Գյումրիում 40-50 տարվա վաղեմության ոսկրերի հսկա կույտեր են հայտնաբերվել – ShantNews – Շանթ Հեռուստաընկերություն – Լուրեր – Shant TV Online
TIME
Ամսաթիվ
02 08 2025
  • $
    383.55
  • RUBLE
    4.79
  • 437.67
WEATHER
+29.09 oC

Գյումրիում 40-50 տարվա վաղեմության ոսկրերի հսկա կույտեր են հայտնաբերվել

10:04 04.07.2019

Նախկին ու լքված գործարանների տարածքները, պարզվում է, միայն իրենց մասնաշենքերի ու գույքի պահպանության խնդիրներով չեն գլխացավանք բնակավայրերի համար: Այն, ինչ հայտաբերեցինք Գյումրիի մսի կոմբինատի կիսաքանդ ու չվերահսկվող տարածքում, անհավատալի էր թաղամասի բնակիչների ու բնապահպանների համար:
Արդեն 30 տարի է՝ մսի կոմբինատը չի աշխատում, բայց գործարանի տարածքում մնում են սպանդի ենթարկված կենդանիների մեծ քանակության ոսկրեր։ Հսկայական կույտերով ոսկրերը որքանո՞վ են վտանգավոր շրջակա միջավայրի համար, առավել ևս, որ հարևանությամբ տներ են կան: Մասնագիտական բացատրություններից պարզ  է դառնում, որ կենդանական ոսկրերը տասնամյակներով  պահպանում են վնասակարությունը:
Կենդանիների ոսկրերը կարծրացած վիճակում բնության մեջ կարող են պահպանվել  հարյուրամյակներով ու հազարամյակներով: Գյումրու ամենահին՝ Մսի կոմբինատ թաղամասում հայտնաբերված և երկրագիտական թանգարանում պահվող մամոնտի ոսկրերը վկայում են այդ մասին։
Այդ գտածոն պատմագիտության ու հնագիտության մեջ արժեքավոր է, ինչը որպես ուսումնասիրության նյութ անհամեմատելի է այն ամենի հետ, ինչը հայտաբերվեց նույն մսի կոմբինատի տարածքում: 30 տարի անց արտադրական թափոնների՝ խոշոր ու մանր եղջերավորների  ոսկրերի հսկայական կույտերը տարածվում են մի քանի մետրերով:
«Սա, կարելի է ասել, բացօթյա անասնագերեզմանոց է, որն անթույլատրելի է, այսինքն՝ աշխարհի ոչ մի երկրում, ոչ մի նորմատիվներով չի կարելի կենդանիների ոսկորները, մնացորդները բացօթյա թողնել, որովհետև դա մի քանի տեսակետից վտանգավոր է», – ասում է բնապահպան Գևորգ Պետրոսյանը։
«Նշանակում է՝ մեր քաղաքում էկոլոգիական աղետ է այնքանով, որ բաց երկնքի տակ օրգանական նյութերի քայքայում, փտում է տեղի ունենում արդեն 30-40 տարի», – պարզաբանում է կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Անահիտ Գրիգորյանը։

Այն, ինչ տեսան նախկին կոմբիտանի տարածքում, զարմացրեց մասնագետներին: Երբևէ չէին էլ մտածել կամ պատկերացնել, որ կարող է 30 տարի չաշխատող գործարանի կիսաքանդ մասնաշենքերի հարևանությամբ դեռ կենդանիների ոսկրեր լցված լինեն: Սա, ըստ նրանց, լուրջ վտանգ է շրջակայքի համար: Մասնագիտորեն գնահատելով՝ նշում են՝ տասնամյակներ անց էլ  կենդանիների մնացորդները շարունակում են իրենց մեջ պարունակել վտանգավոր նյութեր, որոնք արտանետվում են մթնոլորտ:

Իսկ կոմբինատի տարածքը բաց է բառի բուն իմաստով: Մարդկանց, այդ թվում երեխաների մուտքն ու ելքն ազատ է, որևէ արգելող կամ զգուշացնող ցուցանակ չկա, մասնաշենքերին պահակություն անող՝ ևս:

«Այստեղ կարող են մուտացիայի ենթարկված ինչ-որ բաներ լինել, կարող են փոխանցել որոշակի հիվանդություններ, որովհետև տարածքը բաց է, էստեղ հաստատ առնետներ էլ կան, շներն էլ են մտնում ու կարող են վիրուսներ տարածել», – մեկնաբանել է կենդանաբան Անգին Գրիգորյանը։

Այս կոմբինատի համար էլ թաղամասը նույն անունն է ստացել: Մսի կոմբինատ թաղամասում ապրում են հիմնականում նախկին գործարանի աշխատողները: Պատմում են, որ կենդանիների ոսկրերի վերամշակման արտադրամասեր են ունեցել, որտեղ դրանք վերամշակել են ու ստացել նոր արտադրատեսակներ:

«Հատուկ ցեխ կար, ուտիլի ցեխն էր, այրումով կվերամշակեին, կդարձնեին անասնակեր, նաև կոճակ ու սանր կստանային»,- ասում է մսի կոմբինատի նախկին աշխատողներից մեկը։
«Ունեինք գեղարվեստական ցեխ, էդ ոսկորներից շատ լավ գեղարվեստական իրեր ու արձանիկներ կսարքեին»,- հիշում է թաղամասի բնակիչներից մեկը։
Իսկ այն օրերին, երբ այդ թափոնների վերամշակում էր կատարվում, ոչ միայն իրենց, նաև հարևան թաղամասերում, տհաճ հոտ էր տարածվում: Հետագայում կառուցվել է զտման կայան։
«Գարշահոտությունը տարածվում էր ոչ միայն մսի կոմբինատում, այլև ամբողջ Ստրոմաշինա թաղամասում, հասնում էր մինչև երկաթգծի կայարան, մարդիկ այս թաղամասում խուսափում էին տուն գնելուց»,- հիշում է Անահիտ Գրիգորյանը։
Ըստ կենսաբանների՝ ոսկրերի կույտերը, եթե շերտային ուսումնասիրությունների ենթարկվեն, ապա դրանցում այսօր էլ կհայտնաբերվեն  վտանգավոր մանրէներ: Արտաքին շերտը, ըստ մասնագետների, այդքան վտանգ չի ներկայացնում, ինչը չի կարելի ասել միջին շերտի մասին:
«Կույտը, տեսնում եք, ինչքան մեծ է, հետևաբար՝ եթե նույնիսկ վերևից ջերմային ճառագայթների ազդեցության տակ ինչ-որ քայքայում գնա, ներսում՝ ավելի խորը շերտում անպայման նեխում է տեղի ունենում»,- ասում է կենսաբան Անահիտ Գրիգորյանը։
Մսի և պահածոների կոմբինատը լուծարումից հետո մի քանի սեփականատեր է ունեցել, բայց ոչ մեկն արտադրական թափոնների խնդիրը  չի լուծել: Իբր անտեսանելի ու աչքից հեռու վայրում կուտակված ոսկրերը, եթե չեն էլ հեռացվել, մաքրվել տարածքից, ապա պետք է գոնե  ծածկվեին հողաշերտով:
«Այս ամենն իրենից ներկայացնում է որոշակի հումք, որոշակի արժեք, և պետք է ասել, որ սրանից կարելի է եկամուտ ստանալ, շատ լավ ֆոսֆորական պարարտանյութ կստացվի, որը ՀՀ-ում չկա»,- ասում է բնապահպան Գևորգ Պետրոսյանը։

Թեև սա, ըստ մասնագետների, լավագույն լուծումը չի կարող լինել: Բնապահպաններն ահազանգում են, որ ավելի քան 30 տարի մնացած այս կույտերը  վիրուսային հիվանդությունների տարածման օջախ կարող են դառնալ:

Բոլոր լուրերը

Կապակցված լուրեր

ՃՏՊ Վաղարշապատ-Երևան ավտոճանապարհին․ կա տուժած

08:30 02.08.2025

ՃՏՊ Վաղարշապատ-Երևան ավտոճանապարհին․ կա տուժած

Օգոստոսի 2-ին, ժամը 05։20-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Երևան-էջմիածին ավտոճանապարհին՝ Զվարթնոց թաղամասի խաչմերուկի մոտակայքում, տեղի է ունեցել ՃՏՊ․ կա արգելափակված քաղաքացի։ Դեպքի վայր է մեկնել ՆԳՆ ՓԾ մարզային փրկարարական վարչության հրշեջ-փրկարարական ջոկատից մեկ մարտական հաշվարկ։ Պարզվել է, որ Վաղարշապատ-Երևան ավտոճանապարհի 5-րդ կմ-ին «VAZ» մակնիշի ավտոմեքենան բախվել է կայանած «ZIL» մակնիշի բեռնատարին․ […] ...

Ավան վարչական շրջանում երևանցիների համար ստեղծում ենք անվտանգ ու հարմարավետ բակային միջավայր. Ավինյան

23:59 01.08.2025

Ավան վարչական շրջանում երևանցիների համար ստեղծում ենք անվտանգ ու հարմարավետ բակային միջավայր. Ավինյան

Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանը Ֆեյսբուքի իր էջում գրել է. «Երևանը շարունակում է զարգանալ: Ավան վարչական շրջանում երևանցիների համար ստեղծում ենք անվտանգ ու հարմարավետ բակային միջավայր՝ կանաչ տարածքներ, հանգստի վայրեր, ժամանակակից խաղահրապարակներ ու ֆուտբոլի դաշտեր: Մեր նպատակը պարզ է՝ բակերը վերադարձնել իրենց իրական տերերին՝ մարդկանց»։ Մանրամասները՝ տեսանյութում: ...

Երևանի խնդրանքով ՌԴ-ն միջոցներ կձեռնարկի հացահատիկային բեռների անցումը Վերին Լարսի անցակետով թույլատրելու համար

23:56 01.08.2025

Երևանի խնդրանքով ՌԴ-ն միջոցներ կձեռնարկի հացահատիկային բեռների անցումը Վերին Լարսի անցակետով թույլատրելու համար

Ռուսաստանի կառավարությունը Հայաստանի խնդրանքով հանձնարարել է լրացուցիչ միջոցներ ձեռնարկել Ռուսաստանից Հայաստան հացահատիկով բեռնատարների անցումը Վերին Լարսի անցակետով կազմակերպելու համար, հայտարարել է Ռուսաստանի փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկը։ «Ռուսաստանի Դաշնության իրավասու մարմիններին հանձնարարվել է լրացուցիչ միջոցներ ձեռնարկել Ռուսաստանից Հայաստանի Հանրապետություն հացահատիկով բեռնատարների անցումը Վերին Լարսով կազմակերպելու համար, որոնց տեղաշարժը սահմանափակվել էր վատ եղանակի և սելավի պատճառով։ Մենք փորձում […] ...

El Tiempo. Կոլումբիայի նախկին նախագահը կդատապարտվի 12 տարվա ազատազրկման՝ վկային կաշառելու համար

23:49 01.08.2025

El Tiempo. Կոլումբիայի նախկին նախագահը կդատապարտվի 12 տարվա ազատազրկման՝ վկային կաշառելու համար

Դատարանը Կոլումբիայի նախկին նախագահ Ալվարո Ուրիբեին, որը մեղավոր է ճանաչվել վկային կաշառելու մեջ, կդատապարտի 12 տարվա ազատազրկման։ Այս մասին հայտնել է El Tiempo թերթը, որը ծանոթացել է դատավորի վճռին։ «Ալվարո Ուրիբե Վելեսը կդատապարտվի 144 ամսվա, այսինքն՝ 12 տարվա ազատազրկման,  նվազագույն աշխատավարձի 2420 չափով տուգանքի և 100 ամիս 20 օր ժամկետով պետական պաշտոններ զբաղեցնելու արգելքի», – […] ...

Սևանա լճում քաղաքացիները հայտնաբերել են տղամարդու մասնատված մարմին

23:40 01.08.2025

Սևանա լճում քաղաքացիները հայտնաբերել են տղամարդու մասնատված մարմին

Օգոստոսի 1-ին, առեղծվածային ու ողբերգական դեպք է տեղի ունեցել Գեղարքունիքի մարզում։ Ժամը 18:40-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության համայնքային ոստիկանության գլխավոր վարչության ոստիկանության Մարտունու բաժնում օպերատիվ տեղեկություններ են ստացվել, որ Մարտունի խոշորացված համայնքի Արծվանիստ բնակավայրի Սևանա լճում դի կա։ Այս մասին հաղորդում է shamshyan.com-ը, տեղում պարզվել է, որ քաղաքացիները ափից մոտ 200 մետր հեռավորության […] ...

Հութիները հայտարարել են Բեն Գուրիոն օդանավակայանի վրա բալիստիկ հրթիռ արձակելու մասին

23:29 01.08.2025

Հութիները հայտարարել են Բեն Գուրիոն օդանավակայանի վրա բալիստիկ հրթիռ արձակելու մասին

Եմենի ապստամբ «Անսար Ալլահ» շարժման հութիները գերձայնային բալիստիկ հրթիռով հարվածել են Թել Ավիվի Բեն-Գուրիոն օդանավակայանին։ Այս մասին հայտարարել է ապստամբների ներկայացուցիչ Յահյա Սարիան։ «Հրթիռային զորքերն իրականացրել են եզակի ռազմական գործողություն՝ հարձակվելով Լոդ օդանավակայանի (խմբ. Բեն-Գուրիոն) վրա՝ օգտագործելով «Պաղեստին-2» տիպի գերձայնային բալիստիկ հրթիռ», – ասել է Սարիան, որի ելույթը հեռարձակվել է ապստամբներին պատկանող Al Masirah հեռուստաալիքով։ […] ...

BACK_TO_TOP