22:32 29.10.2019
Օրեր առաջ Վենետիկի հանձնաժողովը ՀՀ օրենսդրական հարցերին վերաբերող միասնական կարծիք էր հրապարակել, որում անդրադարձ էր կատարել ՍԴ դատավորների՝ վաղ թոշակի անցնելու հարցին։ Այս հարցը բազմաթիվ քննարկումների տեղիք տվեց, ուստի որոշ հարցեր պարզաբանելու համար SHANTNEWS-ը դիմել է Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահ Ջիաննի Բուքիքիոյին։
Ներկայացնում ենք հարցազրույցի ամբողջական տարբերակը։
– Ինչպես հասկանում ենք, Դուք պնդում եք կենսաթոշակի անցման «խիստ կամավոր» սկզբունքը, սակայն ինչպե՞ս հնարավոր է վստահ լինել, որ առաջարկվող մեխանիզմն իսկապես կարող է երաշխավորել կամավորության սկզբունքը: Ինչպե՞ս կարելի է ստուգել գործընթացի արդարությունը: Ինչպե՞ս խուսափել խտրականությունից:
– Դուք ճիշտ եք հասկանում: Վենետիկի հանձնաժողովի առաջնային խնդիրն է վերլուծել իրավական տեքստերը: Եթե մենք նայում ենք նրան, թե ինչ է գրված օրինագծում, ամեն ինչ շատ ճիշտ է. ոչինչ չի պարտավորեցնում դատավորներին ընդունել առաջարկը: Դատավորների նկատմամբ ապօրինի ճնշման օրինակներ կա՞ն, թե՞ ոչ, կախված է փաստերից: Վենետիկի հանձնաժողովը ո՛չ մանդատ ունի, ո՛չ էլ իրավասություն՝ քննելու այդ փաստերը:
Այդուհանդերձ, ինչպես ասացի, մենք այլ երկրներում ունեցած մեր նախորդ փորձերից գիտենք, որ ոչ բոլոր դեպքերում է, որ թղթի վրա եղած կամավոր սկզբունքը իրականում էլ կամավոր է: Ավելին, մենք գիտենք, որ կարճ ժամանակում Հայաստանում շատ հարվածների տակ է հայտնվել Սահմանադրական դատարանի նախագահը, և բազմաթիվ ընթացակարգեր են իրականացվում նրա դեմ: Ժամանակային համընկնումն ու դատավարական խիստ միջնորդությունները հանգեցնում են ճնշման նախագահի նկատմամբ, ում հանդեպ պետք է հարգանք դրսևորել՝ որպես պետության գլխավոր ինստիտուտներից մեկի ղեկավարի: Մյուս կողմից, արդարադատության նախարարը Վենետիկի հանձնաժողովի պլենար նիստում հստակ նշեց, որ Հայաստանի կառավարությունը ոչ մի ճնշում չի գործադրել դատավորների նկատմամբ և չի անի ապագայում: Եվ ես համարում եմ, որ դա ճիշտ մոտեցում է: Ես կշարունակեմ ուշադիր հետևել իրավիճակին:
– Միասնական կարծիքում նշված է, որ մի քանի դատավորների համաժամանակյա կենսաթոշակի հնարավոր անցումը կարող է ազդել Սահմանադրական դատարանի արդյունավետ գործունեության վրա: Ինչպե՞ս եք գնահատում պոտենցիալ մտահոգությունը: Արդյո՞ք կարող եք մեկ այլ նման օրինակ մատնանշել:
– Մենք չգիտենք, թե քանի դատավոր կորոշի ընդունել այդ «ոսկյա ձեռքսեղմումը», եթե այդպիսիք լինեն, ուստի ցանկացած կանխատեսում սպեկուլյատիվ է, սակայն եթե բոլոր 7 դատավորները, որոնք նշանակված են հին օրենքով, որոշեն գնալ, սա կարող է որոշ ժամանակով կաթվածահար անել դատարանի աշխատանքը: Կառավարությունը պետք է մտածի, թե ինչպես խուսափել դրանից: Ինչ վերաբերում է այլ օրինակներին, ես կարող եմ հիշել Ռումինիայի օրինակը, որտեղ վաղ կենսաթոշակի անցման մեխանիզմը տարածվեց մեծ թվով բարձրաստիճան դատավորների վրա, որը վնասակար եղավ Ռումինիայի ողջ դատական համակարգի որակի ու արդյունավետության համար: Հայաստանում այս ռիսկն այդքան մեծ չէ, քանի որ միայն Սահմանադրական դատարանի վրա կտարածվի, սակայն դարձյալ կարևոր է, որ այս ինստիտուտը գործի առանց ընդհատումների:
– Այդ դեպքում, Ձեր կարծիքով ո՞րն է լուծման այն լավ առաջարկը, որով հնարավոր կլինի խուսափել մտահոգություններից:
– Այս հարցում ես ենթադրություններ չեմ անի, քանի որ դրան հասնելու բազմաթիվ եղանակներ կան: Գնդակը իշխանությունների դաշտում է, և ես ձեռնպահ կմնամ որևէ կարծիք հայտնելուց, մինչև չտեսնեմ՝ ինչ են նրանք առաջարկում:
– Հանձնաժողովի եզրակացության մեջ նշված է, որ ՍԴ բոլոր դատավորները, անկախ այն հանգամանքից՝ նրանք նշանակվել են 2015 թվականի սահմանադրական փոփոխություններից առաջ, թե հետո, պետք է օժտված լինեն միևնույն կարգավիճակով: Այսինքն՝ տեխնիկապես միևնո՞ւյն է՝ նրանց «դատավո՞ր» ենք անվանում, թե՞ «անդամ»:
– Ես դրան այս կերպ կմոտենամ. գործող Սահմանադրությամբ ՍԴ բոլոր դատավորները ունեն միևնույն լեգիտիմությունը, ուստի կարող են Սահմանադրական դատարանի աշխատանքին մասնակցել հավասար իրավունքներով: Բայց, իրոք, նրանց կարգավիճակը բոլոր ասպեկտներով չէ, որ հավասար է. օրինակ ոմանք նշանակված են ցմահ, մինչդեռ լրամշակված Սահմանադրությամբ նոր ընտրված դատավորները սահմանափակ մանդատ ունեն: Դա է պատճառը, որ կառավարությունը վաղ կենսաթոշակի առաջարկը անում է միայն «հին» դատավորներին: Ինչևէ, դատարանի «հին» անդամները դեռ դատավորներ են. ահա սա է նշված Միասնական կարծիքի մեջ: Տարբերություն չկա Սահմանադրական դատարանի անդամների և դատավորների միջև: Սա ընդամենը տերմինաբանության հարց է:
– Վենետիկի հանձնաժողովն անընդունելի է համարում, որ Սահմանադրական դատարանի կազմը փոխվի ամեն անգամ, երբ փոխվում է կառավարությունը: Ինչո՞ւ եք դա անընդունելի համարում:
– Սահմանադրական դատարանի դատավորի մանդատը ոչ քաղաքական է: Սա նշանակում է՝ դատավորները նշանակվում են՝ պաշտպանելու Սահմանադրությունը և ոչ թե առաջ մղելու ընտրություններում հաղթած կառավարող մեծամասնության քաղաքական ծրագիրը: Դա է պատճառը, որ Սահմանադրական դատարանի նորացումը պետք է ապասինքրոնացնել քաղաքական շրջափուլերի հետ: Նախորդ մեծամասնության կողմից ընտրված դատավորները կարող են նույնիսկ ավելի պատրաստ լինել՝ քննադատաբար դիտարկելու գործող մեծամասնության առաջարկած միջոցների սահմանադրականությունը:
Այդուհանդերձ, անգամ խորհրդարանական որոշակի մեծամասնության կողմից նշանակված դատավորները այդ նույն մեծամասնությանը «շնորհակալ չլինելու պարտականություն ունեն»: Դա սկզբունքի հարց է, պրակտիկայում այս ապասինքրոնացմանը հասնելը դժվար է: Դա է պատճառը, որ մենք այն մոտեցումն ունենք, որ գոյություն ունենան այլ մեխանիզմներ, օրինակ՝ պետք է գործեն որակյալ մեծամասնության պահանջները՝ երաշխավորելու, որ գործող մեծամասնությունը գերիշխող դեր չունենա թեկնածուների ընտրության ու նշանակման հարցում:
23:59 18.04.2024
Բրիտանուհին չափից շատ ջուր է խմել և մահացել․ The Guardian23:33 18.04.2024
