28 06 2025

$

384.32
4.89
€

450.23

+25.09 ^oC

Վարուժան Փամբուկչյանը Մինսկի խմբի անդամներին կոչ է արել ողջ պատասխանատվությամբ վերաբերվել ԼՂ հակամարտությանը

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

16:59 05.03.2021

Ռումինիայի խորհրդարանի պատգամավոր, ազգային փոքրամասնությունների խմբի ղեկավար Վարուժան Փամբուկչյանը մարտի 2-ի սումգայիթյան կոտորածների 33-րդ տարելիցի կապակցությամբ հանդես է եկել քաղաքական հայտարարությամբ: Այս մասին հայտնեցին Ռումինիայում ՀՀ դեսպանությունից:

«1988թ. փետրվարի 27-ին Ադրբեջանի Սումգայիթ քաղաքում ադրբեջանական խմբավորումները հարձակվեցին քաղաքի հայ բնակչության վրա՝ սպանելով ու կողոպտելով նրանց տներն առանց ոստիկանության միջամտության: Հաջորդ օրը ՆԳՆ մի փոքր խումբ բռնությունը դադարեցնելու անհաջող փորձ արեց: Հաջորդ օրերին ռազմական դրություն հայտարարվեց և զինված ուժերը հայտնվեցին քաղաքի փողոցներում՝ հաստատելով կարգ ու կանոն: ԽՍՀՄ Գլխավոր դատախազի կողմից կազմված արձանագրության մեջ խոսվում է այդ հակամարտության ընթացքում իրենց կյանքը կորցրած 26 հայերի և 6 ադրբեջանցիների մասին:

Հակամարտության առաջնային պատճառը Ղարաբաղի ինքնորոշման շարժման սկիզբն է: Ի տարբերություն Օսմանյան կայսրությունում 1915-1920թթ. հայերի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության, այն, ինչ տեղի ունեցավ Սումգայիթում և, մինչ օրս դրան հաջորդած տարիների ընթացքում Ղարաբաղում, այն իր արմատներն ունի այն համակարգում, որը ոչնչացրել է ռումինացիների կյանքը և ճակատագրերը Խորհրդային միության կողմից գրավված ռումինական տարածքում: Խոսքը վերաբերում է ԽՍՀՄ ներքին սահմանների գծմանը` առանց հաշվի առնելու Միության քաղաքական հայեցակարգից բխող էթնիկական կառուցվածքը և էթնիկական ու կրոնական գաղափարի ժխտումը. ինտերնացիոնալի հայեցակարգը, որը հնացած է համարում էթնիկական և կրոնական հասկացությունները: Դրանց մերժումը հանգեցրեց ողբերգությունների բոլոր տոտալիտար համակարգերում անկախ դրանց մոնո-էթնիկական կամ բազմաէթնիկական բնույթից, որ այդ ռեժիմները կիսում են:

Ղարաբաղյան հակամարտությունն ու Սումգայիթի ջարդերի նման բռնությունները չեն կարող լուծվել դրանց անտեսմամբ: Դրանք միայն, սերնդից սերունդ, հավերժացնում են ժողովուրդների և կրոնների միջև ոչ ռացիոնալ ատելությունը՝ առանց հաշվի առնելու, որ ժողովուրդները բաղկացած են մարդկանցից, ովքեր նորմալ իրավիճակում կարող են համագոյակցել առանց խնդիրների: Այդ իսկ պատճառով, ծայրահեղ բռնություններով լի այդ պահի հիշողությունը չի կարող ինքնուրույն անհետանալ. այն բանից հետո, երբ դրանք հասնում են բռնի փուլի, դրանք հնարավոր չէ լուծել միայն ներգրավված կողմերի ջանքերով: Ուստի, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ստեղծումը համապատասխան պատասխան է, պայմանով, որ այն պետք է արդյունքներ ունենա:

Ռումինիան հասկացավ, որ էթնիկ պատկանելությունը և կրոնների համատեղ գոյակցությունը առաջընթացի տարր է և ոչ թե հակամարտությունների գեներատոր: Եվ դա արտացոլված է այն փաստաթղթում, որը հանդիսանում է Մեծ Ռումինիայի կառուցման հիմքը` Ալբա Յուլիայի հռչակագրում: Ամեն անգամ, երբ ժամանակավոր կառավարությունը շեղվում էր դրանից, ռումին ազգը կորցնում էր:

ԽUՀՄ ընդհանուր ճամբար ստեղծեց իր կազմում գտնվող ժողովուրդների համար` կամայականորեն տարածքներ հատկացնելով այս կամ այն «հանրապետություններին», որոնք դրա մասն էին կազմում և տապալեց այն` առաջացնելով հակամարտություններ, որոնք հավերժանալու վտանգ են ներկայացնում՝ առանց հստակ հորիզոնի: Հակամարտություններ, որոնք հավասարապես ոչնչացնում են բոլոր ճամբարների մարդկանց: Հակամարտություններ, որոնցից օգտվում են տարածաշրջանի գերտերությունները` (մեր դեպքում՝ Թուրքիան և Ռուսաստանը) հավասարակշռությունը թեքելով մեկ մի կողմ, մեկ` մյուս ու թեժացնելով հակամարտությունը, ինչպես վերջերս տեսանք, երբ ադրբեջանական բանակը զինվեց թուրքական հարձակողական անօդաչու թռչող սարքերով:

Այդ պատճառով մենք համարում ենք, որ Մինսկի խմբի միջնորդական գործընթացի արագացումը ամենակարևոր բանն է, որն այժմ պետք է արվի: Արևելյան Եվրոպայի տարածքը, որը գտնվում է Մերձավոր Արևելքի սահմանին, կրիտիկական նշանակություն ունի բուն Եվրոպայի կայունության համար, և եթե ոչ մարդասիրական, գոնե գործնական պատճառներով, այն պետք է հասնի երկարատև կայունության: Սգալով Սումգայիթում 33 տարի առաջ տեղի ունեցած բռնությունները և մտածելով այն ժամանակ զոհվածների և նրանց ընտանիքների մասին` կոչ եմ անում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամներին ողջ պատասխանատվությամբ վերաբերվել կոմունիստական ամբողջ շրջանի ընթացքում ծխացող հակամարտությանը, որը բռնկվել է 1988թ. և կարծես թե չի ավարտվում»,- ասված է հայտարարության մեջ:

Բաժանորդագրվեք SHANTNEWS.am-ին Telegram-ում

Բոլոր լուրերը

22:00 28.06.2025
SHANTNEWS

Կապակցված լուրեր

22:00 28.06.2025

SHANTNEWS

21:52 28.06.2025

Սպերցյանը վաղուց հասուն է թոփ ակումբում խաղալու համար․ Ալեքսանդր Գրիգորյան

Հայ մարզիչ Ալեքսանդր Գրիգորյանը МАТЧ ПРЕМЬЕР-ի եթերում խոսել է Ռուսաստանի չեմպիոն «Կրասնոդարի» ավագ Էդուարդ Սպերցյանի` Եվրոպա հնարավոր տրանսֆերի մասին: «Երկու տարի առաջ, երբ ես ասացի, որ Էդուարդ Սպերցյանը կարող է խաղալ Եվրոպայի ցանկացած թոփ ակումբում, շատերը բղավում էին, թե կրկին հայկական թեմա է։ Ես ուզում եմ, որ չարամիտները լռեն։ Ինձ համար Սպերցյանը վաղուց հասուն է […] ...

21:45 28.06.2025

Սպիտակ տունը մտադիր է ճնշում գործադրել դատավորների վրա. Washington Post

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը մտադիր է ճնշում գործադրել ամերիկացի դատավորների վրա՝ պետության ղեկավարի ծրագրերի իրականացմանը խոչընդոտող բազմաթիվ որոշումները չեղյալ համարելու համար, Washington Post-ին հայտնել է Սպիտակ տան խոսնակը։ «Կառավարության իրավաբանները ճնշում կգործադրեն դատավորների վրա՝ «որքան հնարավոր է արագ» վերացնելու տասնյակ համընդհանուր որոշումներ, որոնք խոչընդոտում են նախագահի ծրագրերը»,-գրում է հրատարակությունը։ Թրամփի վարչակազմը «ոգեշնչված է» Գերագույն […] ...

21:35 28.06.2025

Իրանը երկարաձգել է օդային տարածքի փակումը

Իրանի հյուսիսում, հարավում և արևմուտքում գտնվող օդային տարածքում չվերթների չեղարկումը երկարաձգվել է մինչև հունիսի 29-ի՝ Մոսկվայի ժամանակով 13:30-ը, հաղորդում է «Նուր Նյուզ» գործակալությունը՝ հղում անելով Իսլամական Հանրապետության ճանապարհների և քաղաքաշինության նախարարությանը։ «Իրանի օդային տարածքի հյուսիսում, հարավում և արևմուտքում ներքին և միջազգային չվերթների արգելքը երկարաձգվել է մինչև վաղը՝ հունիսի 29-ին, ժամը 14:00-ը,- ասվում է գործակալության հաղորդագրության […] ...

21:25 28.06.2025

«Յուվենտուսի» հակառեկորդը

Թուրինի «Յուվենտուսը» հակառեկորդ է կրկնել։ Այս մասին հայտնում է Statsdufoot-ը: Իտալական ակումբը պատմության մեջ երկրորդ անգամ 5 գնդակ է բաց թողել միջազգային խոշոր մրցաշարում: Աշխարհի ակումբային առաջնության խմբային փուլի վերջին՝ երրորդ տուրում թուրինցիները 2-5 հաշվով պարտվել էին անգլիական «Մանչեսթեր Սիթիին»: Սրանից առաջ «Յուվենտուսը» 1958 թվականին Չեմպիոնների գավաթի խաղարկության որակավորման փուլում 0-7 հաշվով պարտվել էր ավստրիական […] ...

21:15 28.06.2025

Պաշտոնական այցով Հայաստանում կգտնվի Եվրոպական հանձնաժողովի փոխնախագահ Կայա Կալասը

Հունիսի 29-ից 30-ն պաշտոնական այցով Հայաստանում կգտնվի Եվրոպական հանձնաժողովի փոխնախագահ, ԵՄ արտաքին գործերի ու անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Կայա Կալասը: Այս մասին հայտնում են ՀՀ ԱԳՆ-ից։ «Հունիսի 30-ին ԱԳՆ-ում կկայանա ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանի և Կայա Կալասի հանդիպումը, որին կհաջորդի նախարարների համատեղ մամուլի ասուլիսը»,-ասված է հաղորդագրության մեջ։ ...

Մենք սոց. ցանցերում

Հետևեք մեզ սոց․ ցանցերում

Հորիզոն լրատվական

Մեր կայքում տեղ գտած հրապարակումների հեղինակային իրավունքը պատկանում է բացառապես shantnews.am-ի խմբագրությանը։ Այլ ԶԼՄ-ներում սույն կայքի հրապարակումներից որևէ մեկը ամբողջական վերահրապարակելու համար անհրաժեշտ է խմբագրության համաձայնությունը: Լրատվամիջոցները կարող են shantnews.am-ից մեջբերումներ վերահրապարակել միմիայն հատվածաբար` պարտադիր օգտագործելով հիպերհղում:

Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են
Կայքէջի նյութերի վերարտադրումը, բեռնումը, տարածումը ցանկացած միջոցներով արգելվում է առանց "ՇԱՆԹ ՀԸ" պաշտոնական համաձայնության։.