ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏՏ

Մումիաների շնորհիվ գիտնականները վերականգնել են հնագույն աշխարհի կլիման, գրում է Phys.org-ը՝ International Journal of Wood Culture ամսագրին հղումով։ Մասնագետները վերլուծել են փայտե սալիկներ, որոնք հռոմեական դարաշրջանում ամրացվում էին հանգուցյալի մարմնին՝ նախքան զմռսագործին հանձնելը։ Այս արտեֆակտները պարունակում են ավելի շատ տեղեկություններ, քան անուններ: Գիտնականները ուշադրություն են հրավիրել օղակների վրա, որոնք տեսանելի են ծառի վրա։ Յուրաքանչյուրը նշանակում […]

Հայաստանը կարող է իրեն դիրքավորել որպես թվայնացման տարածաշրջանային կենտրոն և ֆինանսական տեխնոլոգիաների հիմնական հաբ։ «Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին ապրիլի 5-ին «Բացահայտելով թվային ապագան» խորագրով առաջին Doing Digital Forum-ին լրագրողների հետ զրույցում ասաց թվային փոխակերպումների և ֆինթեքի միջազգային փորձագետ Քրիս Սքիները: Ըստ նրա՝ չափազանց կարևոր է հասկանալ, թե ինչպես է աշխարհը թվայնացվում և փոխակերպվում, և շատ […]

Ավարտվել է PUBG Mobile-ի Հայաստանի գավաթի առաջնությունը. հաղթող թիմը կմասնակցի որակավորումների տարածաշրջանային փուլին։ PUBG Mobile գավաթ 2023-ն իրականացվել է Team Telecom Armenia-ի, Հայաստանի կիբերսպորտի ֆեդերացիայի և ArLeAM ընկերությունների համագործակցությամբ։ Երկու օր տևած որակավորման առցանց փուլին մասնակցել են 30 թիմեր, որոնցից միայն 16-ին է հաջողվել հասնել եզրափակիչ փուլ։ Եզրափակիչ փուլը տեղի ունեցավ Team Telecom Armenia-ում՝ օֆլայն […]

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը մեկնարկել է «100 գաղափար Հայաստանի համար» նորարարական նախագծերի և գիտատեխնիկական մշակումների մրցույթի կազմակերպման աշխատանքները: Մրցույթի նպատակն է զարգացնել երիտասարդների նորարարական մտածողությունը, ներգրավել երիտասարդներին Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական զարգացման խնդիրների լուծման գործընթացներում, խթանել գիտատեխնիկական մշակումներն ու նորարարական նախագծեր իրականացնելու քաղաքացիական նախաձեռնությունները: 2023 թվականին մրցույթն անցկացվում է հետևյալ անվանակարգերում՝ Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտություններ, […]

Ամերիկացի գիտնական Էլիզեր Յուդկովսկին զգուշացրել է արհեստական ​​ինտելեկտի պատճառով Երկրի վրա բոլոր մարդկանց կյանքին սպառնացող վտանգի մասին և Time-ի հոդվածում կոչ է արել անջատել ցանկացած նեյրոնային ցանց՝ մարդկությանը փրկելու համար: «Բավական չէ դադարեցնել AI-ի զարգացումը. Պետք է փակել այս ամենը»,- նշել է մասնագետը` հավելելով, որ գործարարներ Իլոն Մասքը և Սթիվ Վոզնյակը բավական լուրջ չեն վերաբերվում […]

Ուղիղ 50 տարի առաջ՝ 1973 թվականի ապրիլի 3-ին, կատարվել է պատմության մեջ առաջին բջջային հեռախոսի զանգը: Սարքն ուներ Motorola ընկերության ինժեներ մարտի Կուպերը, և նա զանգահարել է ոչ թե ինչ-որ մեկին, այլ իր գլխավոր մրցակցին՝ Bell Laboratories ընկերության աշխատակից Ջոել Էնգելին, ով նույն ուղղությամբ մշակումներ էր իրականացնում։ Կուպերը, որն այժմ 94 տարեկան է, BBC-ին պատմել […]

Կույր մարդիկ ավելի լավ են զգում իրենց սրտի բաբախյունը: Այս մասին հայտնում է Կարոլինսկայի ինստիտուտի մամուլի ծառայությունը։ Պարզելու համար երեսունվեց կույր և նույնքան տեսնող մարդկանց խնդրել են հաշվել իրենց սրտի զարկերը՝ առանց զարկերակը ստուգելու կամ մարմնին դիպչելու: Միևնույն ժամանակ, հետազոտողները արձանագրել են մասնակիցների սրտի իրական կծկումները՝ օգտագործելով զարկերակային օքսիմետր: Այնուհետև նրանք համեմատել են՝ գնահատելու համար, […]

88-ի ավերիչ երկրաշարժից հետո կենսական անհրաժեշտություն դարձավ Հայաստանում ունենալ սեյսմիկ պաշտպանության, արագ արձագանքման համակարգ։ Այս կարևոր գործի նախաձեռնությունն ու պատասխանատվությունը ստանձնեց երկրաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ակադեմիկոս Սերգեյ Նազարեթյանը։ Նրա  ջանքերով հիմնադրվեց Սեյսմիկ պաշտպանության Հյուսիսային ծառայությունը, որին հաջորդեցին հայտնի գիտնականի բազմաթիվ գիտական աշխատություններն ու հոդվածները, հրատարակվեց  նմանօրինակը չունեցող գիրք-ալբոմ՝ Սպիտակի երկրաշարժի մասին։ Հայերեն և անգլերեն լեզուներով  աշխատությունում […]

Հայաստանի ստեղծարար արդյունաբերության և մշակույթի ոլորտների խրախուսմանն ուղղված «Կատապուլտ» ստեղծարար ակսելերացիոն ծրագրի շրջանակում, մեկնարկում է «Artbox Hub» ծրագիրը: Նախագիծն իրականացվում է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի, ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունների, Հայաստանում Եվրոպական միության պատվիրակության և Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության միջև կնքված փոխըմբռնման հուշագրի հիման վրա: Ծրագիրը ստեղծվել է «Creative Armenia» հիմնադրամի […]

Կառավարությունն այսօրվա հերթական նիստում հավանություն տվեց «Գիտական և գիտատեխնիկական գործունեության մասին օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», «Բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» և «Պետական կառավարման համակարգի մարմինների մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերին:Այս մասին հայտնում է գործադիրի մամուլի ծառայությունը։

Ավստրալական Vow ընկերությունը օգտագործել է բրդոտ մամոնտի (Mammuthus primigenius) ԴՆԹ-ի տարրեր՝ լաբորատոր պայմաններում նրա մսի անալոգը աճեցնելու համար: Բրիտանական The Guardian թերթի փոխանցմամբ՝ մեծ կոլոլակ է պատրաստվել փոփոխված մկանային բջիջների զանգվածից, որը երեքշաբթի երեկոյան ցուցադրել են Ամստերդամի NEMO գիտական ​​թանգարանում: Ցուցահանդեսի նպատակն է ցույց տալ կենսատեխնոլոգիայի միջոցով սնունդ ստանալու հնարավորությունները, ինչպես նաև ուշադրություն հրավիրել այն […]

Ռուսաստանը մինչև 2025 թվականը կչեղարկի միջազգային բջջային ռոումինգը Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) անդամ Ղազախստանի, Ղրղզստանի և Հայաստանի հետ, հայտնում է Ведомости-ն՝ հղում անելով միության պետությունների և Ռուսաստանի տնտեսական զարգացման նախարարությանը: Նամակում ԵՏՀ-ն տեղեկատվություն է խնդրել միջազգային ռոումինգում բջջային ծառայությունների արդար սակագների մասին և խնդրել է տրամադրել տվյալներ ԵԱՏՄ անդամ երկրների բաժանորդների թվի, բջջային ծառայությունների ծավալի […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Ռոբերտ Խաչատրյանը մարտի 28-ին ընդունել է Հայաստանի Հանրապետությունում Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների նորանշանակ դեսպան Քրիստինա Քվինի գլխավորած պատվիրակությանը: Ողջունելով հյուրերին՝ նախարարը շնորհավորել է դեսպանին պաշտոնը ստանձնելու կապակցությամբ, համոզմունք հայտնել, որ երկու երկրների միջև առկա համագործակցությունն արդյունավետ և շարունակական կլինի: Ռոբերտ Խաչատրյանը ներկայացրել է նախարարության կողմից իրականացվող աշխատանքներն ու ծրագրերը, անդրադարձել «Ինժեներական […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Ռոբերտ Խաչատրյանը մարտի 24-ին ընդունել է Հայաստանի Հանրապետությունում Դանիայի Թագավորության արտակարգ և լիազոր դեսպան Անն Թովթ Սորենսենին։ Կողմերը ողջունել են միմյանց, խոսել երկու երկրների միջև տեխնոլոգիական ոլորտի համագործակցության ուղղությունների ու հեռանկարների շուրջ։ Նախարար Ռոբերտ Խաչատրյանը մանրամասներ է ներկայացրել նախարարության գործունեության և ընթացիկ ծրագրերի վերաբերյալ, անդրադարձել տեխնոլոգիական ոլորտի ընկերություններին տրամադրվող պետական […]

Համաշխարհային բանկի վարկային ծրագրով Զբոսաշրջության կոմիտեն և Հայաստանի տարածքային զարգացման հիմնադրամը նախատեսում են 2023-2024 թթ. հնավայրի հարակից տարածքում թանգարանի և հնագիտական հանգրվանի կառուցում։ Նախատեսվող թանգարանի տարածքը ստուգելու նպատակով ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության պատվերով մեկնարկել է «Մայրաքաղաք Դվին» պատմամշակութային արգելոց-թանգարանի այդ հատվածի հետախուզական պեղումների 2 փուլը: «Դվին մայրաքաղաքի» ընթացիկ և ստուգողական պեղումներն իրականացնում է Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի արշավախումբը, արշավախմբի ղեկավարն է պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Համլետ Պետրոսյանը։ 2023 թ. պեղումները նախատեսվում է իրականացնել մարտ-ապրիլ ամիսներին:

Մոսկվայի պետական ​​համալսարանի հոգեբանության ֆակուլտետի անհատականության հոգեբանության ամբիոնի պրոֆեսոր, հոգեբանության դոկտոր Ալեքսեյ Գուսևը հայտնել է, որ մասնագետներն ստեղծել են ծրագիր, որն ավելի լավ է կարդում մարդկային զգացմունքները, քան լուրջ պրոֆեսորները։ «Մեր ծրագիրը վերլուծում է դեմքի մակերեսը։ Քանի որ աշխարհում դեռևս չեն ստեղծվել համապատասխան ալգորիթմներ դեմքի ճշգրիտ վերլուծության համար, մենք ստիպված էինք մշակել մեր սեփական, օրիգինալ […]

Էսնայում գտնվող Խնում աստծո հին եգիպտական ​​տաճարում որմնանկարներ են հայտնաբերվել, որոնք պատկերում են կենդանակերպի նշանները և մի քանի մոլորակներ, գրում է Heritage Daily-ն՝ հղում անելով Տյուբինգենի համալսարանին։ Դրանք հայտնաբերվել են վերականգնման ժամանակ։ «Կենդանակերպի պատկերները չափազանց հազվադեպ են եգիպտական ​​տաճարներում: Կենդանակերպը պատկանում է բաբելոնյան աստղագիտությանը, Եգիպտոսում այն ​​հայտնվում է միայն Պտղոմեոսների օրոք», – բացատրել է հնագետ […]

Մարտի 25-ին ԵՊՀ-ում կայացած Հայկական համադպրոցական գիտության փառատոնի արդյունքներն ամփոփվել են մասնագիտական ժյուրիի կողմից: Ինչպես տեղեկացնում են ԿԳՄՍՆ-ից, միջազգային գիտության փառատոններին մասնակցության համար երաշխավորվել է 4 նախագիծ՝ 🔸«Այբ» դպրոցից ներկայացված «Կենսաքայքայվող պոլիմերային թաղանթի ստացման սարքի նախագիծ» 🔸 Երևանի Գ. Էմինի անվան թիվ 182 ավագ դպրոցի աշակերտների ներկայացրած «Բուսական պոլիֆենոլները որպես բնական կոնսերվանտներ», 🔸Կապանի թիվ 3 […]