ԱՄՆ-ը կողմ չէ, որ Պաղեստինը դառնա ՄԱԿ-ի լիիրավ անդամ23:25 18.04.2024
Թուրքիայում այսօր երկրորդ անգամ երկրաշարժ է գրանցվել23:22 18.04.2024
Կարեն Խաչանովը չի մասնակցում Բարսելոնայի ATP-500 շարքի մրցաշարին23:11 18.04.2024
Իրանի պատասխան գործողություններն ավարտվել են․ Աբդոլահիան23:00 18.04.2024
Հրդեհ Տիգրան Մեծի պողոտայում22:27 18.04.2024
Այրվել է մոտ 4 հա խոտածածկույթ22:18 18.04.2024
Հայ բռնցքամարտիկների առաջին մրցակիցները. ԵԱ21:32 18.04.2024
Ռուս բռնցքամարտիկի հաղթանակը Լեոն Հարթի նկատմամբ չեղարկվել է21:21 18.04.2024
ԳՐԵԿՈ-ն բարձր է գնահատել Ոստիկանության ոլորտի բարեփոխումները21:10 18.04.2024
Ապրիլի 19-ին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի20:40 18.04.2024
Ֆինլանդիան ժամանակավորապես կկրճատի փախստականների նպաստները20:30 18.04.2024
Մակրոնն ասել է, որ դեռ մտադիր է այցելել Կիև19:56 18.04.2024
Էլինա Ավանեսյանը պարտվել է Միրա Անդրեևային. Ռուան19:46 18.04.2024
Թուրքիայում 5,6 մագնիտուդով երկրաշարժ է տեղի ունեցել19:23 18.04.2024
Գազայում սպանվել է ավելի քան 13,9 հազար պաղեստինցի երեխա. Գուտերեշ19:03 18.04.2024
ԱԽ քարտուղարն ընդունել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ֆրանսիացի համանախագահին18:32 18.04.2024
ՊՍԺ-ի և «Բարսելոնայի» ֆուտբոլիստներն ընդհարվել են Մբապեի պատճառով18:25 18.04.2024
Վարչապետն ընդունել է գերմանական Fichtner ընկերության պատվիրակությանը18:12 18.04.2024
Վարչապետ Փաշինյանն ընդունել է Բրիս Ռոքֆոյին16:39 18.04.2024
Տարվա լուսանկար է ճանաչվել Գազայում արված լուսանկարը16:30 18.04.2024
Երևանում մթնոլորտային օդի որակը ապրիլի 11-17-ը16:12 18.04.2024
Կներդրվի «Ավիաօդերևութաբանություն» մագիստրոսական ծրագիրը. ՇՄՆ15:44 18.04.2024
Աջակցություն՝ փախստականների հրատապ կարիքները հոգալու նպատակով14:55 18.04.2024
Միաբանների նշանակումներ՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում14:50 18.04.2024
Յան Նեպոմնյաշչին՝ հավակնորդների մրցաշարի միանձնյա առաջատար14:27 18.04.2024
3 հայ մարմնամարզիկներ եզրափակչում են. Աշխարհի գավաթ14:15 18.04.2024
Մեկ օրում գրանցվել է 16 ՃՏՊ, 28 մարդ ստացել է վնասվածքներ14:09 18.04.2024
Հայտնի դարձան ՉԼ կիսաեզրափակչի զույգերը13:23 18.04.2024
ՃՏՊ Արգել գյուղում․ կա զոհ13:04 18.04.2024
Առաջիկա 5 օրերի եղանակի կանխատեսումը12:59 18.04.2024
16-ամյա պատանին դանակահարել էր 45-ամյա համաքաղաքացուն23:41 18.04.2024
Մակրոնն ասել է, որ Ֆրանսիան ավելի քիչ է կախված ռուսական գազից, քան ԵՄ մյուս երկրներըՖրանսիան ավելի քիչ է կախված ռուսական գազից, քան ԵՄ մյուս երկրները։ Այս մասին Բրյուսելում ԵՄ գագաթնաժողովից հետո հայտարարել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը։ «Այսօր ռուսական գազն ու նավթամթերքը գնվում են աշխարհի երրորդ երկրների միջոցով։ Սակայն Ֆրանսիան, շնորհիվ ատոմային էներգիայի օգտագործման իր մոդելի և այլընտրանքային աղբյուրների, ավելի քիչ է կախված ռուսական գազից, քան մյուս պետությունները»,-ասել է […] ...
23:33 18.04.2024
ԱՄՆ-ը կողմ չէ, որ Պաղեստինը դառնա ՄԱԿ-ի լիիրավ անդամՄիացյալ Նահանգները մտադիր չէ կողմ քվեարկել Պաղեստինին ՄԱԿ-ում որպես մշտական անդամ ընդունելու բանաձևի օգտին, ուրբաթ օրը հայտարարել է ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի խոսնակի տեղակալ Վեդանտ Պատելը։ «Միացյալ Նահանգները դեմ է քվեարկելու Անվտանգության խորհրդի առաջարկած բանաձեւին»,- ճեպազրույցում ասել է Պատելը։ Պաղեստինն այժմ դիտորդի կարգավիճակ ունի ՄԱԿ-ում, մինչդեռ Իսրայելը կազմակերպության լիիրավ անդամ է 1948 թվականից։ Այսօր նախատեսված է ՄԱԿ-ի […] ...
23:11 18.04.2024
Իրանի պատասխան գործողություններն ավարտվել են․ ԱբդոլահիանԻրանի պատասխան գործողություններն ավարտվել են, և այժմ պետք է քայլեր ձեռնարկվեն Իսրայելին հետագա էսկալացիայից հետ պահելու համար: Այս մասին հայտարարել է Իսլամական Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլահիանը։ «Այժմ ավարտվել են Իրանի օրինական պաշտպանության, նրա փոխադարձ ու համաչափ գործողությունները, այս առումով անհրաժեշտ է զսպել Իսրայելի ռեժիմը Իրանի շահերի դեմ ուղղված հետագա արկածախնդրությունից»,- ասել է […] ...
20:40 18.04.2024
Ֆինլանդիան ժամանակավորապես կկրճատի փախստականների նպաստներըՖինլանդիայի կառավարությունը խորհրդարան է ներկայացրել օրինագիծ, ըստ որի՝ պետական բյուջեն խնայելու նպատակով ժամանակավորապես կկրճատվեն փախստականների նպաստները, հինգշաբթի հայտնել է երկրի ՆԳՆ-ը։ «Կառավարության ծրագրին համապատասխան՝ նպաստի չափը կնվազեցվի Սահմանադրությամբ»,- ասվում է հաղորդագրությունում։ Հստակեցվում է, որ ուժի մեջ մտնելուց հետո օրենքը գործելու է մինչև 2025 թվականի ավարտը։ Նպաստների կրճատումն անհրաժեշտ է պետական բյուջեն խնայելու համար, որը համաձայնեցվել […] ...
20:30 18.04.2024
Մակրոնն ասել է, որ դեռ մտադիր է այցելել ԿիևՖրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը հայտնել է, որ դեռ մտադիր է այցելել Կիև, սակայն այցի ժամկետ առայժմ չկա։ «Այո, դա դեռ պլանների մեջ է, բայց ես դեռ ժամկետ չունեմ ձեզ ասելու»,-«ՌԻԱ Նովոստի»-ի փոխանցմամբ՝ ասել է Մակրոնը՝ Բրյուսելում ԵՄ գագաթնաժողովից հետո կայացած մամուլի ասուլիսում։ Մարտին Մակրոնը նույնպես հայտարարել էր, որ անպայման գնալու է Ուկրաինա։ Ֆրանսիական Tribune թերթը […] ...
20:10 18.04.2024
Արգենտինան հույս է հայտնել մասնակցել ՆԱՏՕ-ի միջազգային զորավարժություններինԱրգենտինան, որը մտադիր է դառնալ ՆԱՏՕ-ի գլոբալ գործընկերը, ակնկալում է մասնակցել համատեղ զորավարժություններին, ասել է նախագահի խոսնակ Մանուել Ադորնին։ «Դա թույլ կտա երկրին բարելավել իր զինված ուժերի պատրաստվածության մակարդակը միջազգային զորավարժությունների և առաջադեմ տեխնոլոգիաների միջոցով, ինչպես նաև հնարավորություն կտա մասնակցել քննարկումներին և ռազմավարական որոշումներին»,-ասել է նա լրագրողներին: Ավելի վաղ՝ պաշտպանության նախարար Լուիս Պետրին հայտարարել էր, […] ...