Հաշմանդամության 1-ին,2-րդ և 3-րդ խմբի փոխարեն կսահմանվեն ֆունկցիոնալության աստիճաններ

Առաջիկայում կփոխվի հաշմանդամության կարգերի տրամադրման գործընթացի կարգը: Չեն սահմանվի հաշմանդամության առաջին, երկրորդ և երրորդ խմբեր, փոխարենը բժշկասոցիալական փորձաքննական հանձնաժողովները քաղաքացիների կարիքների գնահատում կկատարեն՝ ելնելով ֆունկցիոնալության աստիճանից:

2021 թվականի դեկտեմբերի մեկի դրությամբ Հայաստանում հաշմանդամություն ունի 196․849 քաղաքացի, նրանցից 9191-ը երեխաներ են: Առաջին խմբի հաշմանդամ են 9 639, երկրորդ խմբի՝ 67 666, երրորդ խմբի՝ 110 353 մարդ:

Հաշմանդամության կարգ ստանալով քաղաքացին օգտվում է որոշակի արտոնություններից, անվճար դեղորայքից կամ 50 % համավճարով բժշկական ծառայություններից։ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը նախատեսում է առաջիկայում փոխել հաշմանդամության կարգի տրամադրման մոտեցումները:

«Մարդուն դիտարկում ենք ու փորձաքննում ենք՝ ելնելով  նրա առողջական վիճակից, այսինքն՝ հիմք է ընդունվում բժշկական մոդելը։ Մենք խոսում ենք, թե մարդը ինչքան անկարող է, ինչքան սահմանափակ են նրա առողջական վիճակով պայմանավորված որոշակի  գործողություններ ու գործառույթներ։Մենք հիմա անցնում ենք սոցիալական  փորձաքննության մոդելին»,- նշել է Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Տաթևիկ Ստեփանյանը։

Բժշկասոցիալական փորձաքննական հանձնաժողովներում ընդգրկված մասնագետները զննում են քաղաքացիների կենսագործունեության աստիճանի սահմանափակումները, գնահատում են նրա հիվանդության ծանրության աստիճանը։ Առաջարկվող  նոր մոդելով քաղաքացին կդիտարկվի ըստ ֆունկցիոնալության աստիճանի, և հաշմանդամության խմբերը կհանվեն գործածությունից:

«Մենք պիտի գնահատենք ֆունկցիոնալությունը և ոչ թե կենսագործունեության սահմանափակումը։ Ներկայիս գործող 1-ին, 2-րդ և 3-րդ խմբերի փոխարեն մենք ունենալու ենք ֆունկցիոնալության աստիճաններ՝ թույլ, միջին, ծանր և խորը»,- նշել է նախարարի տեղակալ Տաթևիկ Ստեփանյանը։

«Էսօր մենք մասսայական տալիս ենք հաշմանդամության կարգ, մարդը ստանում է և՛ արտոնություն, և՛ գումարային թոշակ։ Հիմա ուզում են բաղդատել, մարդ կա կարող է էդ գումարի կարիքը չունի, ունի արտոնության կարիք, մարդ կա ընդհակառակը՝ արտոնություն չի ուզում, գումարն է վերցնում։ Սա սոցիալական մոդելի ներդրումն է և կախված է քաղաքացու սոցիալական վիճակից»,- ասում է թիվ 14 ԲՍՓ հանձնաժողովի պատասխանատու Հայկ Մուրադյանը։

Նոր սոցիալական մոդելի ներդրմամբ նախկին փորձաքննող հանձնաժողովի փոխարեն ձևավորվելու է անձի ֆունկցիոնալությունը գնահատող մասնագիտական նոր խումբ, բացի թերապևտից, վիրաբույժից ու նյարդաբանից, խմբում կընդգրկվեն նեղ մասնագետներ։

Առաջարկվող նոր մոդելով գործընթացը  ամբողջությամբ էլեկտրոնային համակարգով է լինելու: Սահմանվելու է մասնագետների ռեեստր, և փորձաքննությունից մեկ օր առաջ միայն բժիշկները կծանուցվեն փորձաքննության մասին՝  նախապես  չիմանալով, թե ով է լինելու փորձաքննվող անձը և որ տարածքային հանձնաժողովի կազմում են իրենք ընդգրկվել: Նոր մոդելով կընդլայնվի նաև աջակցող միջոցների տրամադրման ցանկը:

Կշարունակեն նաև պատերազմում վիրավորում ստացած տղաներին աջակցող միջոցների տրամադրել արտոնյալ պայմաններով: Նախորդ տարի փորձաքննություն անցած 1962 պատերազմի մասնակիցներից հաշմանդամություն ունեցող անձ են ճանաչվել 1488-ը: Նրանց մեծ մասին  տրվել է  երրորդ խմբի  հաշմանդամության կարգ, որը  վերափորձաքննությունների արդյունքում ենթակա է փոփոխման, հատկապես պրոթեզավորումից հետո։ Բժշկասոցիալական փորձաքննության և հաշմանդամության աստիճանի որոշման նոր կարգը կիրառության կդրվի 2023 թվականից։

Նրանց մեծ մասին  տրվել է  երրորդ խմբի  հաշմանդամության կարգ, որը  վերափորձաքննությունների արդյունքում ենթակա է փոփոխման, հատկապես պրոթեզավորումից հետո։ Բժշկասոցիալական փորձաքննության և հաշմանդամության աստիճանի որոշման  նոր կարգը կիրառության կդրվի 2023 թվականից։