ԵՄ մոնիտորինգի կարողությունը ռազմական առաքելություն չէ, Հայաստանում կտեղակայվեն միայն քաղաքացիական դիտորդներ. ԵՄ-ն ներկայացրել է մի քանի փաստ առաքելության մասին

Հոկտեմբերի 20-ին Ադրբեջանի հետ միջազգային սահմանի հայկական կողմի երկայնքով մոնիտորինգ իրականացնող փորձագետներ տեղակայելու Եվրոպական միության որոշումից հետո Հայաստանում ԵՄ մոնիտորինգային կարողությունները սկսեց գործել, նշվում է Եվրամիության պաշտոնական էջում հրապարակված հայտարարությունում: Այն ներկայացնում է մի քանի փաստ առաքելության մասին.

Ինչո՞ւ է ԵՄ-ն մոնիտորինգի կարողություն ուղարկում Հայաստան.

«ԵՄ մոնիտորինգային կարողությունն արձագանքում է նախագահ Ալիևի, վարչապետ Փաշինյանի, Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի և Եվրոպական խորհրդի նախագահ Միշելի քառակողմ հանդիպմանը ձեռք բերված պայմանավորվածությանը։ Բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելի առաջարկով հոկտեմբերի 17-ին Արտաքին հարաբերությունների խորհրդում որոշում է կայացվել ԵՄ մոնիտորինգի կարողությունների ստեղծման մասին։ ԵՄ առաջին դիտորդները տեղում գործում են հոկտեմբերի 20-ից: Առաքելության մանդատն է վերահսկել իրավիճակը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանամերձ շրջաններում՝ աջակցելու երկու երկրների միջև վստահության ամրապնդմանը և ԵՄ-ին թույլ տալու ավելի լավ աջակցել սահմանային հանձնաժողովների աշխատանքին»,-նշվում է հայտարարությունում։

Անդրադարձ կա հարցին, թե կոնկրետ ի՞նչ է պատրաստվում անել ԵՄ մոնիտորինգային կարողությունները Հայաստանում։

Նշվում է, որ Հայաստանում ԵՄ մոնիտորինգային կարողությունները կիրականացնեն երկու հիմնական խնդիր.

1) աջակցել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վստահության ամրապնդմանը` հետևելով հրադադարին երկու կողմերի հավատարմությանը.

2) Զինվորական կեցվածքի և տեղում հրադադարի հետ կապված զարգացումների վերաբերյալ կանոնավոր և ժամանակավոր հաշվետվությունների միջոցով ԵՄ թիմը վերահսկելու է իրավիճակը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանամերձ շրջաններում: Դա թույլ կտա ԵՄ-ին ավելի լավ աջակցել երկու կողմերի սահմանային հանձնաժողովների աշխատանքին։

Պատասխանատվության տարածքը (AoR) կլինի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև միջազգայնորեն ճանաչված սահմանի հայկական կողմը։

Հարցին, թե արդյոք ԵՄ մոնիտորինգի կարողությունը ռազմական առաքելություն է, պատասխանը հետևյալն է.

«Ոչ: Կտեղակայվեն միայն քաղաքացիական դիտորդներ»:

ԵՄ մոնիտորինգի կարողությունը բաղկացած է մինչև 40 ԵՄ քաղաքացիական մոնիտորինգի փորձագետներից, որոնք գործուղվելու են երկու ամիս ժամկետով:

Ադրբեջանում ԵՄ-ի նմանատիպ մոնիտորինգային կարողություն չի տեղակայվի:

Հայտարարությունում նաև նշվում է, որ Հայաստանում ԵՄ փորձագետների տեխնիկական գնահատման առաքելությունը նպատակ ուներ ճանապարհ հարթել երկրում ԵՄ մոնիտորինգի կարողությունների տեղակայման համար։ Նրա դերն էր հավաքել անհրաժեշտ տեղեկատվություն, տեղում գնահատել և կապ հաստատել համապատասխան շահագրգիռ կողմերի հետ:

«Հայաստանում ԵՄ մոնիտորինգային կարողությունները կզեկուցեն Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանամերձ շրջաններում ռազմական դիրքորոշման և հրադադարի հետ կապված զարգացումների մասին։ Դա թույլ կտա ԵՄ-ին ավելի լավ աջակցել երկու կողմերի սահմանային հանձնաժողովների աշխատանքին։ ԵՄ դիտորդները նաև դիտարկումներ կտրամադրեն երկկողմ սահմանի երկայնքով տեղի ունեցող իրադարձությունների, այդ թվում՝ մարդու իրավունքների հետ կապված զարգացումների վերաբերյալ: Նրանք քննչական դեր չեն ունենա»,-ասվում է հայտարարությունում: