Օսկարակիր հայերը և ոչ միայն. «Օսկար» մրցանակաբաշխությունը 90 տարեկան է

Ամերիկյան կինոակադեմիայի կողմից սահմանված «Օսկարի» առաջին մրցանակաբաշխությունը մեկնարկել է հեռավոր 1929թ. մայիսի 16-ի, Լոս Անջելեսի Հոլիվուդյան Ռուզվելտ հյուրանոցում: Իսկ նման մրցանակ ստեղծելու գաղափարը MGM ստուդիայի տնօրեն Լյուիս Բարտ Մայերինն էր … Մրցանակաբաշխության առաջին հանդիսավոր արարողությունը տևեց ընդամենը 15 րոպե՝ 250 հանդիսատեսի ներկայությամբ: Իսկ տոմսն արժեր ընդամենը 5 դոլար՝ ներկայիս 70 դոլարի փոխարեն: Սակայն այդ ժամանակ ո՛չ մրցանակաբաշխությունը և ո՛չ էլ մրցանակները դեռևս չէին կրում «Օսկար» անվանումը:

Իսկ առաջին անգամ «Օսկար» անվանումը կիրառվել է 6-րդ մրցանակաբաշխության ժամանակ …

«Օսկար» արձանիկը

33,5 սմ բարձրություն, 3,85 կգ կշռող ոսկե համաձուլվածք՝ սև մարմարե պատվանդանի վրա: Այսպիսին է «Օսկարի» արձանիկը: «Օսկարի» հռչակավոր քանդակի հեղինակը MGM ստուդիայի նկարիչ Սեդրիկ Գիբբոնսն է, որն արձանիկի էսքիզն արել էր ձանձրալի ժողովներից մեկի ժամանակ: Ի դեպ, արձանիկի համար մոդել է ծառայել մեքսիկացի կինոռեժիսոր, դերասան Էմիլիո Ֆերնանդեսը:

Առաջին եթերը

Լոս Անջելեսում կայացող ամենամյա «Օսկար´ կինոմրցանակաբաշխությունն առաջին անգամ եթեր է հեռարձակվել 1953-ին «Էն Բի Սի» հեռուստաընկերությամբ: Այսօր արդեն այն լուսաբանվում է միջազգային առաջատար լրատվամիջոցներով՝ աշխարհի  ամենատարբեր երկրներում…

«Օսկար» կուլիսներում

Կարմիր գորգը, որի ընդհանուր կշիռը 5 տոննա է, կինոթատրոն է բերվում 4 օր առաջ՝ 2 բեռնատար մեքենայով: Այն փռելու համար պահանջվում է 2 օր… Իսկ Կարմիր գորգի երկայնքով տեղադրվող  Օսկարի քանդակները պատրաստվում են ապակուց, երեսպատվում ալյումինով, ներկվում են դեղին ներկով …

Մանրակրկիտ զննության ենթարկվելուց և հրավիրատոմսերի ստուգումից հետո կինոաշխարհի աստղաբույլը ներս է մտնում: Դահլիճում նստատեղերի վրա նախապես փակցվում են հայտնիների նկարներն ու անունները, որպեսզի խառնաշփոթ չառաջանա:
Ի դեպ, «Օսկար» է շնորհվում  24 անվանակարգերում:

Ի դեպ, մինչև «Օսկարի» հանձնումը, հաղթողների անունները հայտնի են միայն «Price Waterhouse Coopers»-ի երկու փորձագետի: Վերջիններս իրենց 4 օգնականների հետ հաշվում են Ամերիկյան կինոակադեմիայի անդամների ուղարկած ավելի քան 6000 քվեաթերթիկները: Շնորհակալական խոսքի համար դափնեկիրներին տրվում է 45 վայրկյան:

Օսկարային ամենաներ

Անգերազանցելին

Ուոլթ Դիսնեյ: Լեգենդար մուլտիպլիկատոր, որն «Օսկարի» պատմության մեջ եղել ու շարունակում է մնալ չգերազանցված ռեկորդակիր: Նա արժանացել է 26 «Օսկարի», առաջադրվել է 63 անգամ: 4-ը, ի դեպ, նա ստացել է  մեկ տարվա ընթացքում՝ 1954-ին:

Օսկարային հեղեղ

Մեկ ֆիլմ և տասնմեկ «Օսկար»:

«Բեն Հուր» (1959),

«Տիտանիկ» (1997)

«Մատանիների տիրակալը. թագավորի վերադարձը» (2003):

Հենց այս ֆիլմերն են, որ հազարավոր ֆիլմերից առանձնանում են իրենց «Օսկարների» քանակով՝ յուրաքանչյուրը 11 «Օսկար»: Ի դեպ, «Մատանիների տիրակալը. թագավորի վերադարձը» ֆիլմը Կինոակադեմիայի պատմության մեջ միակ ֆիլմն է, որն արժանացել է առաջադրված բոլոր «Օսկարներին»:

Բոլորը մեկում

«Գլխավոր հինգ մրցանակների» արժանացած ժապավենները 

«Դա պատահեց մի գիշեր» (1934),

«Թռիչք կկվի բնի վրայով»՛ (1975),

«Գառների լռությունը» (1991):

Այս 3 ֆիլմը մրցանակաբաշխության պատմության մեջ ստացել են «Օսկարի» ամբողջական հավաքածուն՝ լավագույն ֆիլմ, լավագույն դերասան, լավագույն դերասանուհի, լավագույն ռեժիսոր և լավագույն սցենար:

Հայերը և Օսկարը

Հեղինակավոր այս մրցանակաբաշխությանը հայկական ազգանունն առաջին անգամ հնչել է 1943 թվականին: Վիլյամ Սարոյան, «Մարդկային կատակերգություն» լավագույն սցենար:

Հաջորդ օսկարակիր հայը Շերիլին Սարգսյանն է: 1988թ. նա «Լավագույն դերասանուհի» անվանակարգում մրցանակի է արժանացել «Լուսնի իշխանությունում» ֆիլմի համար:

Սցենարիստ Սթիվեն Զայիլյան: Նա ևս Ստացավ «Օսկար» 1994-ին Սթիվեն Սփիլբերգի «Շինդլերի ցուցակը» ֆիլմի սցենարի համար:

Բայց հայերի օսկարային պատմությունն այսքանով չի վերջանում: Ամերիկայում պիցցայի առաքիչ Էդգար Մարտիրոսյանն ինչ իմանար, որ օրերից մի օր պիցցա է առաքելու ոչ ավելի, ոչ պակաս օսկարակիր աստղերին, այն էլ հենց դահլիճում:

15 րոպեանոց փառք և արդեն սեփական ռեստորան ու բազում պատվերներ: Ահա և «ամերիկյան երազանք»՝ հայկական ազգանունով: