Թուրքիան հերքել է Այա Սոֆիայի տաճարը կրկին թանգարանի վերածելու լուրերը

Թուրքիայի նախագահի աշխատակազմը հերքել է այն պնդումները, թե Ստամբուլի Սուրբ Սոֆիայի մզկիթը կրկին թանգարանի է վերածվում, նման հարց չի բարձրացվում։

Ստամբուլի Սուրբ Սոֆիայի մզկիթի մուտքը հունվարի 15-ից վճարովի է դարձել օտարերկրյա զբոսաշրջիկների համար, սակայն Թուրքիայի քաղաքացիների համար մուտքը մնում է անվճար, ավելի վաղ հայտնել էր Թուրքիայի մշակույթի և զբոսաշրջության նախարար Մեհմեդ Նուրի Էրսոյը։ Նախարարի խոսքով՝ որոշումը հիմնված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի առաջարկության վրա՝ կազմակերպությունը խնդրել է մշակել Համաշխարհային ժառանգության ցանկում ընդգրկված վայրի «այցելությունների կառավարման պլան»: Զբոսաշրջության նպատակով այն այցելող օտարերկրացիների համար պատմական մզկիթի մուտքը կարժենա 25 եվրո:

«Այա Սոֆիա մզկիթ այցելողներին մշակութային նպատակներով այցելողներից տարանջատելու և մուտքերի խտությունը կանխելու նպատակով սկսված աշխատանքները ավարտվել են, և համաձայնագիրը կյանքի է կոչվել հունվարի 15-ից։ Պայմանագրերի շրջանակներում մզկիթը թանգարանի վերածելու հարցը չի դրվում։ Ծառայություններ կատարելու համար մզկիթ այցելողների համար վճար չի գանձվում։ Վճարը կգանձվի միայն օտարերկրյա զբոսաշրջիկներից, ովքեր ցանկանում են մզկիթ այցելել մշակութային նպատակներով», – ասվում է Թուրքիայի նախագահի աշխատակազմի հաղորդակցությունների վարչությանն առընթեր ապատեղեկատվության դեմ պայքարի կենտրոնի հայտարարությունում։

Զբոսաշրջության երթուղու երկայնքով պաշտպանական միջոցառումներ են ձեռնարկվել մզկիթ մուտք գործողների համար: Բացի այդ, QR կոդով հավելվածով ականջակալների համակարգի շնորհիվ այցելուները հանգիստ միջավայրում կկարողանան տեղեկատվություն ստանալ 23 լեզվով՝ առանց անհանգստացնելու հավատացյալներին՝ օգտագործելով իրենց բջջային հեռախոսի ականջակալները կամ մեկանգամյա օգտագործման ականջակալները, որոնք կտրամադրվեն, նշվում է հաղորդագրության մեջ։

2020 թվականի հուլիսին Թուրքիայի Պետական ​​խորհուրդը չեղյալ հայտարարեց Այա Սոֆիայի տաճարը թանգարանի վերածելու 1934 թվականի որոշումը։ Դրանից անմիջապես հետո երկրի նախագահ Թայիփ Էրդողանը հայտարարեց, որ հրամանագիր է ստորագրել տաճարը մզկիթի վերածելու և այնտեղ մուսուլմանական արարողություններ սկսելու մասին։ Առաջին աղոթքը կատարվել է Այա Սոֆիայում 2020 թվականի հուլիսի 24-ին։ Դրանից հետո մզկիթի մուտքն անվճար դարձավ բոլոր այցելուների, այդ թվում՝ զբոսաշրջիկների համար։ Մինչ այդ, զբոսաշրջիկները կարող էին մզկիթ հասնել թանգարանի բաժանորդագրությամբ կամ տոմս գնելով տոմսարկղից:

Սուրբ Սոֆիայի տաճարը հիմնադրվել է բյուզանդական քրիստոնյա կայսր Հուստինիանոս I-ի կողմից և բացվել է 537 թվականի դեկտեմբերի 27-ին։ Մայր տաճարը քրիստոնեական աշխարհի ամենամեծ տաճարն էր մոտ հազար տարի: Օսմանցիների կողմից Կոստանդնուպոլիսի գրավումից և Բյուզանդական կայսրության անկումից հետո 1453 թվականին տաճարը վերածվել է մզկիթի, սակայն 1934 թվականից ժամանակակից թուրքական պետության հիմնադիր Քեմալ Աթաթուրքի հրամանագրով այն դարձել է թանգարան և ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում: