Ջեյմս Ուեբ աստղադիտակը արձանագրել է Տիեզերքում գալակտիկաների անոմալ պտույտը

Երեք տարվա ընթացքում Ջեյմս Ուեբ աստղադիտակը տրամադրել է բազմաթիվ եզակի տվյալներ Տիեզերքի հեռավոր անկյունների մասին: Կանզաս նահանգի համալսարանի գիտնական Լիոր Շամիրի ղեկավարած նոր հետազոտությունը բացահայտել է խորը տիեզերքի ամենազարմանալի և առեղծվածային առանձնահատկություններից մեկը. գալակտիկաների մեծ մասը պտտվում է նույն ուղղությամբ: Աշխատանքը հրապարակվել է Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS) ամսագրում:

Խորը տիեզերքի պատկերների վերլուծությունը, որը ստացվել է Advanced Deep Extragalactic Survey (JADES) նախագծի շրջանակներում, ցույց է տվել, որ գալակտիկաների մոտ երկու երրորդը պտտվում է ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ, մինչդեռ միայն մեկ երրորդն է պտտվում ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ: Ընդհանուր առմամբ, JADES նախագծի շրջանակում ուսումնասիրվել է 263 գալակտիկա, որոնց պտույտը կարող էր հստակորեն որոշվել:

«Տարբերությունն այնքան ակնհայտ է, որ դա կարելի է նկատել առանց հատուկ գիտելիքների: … Յուրաքանչյուր ոք, ով կնայի պատկերներին, կկարողանա տեսնել դա», – ասել է Շամիրը:

Ժամանակակից տիեզերագիտության տեսանկյունից տարբեր ուղղություններով պտտվող գալակտիկաների թիվը մոտավորապես նույնը պետք է լինի։ Այնուամենայնիվ, Ջեյմս Ուեբ աստղադիտակի տվյալները ցույց են տալիս ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ պտտվող գալակտիկաների հստակ գերակշռում, ինչը մարտահրավեր է նետում Տիեզերքի մասին գոյություն ունեցող գաղափարներին:

Շամիրն առաջարկել է այս երևույթի երկու հնարավոր պատճառ. Առաջին վարկածն այն է, որ Տիեզերքը կարող էր ծնվել պտտման որոշակի ուղղությամբ: Սա համահունչ է «սև խոռոչի» տեսությանը, որի համաձայն, Տիեզերքը հանդիսանում է սև խոռոչի ներքին հատված: Եթե ​​դա ճիշտ է, ապա գոյություն ունեցող տիեզերաբանական մոդելները կարող են թերի լինել:

Երկրորդ վարկածը կապված է Դոպլերի էֆեկտի հետ։ Երկիրը պտտվում է Ծիր Կաթինի կենտրոնի շուրջ, ինչը կարող է հանգեցնել հակառակ պտտվող գալակտիկաների լույսի ավելի պայծառ երևալուն: Եթե ​​այս բացատրությունը հաստատվի, դա գիտնականներին կստիպի վերանայել տարածության հեռավորությունները չափելու ձևը, ինչը կարող է բացատրել նաև տիեզերքի ընդլայնման արագության անհամապատասխանությունը և մեծ գալակտիկաների գոյությունը, որոնք, ըստ ներկայիս տվյալների, ավելի հին են, քան բուն տիեզերքը: