Հովհաննես Այվազովսկին՝ Ղրիմի այցեքարտ

Ռուսաստանի քաղաքներում անցնող տարվա ընթացքում քվեարկություն էր ընթանում՝ բնակիչներն իրենք էին ընտրում, թե ում անունով անվանակոչեն իրենց քաղաքի օդանավակայանները: Ղրիմի մայրաքաղաք Սիմֆերոպոլում աներկբա հաղթանակ տարավ Հովհաննես Այվազովսկին՝ մի քանի անգամ գերազանցելով կայսրուհի Եկատերինա Երկրորդին։

Սիմֆերոպոլի միջազգային օդանավակայանի անվանակոչումը մեծ ծովանկարիչ Հովհաննես Այվազովսկու անունով առավել ևս բնական է, քանի որ այն կառուցվել է նրա կտավները հիշեցնող ծովային ալիքի տեսքով։ Նման ճարտարապետական լուծում առաջարկել են հրավիրված ճապոնացի մասնագետները։

Ի տարբերություն Այվազովսկու, որի հանճարն ընդունվում և գնահատվում է ողջ աշխարհում, նրա անվան օդանավակայանը միջազգայնորեն դեռ չի ճանաչվում։

Թեև օդանավակայանը Ռուսաստանի ամենանոր օդային դարպասն է և համապատասխանում է միջազգային բոլոր գերժամանակակից չափանիշներին, բայց այնտեղ մինչ օրս արտերկրից ոչ մի օդանավ վայրէջք չի կատարում։ Ուղիղ թռիչք դեպի Ղրիմ իրականացնող ցանկացած ավիաընկերություն կհայտնվի պատժամիջոցների տակ։

Այսպիսի սահմանափակումները, կարծես, պետք է հետ պահեին նման խոշոր ներդրումներից, սակայն օդանավակայանի հիմնական ներդրողները մասնավոր ընկերություններ են։ Պետական կապիտալը ավիահանգույցի կառուցման մեջ կազմում է մոտ 200 միլիոն դոլար, իսկ ընդհանուր ծախսերը գերազանցել են կես միլիարդ դոլարը։

Ուղևորափոխադրումները մոտենում են արդեն օդանավակայանի հնարավորությունների առավելագույնին։ Այստեղ տարեկան կարող են սպասարկել 6,5 միլիոն ուղևորի, իսկ այս տարվա ցուցանիշները հասնում են 5,5 միլիոնին։ Թռիչքներ են իրականացվում Ռուսաստանի գրեթե բոլոր խոշոր քաղաքներից։

Ղրիմ ժամանելիս Այվազովսկու մասին հիշեցնում է ոչ միայն օդանավակայանի անվանումը։ Այստեղ շատ լավ են ճանաչում իրենց մեծ հայրենակցին։ Եթե Ռուսաստանի այլ քաղաքներում Այվազովսկու մասին կասեն «ռուսաստանցի մեծ ծովանկարիչ», ապա Ղրիմում անպայման շեշտում են, որ նա իր հայրենի քաղաք Թեոդոսիային նվիրված հայ է եղել։ Այստեղ ճանաչում են նույնիսկ նրա եղբորը՝ Գաբրիել Այվազովսկուն և նույնիսկ կհուշեն եղբայրների իսկական ազգանունը՝ Գայվազյան։

Ի դեպ, Ղրիմի մայրաքաղաք Սիմֆերոպոլում տեղադրված է Այվազովսկի եղբայրների մեծաքանդակ արձանը, որ նվեր է Հայաստանի կողմից։

Հայ ծովանկարչին նվիրված ևս մեկ արձան կարելի է տեսնել Թեոդոսիայում՝ Հովհաննես Այվազովսկու տան առջև։

Սա արդեն Թեոդոսիա քաղաքի նվերն է նրա հիշատակին։ Իսկ իր տունն ու ողջ ունեցվածքը Հովհաննես Այվազովսկին կտակել է Թեոդոսիային։

Այվազովսկու մահից հետո նրա տունը վերածվել է պատկերասրահի, որտեղ այսօր կա մեծ նկարչի 416 աշխատանք։ Սա Այվազովսկու ամենամեծ հավաքածուն է աշխարհում։

Ծովանկարիչն ամեն ինչ արել է ի բարօրություն Թեոդոսիայի։ Նա ոչ միայն իրենց ընտանեկան ջրամբարն է նվիրել քաղաքին, այլ նաև իր սեփական միջոցներով է կառուցվել խողովակաշարը, որով  քաղաքն ապահովվում է խմելու ջրով։ Քաղաքի կենտրոնում է գտնվում Այվազովսկու շատրվանը, որտեղից քաղաքացիները երկար տարիներ անվճար ջուր են ստացել։

Հովհաննես Այվազովսկու շնորհիվ է Թեոդոսիա հասել նաև երկաթուղին։ Եվ այստեղ նույնպես նա  նվիրաբերել է ոչ միայն խոշոր գումարներ, այլև անձնական հանգստությունը։ Կառուցվող երկաթգիծը պետք է անցներ ծովափին գտնվող իր տան և ծովի միջով՝ կտրելով նկարչին իր սիրած ծովի տեսարանից։ Նա անվարամ համաձայնում և հոգում է երկաթգծի կառուցման բոլոր ծախսերը։

Հովհաննես Այվազովսկու նախագծերը մինչ օրս ծառայում են Ղրիմի ժողովրդին: Իսկ ամենամեծ օգնությունը թերակղզուն անվանի հայ ծովանկարիչը մատուցում է իր անունով: Ամեն տարի տասնյակ հազարավոր զբոսաշրջիկներ են ժամանում Ղրիմ՝ տեսնելու Այվազովսկու ամենամեծ հավաքածուն: