Առաջին անգամ հրապարակվել է Ստալինի ուղերձի աղբյուրը՝ կապված Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբի հետ

Իոսիֆ Ստալինը 82 տարի առաջ ծրագրել էր խիստ պաշտոնապես՝ սահմանափակվելով «ընկերներ» բառով, կոչ անել խորհրդային ժողովրդին՝ կապված Հայրենական մեծ պատերազմի հետ։ Հայտնի բառերը՝ «եղբայրներ և քույրեր», «Ես դիմում եմ ձեզ, իմ ընկերներ» ելույթի խոսքերը բնօրինակ ձեռագիր տեքստի համաձայն չի հնչել. սա պարզ է դառնում նախագահի գրադարանի կայքում առաջին անգամ հրապարակված նրա լուսապատճենից։

Հուլիսի 3-ին ռադիոյով Ստալինի ուղերձը ԽՍՀՄ քաղաքացիներին, ըստ պատմաբանների, պատերազմի սկզբնական շրջանում մեծ դեր է խաղացել բնակչության մոբիլիզացման գործում։ Ելույթի տեքստը պատրաստվել է չափազանց կարճ ժամանակում և խորհրդային պետության համար կրիտիկական պահին. ճակատում իրավիճակը աղետալի էր, հունիսի 28-ին խորհրդային զորքերը լքեցին Մինսկը։

Հունիսի 30-ին Ստալինի նստավայրում՝ Կունցևոյի «Մոտ Դաչա»-ում, որոշում է կայացվել ստեղծել Պաշտպանության պետական ​​կոմիտե, որն իր ձեռքում է կենտրոնացրել երկրի ողջ իշխանությունը։

Հուլիսի առաջին օրերին կազմվել է պետության ղեկավարի ելույթի տեքստը՝ կոչով ժողովրդին՝ կապված պատերազմի բռնկման հետ։ Ստալինի թելադրանքով տեքստը հասարակ մատիտով գրել է նրա օգնական Ալեքսանդր Պոսկրեբիշևը։ Ստալինն էլ պարզ մատիտով ուղղումներ ու լրացումներ է արել։

Ռադիոհեռարձակումն իրականացվում էր անմիջապես Կրեմլից։ 1941 թվականի հուլիսի 3-ի առավոտյան ժամը 6-ին Համամիութենական ռադիոյի հաղորդավար Յուրի Լևիտանը հայտարարել է Ստալինի առաջիկա ելույթի մասին, որից հետո նա հանդես է եկել ելույթով։

Ըստ պատմաբանների, այդ ելույթի հիմնական առանձնահատկություններից մեկն առաջին անգամ Ստալինի նման գաղտնի ուղերձն էր հենց սկզբում հայրենակիցներին.

«Ընկերներ, քաղաքացիներ, եղբայրներ և քույրեր, մեր բանակի և նավատորմի զինվորներ, դիմում եմ ձեզ, իմ ընկերներ»:

Բայց, ինչպես հետևում է Ռուսաստանի Հասարակական-քաղաքական պատմության պետական ​​արխիվում պահվող հրապարակված փաստաթղթից, ելույթի սկզբնական տարբերակում կար միայն «Ընկերներ» պաշտոնական կոչը։

Այո, «ընկերների» դիմելաձևը այլ իրավիճակում ծանոթ կլիներ, բայց ճգնաժամային իրավիճակը, որը ստեղծվել էր մարտի դաշտերում մինչև 1941 թվականի հուլիսի 3-ը և սպառնում էր երկրի և ողջ ժողովրդի գոյությանը, Ստալինին դրդեց սրտանց խոսքեր ասել, որը եկել է ներսից և հետագայում դարձել հայտնի՝ ցույց տալով, որ երկրի ղեկավարությունը և հասարակ ժողովուրդը համախմբված են՝ օգնելով ոգեշնչել հասարակությանը պայքարել ագրեսորի դեմ: Եվ մարդիկ ոգեշնչվեցին և ոտքի կանգնեցին պաշտպանելու իրենց հայրենիքը», – ասոլ է Ռուսաստանի ռազմական պատմական ընկերության գիտական ​​տնօրեն Միխայիլ Մյագկովը:

1941 թվականի հուլիսի 3-ի իր ելույթում Ստալինը կոչ արեց ողջ ժողովրդին հավաքվել թշնամուն հաղթելու համար, նշել է Գերմանիայի կողմից 1939 թվականի չհարձակման պայմանագրի նենգ խախտման փաստը, ընդգծել Կարմիր բանակի հերոսական դիմադրությունը «մահացու մարտում» «արյունոտ ագրեսորի» հետ։ Նա հերքել է Վերմախտի անպարտելիության մասին թեզը՝ որպես օրինակ բերելով Նապոլեոնի և Վիլհելմ II-ի բանակները՝ ընդգծելով, որ «ֆաշիստական ​​նացիստական ​​բանակը նույնպես կարող է հաղթել և կպարտվի»։