Բժիշկը թվարկել է մտավոր ունակությունների վրա ազդող հիվանդությունները

Բժիշկ-փորձագետ, բժշկական գիտությունների թեկնածու Եկատերինա Դեմյանովսկայան «Իզվեստիային» մանրամասն պատմել է, թե որ հիվանդություններն են բացասաբար ազդում մարդու մտավոր ունակությունների վրա։

Նրա խոսքով, ինսուլտից հետո հաճախ մտավոր ունակությունները նվազում են։ Այս պայմանը բժշկության մեջ կոչվում է հետինսուլտային կոգնիտիվ խանգարում: Կաթվածը կարող է խանգարել ուղեղի տարբեր հատվածների արյան մատակարարմանը, որոնք պատասխանատու են ինտելեկտի համար: Արդյունքում, մարդու հիշողությունը և տեղեկատվությունը վերլուծելու ունակությունը վատանում են, և նրա համար շատ ավելի դժվար է դառնում ուշադրությունը մի թեմայից մյուսին տեղափոխելը: Վիճակագրության համաձայն՝ ինսուլտից հետո ճանաչողական խանգարումը զարգանում է ինսուլտ ստացած մարդկանց ավելի քան 80%-ի մոտ։

«Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումը (PTSD) նույնպես երբեմն հանգեցնում է ինտելեկտի նվազմանը: Այս հիվանդությունը կարող է զարգանալ լուրջ տրավմատիկ իրադարձությունից հետո, ինչպիսին է սիրելիի մահը կամ սեփական կյանքին սպառնացող վտանգը: Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումով ուղեղի այն հատվածը, որը վերահսկում է զգացմունքները, դառնում է գերակտիվ: Միաժամանակ նվազում է մեկ այլ հատվածի՝ նախաճակատային կեղեւի ակտիվությունը։ Բայց հենց դա է պատասխանատու որոշումների կայացման, պլանավորման, ինքնատիրապետման և այլ բարձրագույն ճանաչողական գործառույթների համար: Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումն ազդում է նաև հիպոկամպուսի աշխատանքի վրա՝ ուղեղի մի փոքր հատված, որը պատասխանատու է ինքնակենսագրական և էպիզոդիկ հիշողությունների համար: Հետևաբար, մարդու հիշողությունը կարող է վատթարանալ»,- ասել է Դեմյանովսկայան։

Ինտելեկտի անկման մեկ այլ հնարավոր պատճառ, որը նշել է բժիշկը, միգրենն է՝ գլխացավերի ամենածանր տեսակներից մեկը, որը կարող է ուղեկցվել դողով, սրտխառնոցով, ապատիայիով և քնկոտությամբ։ Հետազոտողները պարզել են, որ միգրենով տառապող մարդկանց մոտ ժամանակի ընթացքում վատանում է հիշողությունը, ուշադրությունը և տեղեկատվության մշակման արագությունը: Որոշ դեպքերում տուժում է նաև խոսքը։

Ինֆեկցիոն հիվանդությունները նույնպես կարող են ինտելեկտի նվազման պատճառ դառնալ։

«Գիտականորեն ապացուցված է, որ որքան շատ վարակներ է կրել մարդն իր կյանքի ընթացքում, այնքան դրանք կարող են ազդել նրա մտավոր ունակությունների վրա։ Ուղեղի վրա ազդող հիվանդությունները, ինչպիսին է վիրուսային էնցեֆալիտը, ամենաշատը վնասակար ազդեցություն են ունենում ինտելեկտի վրա»,- նշել է բժիշկը։

Նրա խոսքով, հիվանդությունները, որոնք ազդում են վերարտադրողական համակարգի, աղեստամոքսային տրակտի օրգանների, մաշկի վրա, նույնպես կարող են բացասաբար ազդել ինտելեկտի վրա, իսկ պատճառը կարող է լինել երիկամների և լյարդի երկրորդական դիսֆունկցիան:

Ընդհանուր առմամբ, կոգնիտիվ ֆունկցիայի խանգարումը բնորոշ է սուր և երկարատև քրոնիկ հեպատիտին, երիկամային քրոնիկ անբավարարությանը: