15:17 16.03.2025
Երեք տարվա ընթացքում Ջեյմս Ուեբ աստղադիտակը տրամադրել է բազմաթիվ եզակի տվյալներ Տիեզերքի հեռավոր անկյունների մասին: Կանզաս նահանգի համալսարանի գիտնական Լիոր Շամիրի ղեկավարած նոր հետազոտությունը բացահայտել է խորը տիեզերքի ամենազարմանալի և առեղծվածային առանձնահատկություններից մեկը. գալակտիկաների մեծ մասը պտտվում է նույն ուղղությամբ: Աշխատանքը հրապարակվել է Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS) ամսագրում:
Խորը տիեզերքի պատկերների վերլուծությունը, որը ստացվել է Advanced Deep Extragalactic Survey (JADES) նախագծի շրջանակներում, ցույց է տվել, որ գալակտիկաների մոտ երկու երրորդը պտտվում է ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ, մինչդեռ միայն մեկ երրորդն է պտտվում ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ: Ընդհանուր առմամբ, JADES նախագծի շրջանակում ուսումնասիրվել է 263 գալակտիկա, որոնց պտույտը կարող էր հստակորեն որոշվել:
«Տարբերությունն այնքան ակնհայտ է, որ դա կարելի է նկատել առանց հատուկ գիտելիքների: … Յուրաքանչյուր ոք, ով կնայի պատկերներին, կկարողանա տեսնել դա», – ասել է Շամիրը:
Ժամանակակից տիեզերագիտության տեսանկյունից տարբեր ուղղություններով պտտվող գալակտիկաների թիվը մոտավորապես նույնը պետք է լինի։ Այնուամենայնիվ, Ջեյմս Ուեբ աստղադիտակի տվյալները ցույց են տալիս ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ պտտվող գալակտիկաների հստակ գերակշռում, ինչը մարտահրավեր է նետում Տիեզերքի մասին գոյություն ունեցող գաղափարներին:
Շամիրն առաջարկել է այս երևույթի երկու հնարավոր պատճառ. Առաջին վարկածն այն է, որ Տիեզերքը կարող էր ծնվել պտտման որոշակի ուղղությամբ: Սա համահունչ է «սև խոռոչի» տեսությանը, որի համաձայն, Տիեզերքը հանդիսանում է սև խոռոչի ներքին հատված: Եթե դա ճիշտ է, ապա գոյություն ունեցող տիեզերաբանական մոդելները կարող են թերի լինել:
Երկրորդ վարկածը կապված է Դոպլերի էֆեկտի հետ։ Երկիրը պտտվում է Ծիր Կաթինի կենտրոնի շուրջ, ինչը կարող է հանգեցնել հակառակ պտտվող գալակտիկաների լույսի ավելի պայծառ երևալուն: Եթե այս բացատրությունը հաստատվի, դա գիտնականներին կստիպի վերանայել տարածության հեռավորությունները չափելու ձևը, ինչը կարող է բացատրել նաև տիեզերքի ընդլայնման արագության անհամապատասխանությունը և մեծ գալակտիկաների գոյությունը, որոնք, ըստ ներկայիս տվյալների, ավելի հին են, քան բուն տիեզերքը:
00:00 30.04.2025
PFAS պոլիմերների ազդեցությունը առողջության և շրջակա միջավայրի վրաԵվրոպական շրջակա միջավայրի գործակալության նոր զեկույցը ահազանգում է՝ նախկինում համեմատաբար անվնաս համարվող PFAS պոլիմերները (հայտնի որպես “հավերժ քիմիական նյութեր”) կարող են լուրջ ռիսկեր ներկայացնել ինչպես մարդու առողջության, այնպես էլ շրջակա միջավայրի համար։ Այս մասին հայտնել են «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից: PFAS պոլիմերներն օգտագործվում են ամենօրյա ապրանքներում՝ տեքստիլ, կոսմետիկա, էլեկտրոնիկա և նույնիսկ «կանաչ» տեխնոլոգիաներում։ Ինչո՞վ […] ...
