Երաժշտություն առանց երաժշտական գործիքների. լեհ երաժիշտները սովորական առարկաների ձայները վերածում են ակուստիկ երաժշտության

Երաժշտություն առանց երաժշտական գործիքների: Հենց այս մոտեցմամբ է աշխարհում ստեղծվում էլեկտրոնային երաժշտությունը, որտեղ համադրվում են ժամանակակից տեխնոլոգիաներն ու շրջապատում առկա էլեկտրամագնիսական դաշտի ալիքները: Արվեստագետները երաժշտություն կամ ձայն ստանում են առօրյայում գործածվող սովորական ու պարզ առարկաների միջոցով:

Հայաստանում ավանդական երաժշտական ուղղություններից բացի, որոշ երիտասարդ ստեղծագործողներ ևս զբաղվում են էլեկտրաակուստիկ մոդեռն երաժշտությամբ: Իսկ վարպետության դասը լեհ մասնագետների հետ օգնել է մոդեռն երաժշտության գաղտնիքներն իմանալ:

Նրանք առաջին անգամ Հայաստանում են Գյումրիի տեխնոլոգիական կենտրոնի և «Արվեստ Հայաստան» կենտրոնի հրավերով:

Հեռակառավարման վահանակներ, մարտկոցներ, թղթեր, լուսանկարչական ու մետաղական սարքեր: Առաջին հայացքից միմյանց հետ կապ չունեցող  այս առարկաները, պարզվում է, կարող են նաև կիրառվել երաժշտություն ստեղծելու համար: Մարեկն ու Լուկաշը պարզել են նաև դրանցում առկա ձայնի հնչողությունն ու հզորությունը։ 

«Բոլոր այս սարքերը, որ մենք օգտագործում ենք, էլեկտրամագնիսական համակարգով են աշխատում, ինչի շնորհիվ  ստացվում են  անսովոր, բայց յուրահատուկ ձայնային ազդանշանները: Ես ունեմ հատուկ լաբորատորիա, որտեղ   ուսումնասիրում ենք այս սարքերը, որոնք կարելի է օգտագործել նոր երաժշտություն ու նոր արվեստ ստեղծելու  համար»,- առարկաների հետ աշխատանքի մոտեցումներն է  ներկայացրել պրոֆեսոր Մարեկ Քոլոնիևսկին։

«20 տարի երաժշտություն էի  ստեղծում  համակարգչով: Մի անգամ շարքից դուրս եկավ համակարգիչս ու մտածեցի, թե ինչպես, ինչով կարող եմ ձայն ստանալ: Սկսեցի փնտրել այն սարքերը, որոնցից իմ ուզած ձայները ստացա: Անհավանական գուցե թվա, բայց ես դրանք գտա սովորական առարկաների մեջ»,- իր հետազոտությունների մասին է պատմել Լուկաշ Շալանկիևիչը:

Ձայնային տատանումներն առկա են մեզ շրջապատող բոլոր առարկաների ու երևույթների մեջ. իրենց փորձով Մարեկն ու Լուկաշը համոզվել են։ Շատերի համար աղմուկ հիշեցնող բնական ձայները մշակում են, համադրում ու հարմոնիայի միջոցով ստանում նոր էլեկտրոնային երաժշտություն։

«Մեր արվեստը շատերի համար կարող է անսովոր թվալ, ոմանց համար` սովորական։ Երբ սկսեցինք այս արվեստով զբաղվել, այդ ժամանակ դիտարկում էինք որպես մոդեռն, փորձարարական արվեստի մի ճյուղ, որը հիմնականում  ուղղված էր մարդկանց պատկերացումների բացահայտմանը, բայց տարիներ անց այն կհամարվի երաժշտարվեստի ճյուղերից մեկը: Ձայները երբեմն թվում է` նման են, բայց պետք է ուշադիր լսել ու հասկանալ, որ նրանց մեջ կա մեծ տարբերություն: Այն բացահայտելն արդեն արվեստագետի կարողությունն է»,- ասում է լեհ Մարեկ Քոլոնիևսկին:

Լեհաստանում հայտնի  արվեստագետները էլեկտրոնային երաժշտությունը համադրում են նաև ժամանակակից տեխնոլոգիաների ու գիտության հետ, փորձարկում են նոր մոտեցումներ ու ստացած ձայնի տատանումներն ու ռադիոակտիվությունը ձայնագրում  հատուկ հավելվածներով։

«Ջրի ալիքի ձայն ստանալու համար օգտվում եմ հին ձայնապնակներից, որոնց վրա փակցրել եմ հատուկ ժապավեններ և հպման միջոցով ստանում ենք յուրօրինակ ձայն, ամեն գործիք ունի տարբեր էլեկտրամագնիսականություն, որոնք տեսանելի չեն, բայց մեր շուրջն են և մենք այդ ձայները դարձնում ենք տեսանելի»,- ասում է երաժիշտ Լուկաշ Շալանկիևիչը:

Մարեկի և Լուկաշի ստեղծած երաժշտությանը ծանոթ են Եվրոպայում, համերգային շրջագայություններով եղել են 40 երկրներում: Լեհաստանում Մարեկը ղեկավարում է էլեկտրաակուստիկ երաժշտության ամենամյա փառատոնը: Համագործակցում է հայտնի երաժիշտների ու խմբերի հետ և ակուստիկ երաժշտությունը համադրում դասական գործիքների հետ։

Հայ կոմպոզիտորների հետաքրքրությունը էլեկտրոնային երաժշտության հանդեպ վաղուց կա: Երիտասարդ ստեղծագործողները ձգտում են ազգային մշակույթը աշխարհին հասանելի դարձնել նաև երաժշտական նոր մոտեցումները սինթեզելով:

Մարեկի ու Լուկաշի արվեստը նոր ձայնային ընկալումներով նաև հայտնի ֆիլմերում և մուլտֆիլմերում կարելի է լսել: Նրանք  առարկաներով ձայնավորում, հնչյունավորում են բոլոր երևույթները։