Ռուսաստանը սկսեց անջատել եվրոպական երկրների գազը

Չորեքշաբթի՝ ապրիլի 27-ին, «Գազպրոմը» ամբողջությամբ դադարեցրել է մատակարարումները Բուլղարիա և Լեհաստան այն բանից հետո, երբ երկրները հրաժարվեցին ապրիլի 1-ից ստացված գազի դիմաց վճարումը փոխանցել ռուբլով։

Ռուսական ընկերության մամուլի ծառայությունը նշել է, որ մատակարարումների վերականգնումը հնարավոր է միայն Bulgargaz-ից և PGNiG-ից միջոցներ ստանալուց հետո։ Այս դիրքորոշումը հաստատել է ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը։ Նա հավելել է, որ գազի մատակարարման դադարեցումը կարող է ազդել այլ երկրների վրա, եթե նրանք հետևեն Սոֆիայի և Վարշավայի օրինակին։

Պետդումայի խոսնակ Վյաչեսլավ Վոլոդինը կոչ է արել դադարեցնել բոլոր այն եվրոպական երկրների  գազի մատակարարումները, որոնք հրաժարվում են ռուբլով վճարել։ Նրա կարծիքով՝ այդ ժամանակ քաղաքացիները կսկսեն պահանջներ ներկայացնել իրենց իշխանություններին։

Բուլղարիայի վարչապետ Կիրիլ Պետկովը տեղի ունեցածն անվանել է «շանտաժ» և «ռեկետ»։ Նրա կարծիքով՝ Ռուսաստանի նման արձագանքը գործող պայմանագրերի խախտում է, և առաջարկվող պայմանները չեն երաշխավորում ո՛չ մատակարարումների կայունությունը, ո՛չ էլ գումարի անվտանգությունը։

Միևնույն ժամանակ, քաղաքական գործիչը հայտնել է, որ իրավիճակը քննարկել է Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենի հետ և ստացել նրա աջակցությունը։ Բուլղարիան դեմ առ դեմ չի մնա «Գազպրոմի» հետ, խնդիրն ընդհանուր է Եվրամիության համար:

Նրանք նույն կերպ են արձագանքել Լեհաստանում տիրող իրավիճակին։ Երկիրն ակնկալում էր իրադարձությունների նման զարգացում, ինչի ապացույցն էին նախօրեին «Գազպրոմի» և ռուսական գազի երկրորդ խոշորագույն ընկերության՝ «Նովատեկ»-ի դեմ սահմանված պատժամիջոցները։

Համենայնդեպս, Վարշավան աշնանը չէր պատրաստվում երկարաձգել ռուսական գազի մատակարարումը, ուստի ռազմավարական էներգետիկ ենթակառուցվածքների գծով Լեհաստանի կառավարության լիազոր ներկայացուցիչ Պյոտր Նաիմսկին նշել է, որ ստեղծված իրավիճակը պարզապես արագացրել է մերժումը։ Լեհաստանի կլիմայի և շրջակա միջավայրի նախարարը  ասել է, որ ապրիլի վերջի դրությամբ լեհական գազի պահեստարանները ապահովված են 76 տոկոսով, և երկրին դեֆիցիտ չի սպառնում։

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը մարտի 23-ին հայտարարեց դոլարով և եվրոյով գազի վաճառքը հրատապ դադարեցնելու անհրաժեշտության մասին։ Մեկ շաբաթ անց պարզ դարձավ այն կոնկրետ սխեման, որը «Գազպրոմն» առաջարկեց արևմտյան գործընկերներին։ Նախ, հաճախորդները պետք է բացեին արժութային և ռուբլու հաշիվներ ռուսական «Գազպրոմբանկում», որպեսզի վճարման գումարը փոխանցեին առաջինին: Այնուհետ բանկը ինքնուրույն փոխակերպում է արժույթը և այն վերածում ռուբլու, իսկ հետո ընկերությունը վճարում է «Գազպրոմին» ռուբլու հաշվից։ Չնայած փոփոխությունների որոշակի ձևականությանը, Եվրոպայում դա համարում էին պայմանագրերի խախտում։

Բացի դրանից՝ մի քանի պետություններ հայտարարել են գազի մատակարարումները սահմանափակելու իրենց պատրաստակամության մասին։ Մասնավորապես, Իտալիան չի բացառել մայիսի սկզբին գազի դադարեցումը, իսկ Սլովակիայի վարչապետ Էդուարդ Հեգերը, արդեն Լեհաստան և Բուլղարիա մատակարարումների դադարեցումից հետո, հաստատել է, որ Հանրապետությունը Ռուսաստանին վճարելու է միայն եվրոյով։

Սլովակիայի գազի արդյունաբերությունը երկարաժամկետ պայմանագիր է կնքել ռուսական «Գազպրոմի» հետ և կշարունակի գազի դիմաց վճարել եվրոյով՝ համաձայն Եվրոպական հանձնաժողովի գործող համաձայնագրերի և առաջարկությունների։

Bloomberg-ը պնդում է, որ «Գազպրոմի» 21 հաճախորդներից 10 ընկերություններ հաշիվներ են բացել «Գազպրոմբանկում»։ Միաժամանակ չորս գնորդ արդեն վճարել է։ Ընկերությունների անունները նշված չեն։ Իր հերթին, Բրյուսելում ԵՄ կառույցներում ՏԱՍՍ-ի անանուն աղբյուրը պնդում է, որ Եվրոպան ցանկանում է ավելացնել մատակարարումները այն երկրների միջոցով, որոնք պատրաստ են ընդունել Ռուսաստանի պայմանները։ Սակայն նշվում է, որ  այդ տարբերակը ժամանակավոր լուծում է, Եվրոպայի հիմնական նպատակը Ռուսաստանից գազի մատակարարումները նվազագույնի հասցնելն է կամ ամբողջությամբ հրաժարվելը։