23:58 29.04.2025
Կաթիլային և անձրևացման ոռոգման համակարգեր. Արդյունավետության բարձրացում գյուղատնտեսությունումԿաթիլային և անձրևացման ոռոգման համակարգերը կազմում են ժամանակակից գյուղատնտեսական ոռոգման հիմքը՝ խնայելով ջրային ռեսուրսները և բարձրացնելով բերքի որակական և քանակական հատկանիշները: Այս մասին հայտնել են ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունից: Կաթիլային և անձրևացման ոռոգման համակարգերը բաղկացած են հետևյալ հանգույցներից և տարրերից՝ Ջրաղբյուր (պոմպակայան կամ ինքնահոս ճնշումային) Ֆիլտրացման հանգույց Պարարտանյութի պատրաստման և ներմուծման հանգույց Գլխավոր խողովակաշար Ճնշման կարգավորիչներ […] ...
23:57 29.04.2025
Հաջողության պատմություն՝ Նոր ԿյանքիցԱշխատելու համար հարազատ գյուղից Գյումրի տեղափոխվելու միտքը Քրիստինան փոխեց համավարակից հետո: Նա դիմեց Կառավարության աջակցության կորոնավիրուսի հետևանքների հաղթահարման 19-րդ ծրագրին ու Վարդաքարում հիմնեց սեփական ընտանեկան փոքրիկ բիզնեսը, իսկ ամիսներ առաջ տեղափոխվել է Նոր Կյանք ու գործին նոր տեմպ տվել: Մանրամասները՝ տեսանյութում: ...
23:56 29.04.2025
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հյուրընկալեց Վրաստանի նախագահինԱպրիլի 29-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում հյուրընկալեց պաշտոնական այցով Հայաստանում գտնվող Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Կավելաշվիլիին։ Ողջունելով նախագահի այցը Հայաստան և Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին` Հայոց Հայրապետն անդրադարձավ երկու ժողովուրդների դարավոր բարեկամությանը։ Այս առնչությամբ Նորին Սրբությունը նկատեց, որ պատմության ընթացքում հայ և վրաց ժողովուրդները, ապավինած իրենց քրիստոնեական […] ...
23:53 29.04.2025
Երևանում անցկացվել է պարին նվիրված ֆլեշմոբՊարի միջազգային օրվա շրջանակում ԿԳՄՍ նախարարության նախաձեռնությամբ ՀՀ մարզերում և Երևանում անցկացվել է պարին նվիրված հանրային արշավ՝ ֆլեշմոբի ձևաչափով: Այս մասին հայտնել են ԿԳՄՍ նախարարությունից: Երևանում ֆլեշմոբն իրականացվել է 4 հարթակում՝ Ազատության հրապարակում, Հյուսիսային պողոտայում, Հանրապետության հրապարակում և ԿԳՄՍ նախարարության մուտքին հարող տարածքում: Ֆլեշմոբը մեկնարկել է ավանդական քոչարու երաժշտությամբ․ քոչարին ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական […] ...
23:49 29.04.2025
Հայտնաբերվել է որպես անհետ կորած որոնվող 50-ամյա տղամարդու դինԱպրիլի 22-ին հաղորդվել էր 1975 թվականին ծնված Արման Մարտիրոսյանի անհետ կորելու մասին: Համայնքային ոստիկանության Լոռու մարզային վարչության, Ստեփանավանի բաժնի և Փրկարար ծառայության Լոռու մարզի ծառայողների համատեղ ձեռնարկած որոնողական աշխատանքների արդյունքում ապրիլի 25-ին՝ ժամը 13.30-ի սահմաններում, Ստեփանավան քաղաքի Աշոտաբերդ թաղամասի հարակից անտառում հայտնաբերվել է Արման Մարտիրոսյանի դին՝ ծառից կախված վիճակում: Կատարվում է նախաքննություն: Ծանուցում. Ենթադրյալ հանցանքի […] ...