Հելիոպոլիսի Արևի Մատարիյա տաճարում պեղումների ժամանակ հնագետները հայտնաբերել են մի քանի փարավոնների արձաններ: Այդ թվում՝ Հին Եգիպտոսի հզոր տիրակալ Ռամզես II-ի (մ.թ.ա. 1279-1213 թթ.) քանդակը, գրում է MailOnline-ը։ Տաճարը հիմնադրել է Ռամզես II-ը, ուստի զարմանալի չէ, որ նրա պատվանդանը գտնվում է սրբավայրում, նշում է հրատարակությունը։ Մյուս արձանները պատկերում են Ռամզես IX-ին (մ.թ.ա. 1126-1108 թթ.), Հորեմհեբին […]

Մոսկվայի ֆիզիկատեխնիկական ինստիտուտի (MIPT) աշխատակիցները, ովքեր ուսումնասիրել են աշխարհում լայնորեն ուսումնասիրված նյութի՝ երկշերտ գրաֆենի հատկությունները, գտել են նոր տեսակի էլեկտրոնային սարքերի՝ գերարագ էներգիայի հնարավոր ստեղծման ուղին։ Արդյունավետ անջատիչներ, քիմիական և կենսաբանական սենսորներ, ինչպես նաև ճառագայթման դետեկտորներ, որոնք հնարավոր չէ ստեղծել սովորական կիսահաղորդիչների վրա, ՌԻԱ Նովոստիին հայտնել են ՌԴ գիտության և բարձրագույն կրթության նախարարությունում։ Ամբողջ ժամանակակից […]

Տիեզերական տեխնոլոգիայի ստեղծումը, որը կարող է մարդուն գոնե Լուսին ուղարկել, արագ չի զարգանում, նման պայմաններում մարդու թռիչքը դեպի Մարս տեղի կունենա ոչ շուտ, քան 50 տարի հետո, RIA Novosti-ին տված հարցազրույցում ասել է խորհրդային տիեզերագնաց Ալեքսանդր Ալեքսանդրովը։ «Կարծում եմ, որ, անկեղծ ասած, 50 տարուց էլ քիչ հետո մարդ ոտք չի դնի Մարս»,- ասել է նա։ […]

Ինժեներ, նախագծային և տեխնիկական փաստաթղթերի մշակման փորձագետ Դմիտրի Մամինը «Իզվեստիային» պատմել է, թե ինչպես ամրացնել տունը, որպեսզի այն կարողանա դիմակայել երկրաշարժին: Փորձագետը նախ և առաջ կոչ է արել ընտրել բնակության համար սեյսմիկ անվտանգ տարածք, որը կարելի է որոշել ընդհանուր սեյսմիկ գոտիավորման ներկայիս քարտեզների հիման վրա։ Այն, որպես կանոն, արտացոլում է սեյսմիկ ակտիվության տվյալները, ինչպես նաև […]

Զանգվածային խափանման պատճառով համացանցում են հայտնվել արհեստական ինտելեկտով ChatGPT չաթ-բոտի օգտատերերի անձնական տվյալները։ Ընկերության տվյալներով՝ ոմանք կարող էին տեսնել այլ ակտիվ օգտատերերի անունները, ինչպես նաև նրանց էլեկտրոնային հասցեները, վճարման հասցեները, վարկային քարտերի վերջին չորս թվանշանները և դրանց վավերականության ժամկետները: Սխալի պատճառով ChatGPT-ի բաժանորդագրության հաստատման որոշ նամակներ ուղարկվել են սխալ օգտվողներին:

Համաձայն ՀՀ վարչապետի՝ «Հայաստանի Հանրապետության 2024 թ. բյուջետային գործընթացը սկսելու մասին» 2023 թվականի հունվարի 26-ի N 86-Ա որոշման հավելվածի 21-րդ կետի, ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը կազմակերպում է նախարարության 2024-2026թթ. բյուջետային հայտի հանրային քննարկումներ: Քննարկումների ժամանակացույցը. Մշակութային ժառանգություն, հուշարձանների պահպանություն – 29 մարտի 2023 թ. ժամը 11։00 Ժամանակակից արվեստ, գրահրատարակչություն – 30 մարտի […]

