Ինտերնետ տվյալների պահպանման մասին նոր օրինագիծը նոր վտանգներ կբերի. մասնագետներ

Ինտերնետ ծառայությունների վերաբերյալ արխիվների պահպանման ստանդարտների որոշման նախագիծը, որը վերջերս ներկայացվեց խորհրդարանում, միանշանակ չի ընդունվել: Նախագիծը դարձել է լայն քննարկումների առարկա: Ըստ ոլորտի մասնագետների՝  նախագիծը բավական ռիսկային է:

Կիբերանվտանգության ոլորտի որոշ մասնագետների կարծիքով` այն հարց չի լուծում, փոխարենը նոր վտանգներ է բերում: Թեմայի շուրջ այսօր հերթական քննարկումն է տեղի ունեցել:
Ինտերնետ ծառայություն մատուցող ընկերությունները պարտավորվում են հավաքել և պահպանել այնպիսի տվյալներ, որոնք հնարավորություն կտան պարզել, թե օգտատերը ո՞ր կայքերն  է այցելել, ի՞նչ սարքավորումներ է օգտագործել, նաև օգտատերերի ուղարկած նամակների ժամկետը և  հասցեն: Պրովայդերները պարտավորվում են այս ամբողջ տեղեկատվական բազան պահել երկու տարի: Սա է ենթադրում նոր նախագիծը: Առաջինը, ինչի մասին նշում են ոլորտի մասնագետները, այն է, որ նախագիծը հակասում է թե´ Սահմանադրությանը, թե´ Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին օրենքին: Անձնական տվյալները օրենքով կարելի է պահել ու մշակել երեք դեպքում:

«Առաջինը՝ եթե կա անձանց համաձայնությունը, երկրորդ՝ եթե այդ տեղեկությունները առկա են հանրամատչելի աղբյուրներում և երրորդ, եթե սահմանված է օրենքով»,- նշեց «Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի» նախագահ Շուշան Դոյդոյանը:

Այդպես են անում, օրինակ` Միացյալ Նահանգներում, բայց անում են հատուկ ծառայությունները: Կանադայում և Եվրամիությունում շատ ավելի մարդասիրական են օրենքները: Իսկ, օրինակ` Բելգիայում և Նիդեռլանդներում ընդհանրապես հրաժարվել են տվյալների պահպանման նման օրենսդրական կարգավորումներից:    

«Որովհետև անհատական տվյալները այսօր այն գանձն են, որը որսում են աշխարհում հայտնի բոլոր մասնավոր ու պետական հակերները: Այսօր հաքերային գրոհների մեծ մասը կազմակերպվում է պետական մարմինների կողմից»,- համոզված է կիբերհարձակումների դեմ պայքարի փորձագետ Դավիթ Սանդուխչյանը:

2018 թվականին աշխարհում հեռահաղորդակցության օպերատորների մոտ 30 տոկոսը ենթարկվել է կիբերհարձակումների: Պարզ է, որ խոցելի են հատկապես ցածր պաշտպանվածությամբ հեռահաղորդակցության համակարգերը, իսկ Հայաստանն իր նոր տեխնոլոգիական առաջընթացի նկրտումներով, առայժմ գոնե կիբերպաշտպանվածության հարցում, մեղմ ասած, անթերի չէ: Ավելին, Հայաստանում չկան տեղեկատվական անվտանգության ստանդարտների պահանջներ: Եվ ընկերությունները կամ առնվազն դրանց մի որոշակի մասը, որը պետք է մշակի և պահի այդ տվյալները, նախ և առաջ այդ տվյալները պաշտպանելու միջոցների և ռեսուրսների խնդիր կունենա:

Աշխարհի նույնիսկ ամենահայտնի օպերատորները, որոնք տնօրինում են հսկայական միջոցներ ու ունեն բարձր պաշտպանական համակարգ, դարձյալ բացարձակ պաշտպանված չեն: Փորձագետը օրինակ է բերում ռուսական լավագույն օպերատորներից մեկի հետ տեղի ունեցած վերջին դեպքը, երբ գրանցվեց 8 միլիոն տվյալների արտահոսք: Եվ վերջապես, կա նաև բոլորովին այլ մի խնդիր: Նման համակարգերի գործածության պարագայում բացահայտվում են մարդու ոչ միայն անձնական տվյալները, այլև դրանց միջոցով մարդու վարքի որոշ գծեր և առանձնահատկություններ, ինչը, ըստ մասնագետների, ևս շատ վտանգավոր է: