նա նաև պետք է զգա, որ ծնողը հասկանում է իր զգացմունքները։ Դա անելու համար դրանք պետք է արտասանվեն. «Ես հասկանում եմ, որ դու այժմ տխուր ես»:

«Երեխայի հետ առանձին քննարկեք նրա բոլոր գործողությունները և փորձեք դա անել իրավիճակի ստեղծվելուց անմիջապես հետո: Նկատեք նույնիսկ ամենափոքր դրական փոփոխությունները ձեր երեխայի վարքագծի մեջ: Այսպիսով, նա կհասկանա, որ իրեն գնահատում և սիրում են»,- եզրափակել է փորձագետը:

Ավելի վաղ՝ փետրվարին, մանկական հոգեբան Նատալյա Նաումովան պատմել էր երեխաների ագրեսիվ վարքի պատճառների մասին։ Մասնագետի խոսքով՝ երեխաների նկատմամբ բռնությունը միշտ նշան է, որ երեխան միայնակ է և իրեն անհույս է զգում։ Բացի դրանից, այն երեխաները, ովքեր ականատես են եղել նման տեսարանների և իրենք ենթարկվել են բռնության, ավելի ենթակա են դաժանության։