Մարտի 26-ին Կոտայքի մարզի Մեղրաձոր համայնքի մշակութային կենտրոնում տեղի կունենա «Արմաթ» մարզային ցուցահանդես։ Ցուցահանդեսին Կոտայքի «Արմաթ» ճարտարագիտական աշխատանոցները կներկայացնեն իրենց նախագծերը, խելացի լուծումները, ռոբոտները, ավտոմատացման համակարգերը, եռաչափ տպիչով կամ ԹԿՀ հաստոցով պատրաստված ճարտարագիտական մոդելները։ Ցուցահանդեսի շրջանակներում, տեղի կունենա նաև ռոբոտաշինության մրցույթ։ Կոտայքի «Արմաթ» ճարտարագիտական աշխատանոցներում պատրաստված ռոբոտները կփորձեն հաղթահարել իրենց առջև դրված խնդիրները։ Ցուցահանդեսի ավարտին […]

Աշխատանքային օրենսգրքում կարվեն լրացումներ ու փոփոխություններ: Նախագիծը հնարավորություն կտա վարժական հավաքներին ներգրավված աշխատողների աշխատավարձը պահպանել ամբողջությամբ։ Սահմանվել են պարտադիր զինվորական ծառայության զորակոչից տարկետում տրամադրելու կարգը և բուհերի մասնագիտությունների ցանկը: Ըստ ԿԳՄՍ նախարարի` որոշումը մասնագիտությունների ցանկի պարբերաբար վերանայման միջոցով ստեղծում է հստակ խթան բուհերի համար, որոնք նույնպես կցանկանան ներառվել համակարգում, բարելավել միջազգային վարկանիշային համակարգին համահունչ իրենց […]

Microsoft տեխնոլոգիական կորպորացիայի հիմնադիրներից մեկը՝ Բիլ Գեյթսը, հայտարարել է, որ OpenAI ստարտափի արհեստական ինտելեկտի GPT մոդելը վերջին 50 տարվա ընթացքում տեխնոլոգիաների ոլորտում ամենահեղափոխական ձեռքբերումն է: Այս մասին նա պատմել է իր անձնական բլոգում։ Ըստ Գեյթսի՝ արհեստական բանականության հետ chatbot ծրագրային միջավայրի միջոցով հաղորդակցվելու փորձը համեմատելի էր այն պահի հետ, երբ նա առաջին անգամ տեսավ ժամանակակից […]

Սույն թվականի մարտի 16-ին տեղի ունեցավ ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում ստեղծված Գիտական և գիտատեխնոլոգիական խոշորամասշտաբ ծրագրերի մշակման մշտական հարթակի նիստը: Նիստին մասնակցեցին ՀՀ ԳԱԱ ղեկավարությունը, ՀՀ ԳԱԱ գիտահետազոտական ինստիտուտների տնօրենները, գիտքարտուղարներ, գիտաշխատողներ: Քննարկվեցին ՀՀ ԳԱԱ ինստիտուտների առաջարկությունները՝ ուղղված ՀՀ ԳԱԱ համակարգի բարեփոխումներին, մասնակցային որոշումների ընդունմանը, երիտասարդ գիտնականների խրախուսմանը, գիտական արդյունքների ապրանքայնացմանը, փոխգործակցության խորացմանը, գիտության հանրայնացմանը, […]

Երևանի պետական համալսարանում (ֆիզիկական կուլտուրայի մասնաշենք) 2023 թ. մարտի 25-ին տեղի կունենա Հայկական համադպրոցական գիտության փառատոնի եզրափակիչ փուլը: Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության, ՀՀ ԿԳՄՍՆ գիտության կոմիտեի կողմից իրականացվող փառատոնի նպատակն է դպրոցահասակ երիտասարդների շրջանում գիտական հետազոտությունների նկատմամբ հետաքրքրության սերմանումը, խմբային աշխատանքի, նորարարական նախագծերի իրականացման և դրանց ներկայացման հմտությունների զարգացումը: Երրորդ անգամ […]

Հյուսթոնի հիվանդանոցի բժիշկները մկների անպտղությունը բուժել են խոլեստերինի մակարդակը նվազեցնելու միջոցով։ Սրանով նրանք ապացուցում են կապը խոլեստերինի բարձր մակարդակի և կանանց  մոտ անպտղության միջև։ Հետազոտության համար նրանք օգտագործել են սպիտակուց, որը 3 ժամում խոլեստերինի մակարդակը նվազեցրել է 40 տոկոսով։ Անպտղություն ունեցող մկները դրանից հետո, ճիշտ է  ժամանակավոր, բայց  նորից ձագեր են ունեցել։ Հենվելով այս ուսումնասիրության […]