23:03 09.09.2023
Սննդառության խանգարումը հոգեոգեն հիվանդություն է, որն առաջանում է սննդի ընդունման մոլուցքային սահմանափակումից կամ, ընդհակառակը, չափից շատ ուտելուց: Դրա ամենատարածված ենթատեսակներն են անորեքսիան, բուլիմիան և դիսմորֆիան: Այս մասին «Известия»-ին հայտնել է «Եվրոոնկո» կլինիկայի սննդաբան, բժշկական հոգեբան Իրինա Մանսուրովան։
«Նյարդային անորեքսիա կա. սա այն դեպքում, երբ հիվանդը չի բավարարվում հայելու մեջ իր արտացոլանքով, նա տարակուսում է իր քաշից, նրան թվում է, թե կուշտ է, նույնիսկ երբ թերքաշ է: Այս դեպքում մարդը սկսում է թերսնվել։ Որոշ հիվանդների մոտ նյարդային անորեքսիան կարող է ուղեկցվել ուտելուց հետո ստամոքսի կանխամտածված դատարկումով», – բացատրել է նա:
Մասնագետը նշել է նաև, որ կա նյարդային բուլիմիա։ Այս դեպքում մարդն անվերահսկելիորեն ուտում է հսկայական քանակությամբ սնունդ։ Նա չի ստանում ուղեղի ազդանշան, որ արդեն բավական է: Արդյունքում մարդն ուտում է մի քանի չափաբաժին։ Բուլիմիան ուղեկցվում է նաև ուտելուց հետո փսխման առաջացմամբ։ Ծանր դեպքերում ստամոքսը ուտելն ու դատարկելը կարելի է կրկնել ամբողջ օրը՝ մինչև 30 րոպե ընդմիջումներով։
«Կա նաև մկանային դիսմորֆիա. սա այն դեպքում, երբ հիվանդը նայում է ինքն իրեն, և նրան թվում է, թե նրա մարմինը չափազանց թուլացած է, որ մկաններ չկան: Դիսմորֆիան երբեմն անվանում են «հակադարձ անորեքսիա», և տղամարդիկ հաճախ են ախտահարվում դրանով։ Հաճախ այդ մարդիկ դիմում են մկանային ներարկումների՝ մկանային զանգված ստեղծելու համար: Սա նաև բավականին տարածված ուտելու խանգարում է», – ավելացրել է Մանսուրովան:
Բժշկի խոսքով՝ շատ խնդիրներ սկսվում են մանկությունից.
«Սննդառության խանգարումներ ունեցող շատ մարդիկ մանկության տարիներին ստիպված են եղել ուտել կամ, հակառակը, սահմանափակել իրենց սննդակարգը: Նման պայմաններում խեղաթյուրվում են սնվելու սովորությունները։ Կան նաև հոգեբանական գործոններ. սրանք հոգետրավմա են, տագնապային խանգարումներ, տարբեր պատճառներով դեպրեսիա: Ուտելուց հետո մարդիկ սկսում են արտադրել երջանկության հորմոն։ Կան նաև ֆիզիոլոգիական պատճառներ՝ հորմոնների անբավարարություն, որոնք պատասխանատու են սովի և հագեցվածության զգացողության համար։ Քնի քրոնիկ պակաս, սթրես, ջրազրկում. այս գործոնները կարող են միասին հրահրել հորմոնների դիսֆունկցիան: Անորեքսիան և բուլիմիան նույնպես գենետիկ նախատրամադրվածություն ունեն։ Կան որոշակի գեներ, որոնք պատասխանատու են այս խանգարումների համար, սակայն դրանց առկայությունը դեռ 100 տոկոսանոց պայման չէ դրանց զարգացման համար»,- պարզաբանել է հոգեբանը։
Միևնույն ժամանակ, մասնագետը մատնանշել է, որ մարդիկ կարող են նույնիսկ տեղյակ չլինեն դրանց առկայության մասին։ Սովորաբար հիվանդների հարազատներն ահազանգում են, երբ նրանց արտաքինի փոփոխություններն արդեն անհանգստություն են առաջացնում։ Մանսուրովան պատմել է, թե ինչպես կարելի է ժամանակին ճանաչել ուտելու խանգարման առկայությունը, որպեսզի այն չվերածվի խրոնիկականի։
«Օրինակ՝ մարդը հրաժարվում է ընկերների հետ հանդիպելուց կամ այցելության գնալուց, քանի որ ստիպված է լինելու այնտեղ ուտել։ Սա ուտելու խանգարման շատ լուրջ նշան է: Բացի դրանից, խորտիկների մշտական ցանկությունը կարող է վկայել խնդիրների մասին: Մեզ պետք է սնունդ՝ օրը երեք անգամ՝ չորս ժամ տարբերությամբ։ Չորս ժամվա ընթացքում մենք արտադրում ենք հորմոն, որն ազդանշան է տալիս՝ «ես սոված եմ»: Եթե մարդուն հաճախակի խորտիկներ են պետք, ապա միգուցե մենք կարող ենք խոսել թաքնված հոգեբանական կամ հուզական խնդիրների մասին», – ասել է Իրինա Մանսուրովան:
23:59 12.05.2025
Վեդիի նորակառույց ջրամբարում մեկնարկել է ջրալցումըԱնկախ Հայաստանի պատմության առաջին նորակառույց ջրամբարում արդեն սկսել են ջուր կուտակել` Վեդի և Խոսրով գետերից արդեն ամբարել են 1.7 միլիոն խորանարդ մետր: Մոտ 85 մետրանոց մեծ պատվարին հասնելու ու ջրամբարն ամբողջությամբ լցնելու համար 3 տարի կպահանջվի, և արդյունավետ կերպով կլուծվի մոտ 3200 հեկտար հողերի կայուն ջրամատակարարման խնդիրը: Մանրամասները՝ կառավարության տեսանյութում: ...
