Կապանի փողոցներով հոսող դեղին «գետակներն» անտեր թողած հանքերի թափոնակույտերի հետևանքն են

Օրերս համացանցում տարածվեցին լուսանկարներ Կապանից, որտեղ անձրևից հետո բնակելի թաղամասերում, շենքերի բակերում թթվային գետակներ են հոսել: Հայտնի է նաև, որ Կապանի միջով հոսող Ողջի գետն էլ ստացել էր վառ դեղնադարչնագույն երանգ։ Այս մասին հայտնում է ՀԲՃ-ն:

SHANTNEWS.am-ի հետ զրույցում ՀԲՃ-ի համակարգող խորհրդի անդամ Լևոն Գալստյանը նշեց, որ սա նորություն չէ, և միշտ էլ այդպես է եղել, ուղղակի այս անգամ տեղի բնակիչները ֆիքսել են այդ ամենը բարձրից:

«Դա անտեր վիճակում թողած հանքերի թափոնակույտերի, լցակույտերի և մնացած ամեն ինչի, որը հանքերի շահագործումից հետո թողնվում է բնության մեջ, դրա հետևանքն է»,- ասել է Լևոն Գալստյանը:

ՀԲՃ-ի համակարգող խորհրդի անդամը նշեց, որ նրանք իրենց պաշտոնական հաղորդագրության մեջ մանրամասն ներկայացրել են ու միշտ բարձրաձայնում են այս խնդիրները: Նա նշեց, որ այստեղ հարցն այն է, թե ներկայիս կառավարությունը մտահոգված է  բնապահպանական հարցերով և ցանկանո՞ւմ է զբաղվել, թե՞ ոչ: Բնապահպանի խոսքերով՝ նրանք նախկին կառավարությունից հույսը կտրել էին և հասկացել էին, որ վերջիններս չեն ցանկանում զբաղվել այդ հարցերով:

«Ոչ թե թղթի վրա գրված հայտարարություններ, այլ մենք ակնկալում ենք կոնկրետ գործողություններ, որ, օրինակ, նոր կառավարությունն ուզո՞ւմ է ուսումնասիրել այդ ջրերը, որևէ անգամ ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը ուսումնասիրե՞լ է, թե Կավարտի հանքավայրից դուրս եկած ջուրը ինչ որակի է»,- ասել է Գալստյանը:

Նա նաև հավելեց, որ նրանք այդ բոլոր բնապահպանական խնդիրների մասին վաղուց ներկայացրել են, մանրամասն գրել են ու դեռևս 2017, 2018, 2019 թվականներին ուղարկել են գերատեսչություններին, բայց ստացված պատասխաններն այնպիսին են եղել, որ զգացվել է, որ մարդիկ ցանկություն չունեն դրանցով զբաղվելու:

Հայկական բնապահպանական ճակատը (ՀԲՃ) դեռ 2015-ին անդրադարձել էր Կավարտի լքված հանքի պատմությանը՝ ահազանգելով առկա խնդիրների մասին։ Իսկ արդեն 2017-ի մայիսին ՀԲՃ-ն ավելի մանրամասն ուսումնասիրել է խնդիրը՝ նմուշառում կատարելով Ողջի գետի վտակ Կավարտ գետով հոսող ջրից։ Ջրի փորձանմուշի լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքներն ուղղակի շոկային են եղել և հաստատել են բնապահպանների ամենավատ կանխատեսումները։

Դրանց համաձայն՝ ջրի թթվայնությունը՝ pH-ը (ջրի ջրածնային ցուցիչը), բնութագրական չեզոք միջավայրից՝ այսինքն նորմայից, որը 7 է, անցել էր խիստ թթվային միջավայր ու կազմել 3․22։ Դա էլ իր հերթին առաջացրել էր ջրում ծանր և վտանգավոր մետաղների ու որոշ իոնների կոնցենտրացիաների ահռելի մեծացում։ Դրանք տասնյակ, հարյուրավոր և նույնիսկ հազարավոր անգամ գերազանցում էին սահմանված էկոլոգիական նորմերը։

Սա հենց մետաղական հանքերի թթվային ապարների դրենաժի դասական օրինակ է, որը լրջագույն և անկառավարելի էկոլոգիական խնդիր է և անխուսափելիորեն առաջանում է բոլոր սուլֆիդային մետաղական հանքավայրերի շահագործման ընթացքում՝ շարունակվելով հարյուրավոր տարիներ։