Ղրիմում պատրաստ են հավերժացնել ֆաշիզմի հայ զոհերի հիշատակը

Ղրիմում մեծ ուշադրություն է դարձվում Երկրորդ աշխարհամարտին վերաբերող պատմական իրադարձություններին։ Քանի որ Երրորդ ռայխի համար Ղրիմի թերակղզին առանձնակի նշանակություն ուներ, այն իրեն ենթարկելու համար նացիստական ղեկավարությունը ջանք ու եռանդ չի խնայել՝ վերածելով այդ հողակտորը ռազմական թատերաբեմի։ Պատերազմական թեժ գործողություններն ու Ղրիմի եռամյա օկուպացիան խլեցին ոչ միայն բազմաթիվ զինվորների, այլև խաղաղ բնակիչների կյանքեր։

Մինչ օրս էլ պատմաբանները շարունակում են հայտնաբերել նորանոր փաստեր այստեղ Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին ցուցաբերված վայրագությունների մասին։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում տարած հաղթանակի 70-ամյակի առթիվ 2015թ. մայիսի 9-ին Սիմֆերոպոլի հարևանությամբ քտնվող Միրնոե գյուղում՝ նախկին «Красный» («Կարմիր») համակենտրոնացման ճամբարի տեղում բացվել է նոր հուշակոթող։

Այստեղ մինչ պատերազմը եղել է «Красный» կոլտնտեսությունը։ Ղրիմի գրավումից հետո ֆաշիստական զորքերը կոլտնտեսության տարածքում ստեղծել են նույնանուն համակենտրոնացման ճամբարը, որտեղ կտտանքների են ենթարկել խաղաղ բնակիչներին ու գերեվարված զինվորներին։

Իր չափերով «Կարմիրը», եթե զիջում էր հայտնի «Օսվենցեմին», «Բուխենվալդին» կամ «Սոբիբորին», ապա իր դաժանությամբ այս ճամբարը հավասարը չուներ։

Այստեղ կալանավորված մարդկանց առավոտից երեկո ստիպել են կատարել դժոխային ծանր աշխատանքներ՝ անընդհատ ի ցույց դնելով, որ նրանց չարչարանքն անիմաստ ու անօգուտ է և միմիայն գերիներին հոգեբանորեն ճնշելու, հյուծելու ու տանջամահ անելուն է միտված։ Նրանք առավոտից երեկո ծանր քարեր էին տեղափոխում կամ փոս փորում, որոնց մեջ արդյունքում հենց իրենք էին կենդանի հայտնվելու ու հրկիզվելու։

«Կարմիր» համակենտրոնացման ճամբարում խոշտանգվել ու սպանվել են Խորհրդային Միության ավելի քան 15000 քաղաքացիներ։ Նրանց մեջ եղել են բազմաթիվ հայազգի զոհեր։

Հուշահամալիրի աշխատակիցները շարունակում են ուսումնասիրել արխիվները և անուն առ անուն վերականգնում են զոհերի ինքնությունը։ Բոլոր հայտնաբերված անունները հայտնվում են հուշատախտակի վրա։ Անվանացանկում կարելի է տեսնել մոտ երկու տասնյակ հայերի անուններ։

Հուշահամալիրի տնօրեն Սերգեյ Ժուչենկոն SHANTNEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտնեց, որ իրենք պատրաստ են այստեղ առանձին արձան կանգնեցնել հայ զոհերի հիշատակին։ Նա հավաստիացնում է, որ Ղրիմում շատ լավ են հիշում, թե ինչպես են թերակղզու համար մարտնչել ինչպես տեղաբնակ հայերը, այնպես էլ Հայաստանից օգնության հասած զինվորները, որոնք մի ամբողջ հայկական դիվիզիա են այստեղ ձևավորել։