23:52 12.05.2025
Մ. Սարյանի տուն-թանգարանում տեղադրվել են Սարյանի 6 «խոսող» շոշափելի կտավներ. ԿԳՄՍ նախարարությունԵրբ պատմում են ցուցանմուշները. Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանը ոչ միայն մեծ վարպետի ստեղծագործական ուղու վկան է, այլև մի տարածք, որտեղ նկարները շարունակում են խոսել նրա գույների լեզվով։ Այստեղ ամեն ինչ պահպանվել է այնպես, ինչպես եղել է նրա կյանքի վերջին տարիներին՝ արվեստանոցը, նամակները, նույնիսկ ներկերի հոտը կարծես դեռ թարմ է։ ԿԳՄՍՆ աջակցությամբ Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանում տեղադրվել են […] ...
23:47 12.05.2025
Ավետ Ավետիսյան փողոցում հին նատրիումային լուսատուները փոխարինվել են նոր ու ժամանակակից LED լուսատուներով. ԱվինյանԵրևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյան Ֆեյսբուքի իր էջում հայտնել է, որ Ավետ Ավետիսյան փողոցում հին նատրիումային լուսատուները փոխարինվել են նոր ու ժամանակակից LED լուսատուներով։ Մանրամասները՝ տեսանյութում: ...
23:39 12.05.2025
Իրավիճակը Հայաստանի ճանապարհներին և ԼարսումՓրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհները անցանելի են։ Լարսի մասին Վրաստանի ՆԳՆ ԱԻ դեպարտամենտից և ՌԴ ԱԻՆ Հյուսիսային Օսիայի ճգնաժամային կառավարման կենտրոնից ստացված տեղեկատվության համաձայն՝ Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար։ ...
23:28 12.05.2025
56-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2106»-ով Մալիշկա գյուղում վրաերթի է ենթարկել ոստիկանության ծառայողինԵրեկ՝ մայիսի 12-ին, վրաերթ է տեղի ունեցել Վայոց ձորի մարզում։ Ժամը 11։35-ի սահմաններում Մալիշկա բնակավայրի «Նավեր» կոչվող տարածքում Վայոց ձորի մարզի բնակիչ 56-ամյա Խաչիկ Ս․-ն իր վարած «ՎԱԶ 2106» մակնիշի ավտոմեքենայով վրաերթի է ենթարկել հետիոտն, Վայոց ձորի մարզի բնակիչ 45-ամյա Արարատ Ս․-ին։ Ինչպես հայտնում է shamshyan.com-ը, վարորդը փախուստի չի դիմել, ահազանգել է շտապօգնություն և օպերատիվորեն […] ...
23:16 12.05.2025
Երեխայի լավագույն շահից ելնելով՝ կարող է որոշում կայացվել յոթ տարին լրանալու դեպքում առաջին դասարան ընդունելության մասին․ ԿԳՄՍ նախարարՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը Ֆեյսբուքի իր էջում հայտնել է, որ դպրոց ընդունելության գործընթացում հաշվի կառնվի երեխաների՝ կրթության զարգացման առանձնահատուկ պայմանների կարիքը, և դրանից կախված՝ որոշ երեխաների մասով, իրենց լավագույն շահից ելնելով, կարող է որոշում կայացվել առաջին դասարան ընդունելության մասով յոթ տարին լրանալու դեպքում։ «Խնդրում եմ հետևեք համապատասխան կարգավորումների առաջարկին, որ կտեղադրվի իդրաֆթ հարթակում՝ ներկայացնելով […] ...