08:12 29.04.2023
Բուդապեշտի համալսարանի հնագետները Հունգարիայի Յասբերեն քաղաքի մոտ 1-ին դարում ապրած տղամարդու գերեզման են գտել, հայտնում է ուսումնական հաստատության կայքը։ Գիտնականները որոշել են, որ նա բժիշկ է։ Նրան թաղել են վիրաբուժական գործիքներով։ Դրանց թվում են պղնձի համաձուլվածքից պատրաստված սկալպել` արծաթե ծածկույթով, որի սայրերը փոխարինելի են և պողպատե: Հայտնաբերվել են նաև պինցետներ, ասեղներ։ Կար նաև հատուկ քար. […]
21:38 28.04.2023
2023 թվականի ապրիլի 15-ը հիշարժան երեկո էր Պատապուտյանների ընտանիքի համար, երբ 600 հյուրեր հավաքվել էին Beverly Wilshire հյուրանոցում՝ պաշտոնապես շնորհավորելու հայազգի առաջին Նոբելյան մրցանակակիր, բ.գ.թ. Արտեմ Սարգիս Պատապուտյանին: Այս մասին հայտնում են ԱՄՆ Հայ դատի հանձնախմբից: Առաջատար գիտնականը ճանաչվել է զգայական կենսաբանության ոլորտում իր բեկումնային հետազոտության համար, որը միջազգային գիտական հանրության կողմից համարվում է խաղափոխիչ […]
16:32 28.04.2023
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը մեկնարկել է «100 գաղափար Հայաստանի համար» նորարարական նախագծերի և գիտատեխնիկական մշակումների մրցույթի կազմակերպման աշխատանքները: Մրցույթի նպատակն է զարգացնել երիտասարդների նորարարական մտածողությունը, ներգրավել երիտասարդներին Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական զարգացման խնդիրների լուծման գործընթացներում, խթանել գիտատեխնիկական մշակումներն ու նորարարական նախագծեր իրականացնելու քաղաքացիական նախաձեռնությունները: 2023 թվականին մրցույթն անցկացվում է հետևյալ անվանակարգերում՝ Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտություններ, […]
11:56 28.04.2023
ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունում կայացել է նախարարությանը կից գիտամեթոդական խորհրդի վեցերորդ նիստը: Նիստում քննարկվել են պատմության և մշակույթի հուշարձանների նորոգմանը, ամրակայմանը և վերականգնմանն առնչվող 6 էսքիզային նախագծեր: Քննարկված հարցերի թվում էր ՀՀ Արագածոտնի մարզի Ուշի գյուղի Սբ Սարգիս վանական համալիրի Սբ Աստվածածին եկեղեցու վերականգնման էսքիզային նախագիծը: Համալիրի նախնական կառույցը համարվում է 5-7 դարերի Սբ Սարգիս մատուռ-դամբարանը, […]
09:58 28.04.2023
Ճապոնիայի Օսակա պրեֆեկտուրայում 1800 տարվա վաղեմության դիմակ են հայտնաբերել` գրում է Heritage Daily-ն։ Պատրաստված է մայրիից։ Այն պատահաբար գտել են Հիգաշիոսակա քաղաքում մոնոռելսի ընդլայնման աշխատանքների ժամանակ: Արտեֆակտը ունի 30 սանտիմետր բարձրություն և 18 սանտիմետր լայնություն: «Կարծում եմ, որ դիմակը ներկայացնում է «տիրակալի ոգին», որը համարվում էր աստված մարդու մարմնում», – ասել է Կաորու Տերասավան: Ենթադրաբար […]
08:39 28.04.2023
Սմարթֆոնի արագ լիցքաթափումը, մշտական սառեցումները և դրա վրա սքրինշոթների հայտնվելը, որոնք օգտատերը չի արել, կարող են կոտրված սարքի նշան լինել։ Այս մասին Gazeta.Ru-ին տված հարցազրույցում ասել է ապարատային և գաջեթների փորձագետ, Մոսկվայի ծրագրավորողների դպրոցի (MSP) ուսուցիչ Կիրիլ Սիտնովը։ «Եթե սմարթֆոնը անընդհատ դանդաղում է, չնայած այն հանգամանքին, որ դուք ձեռնարկել եք բոլոր միջոցները և նույնիսկ այն […]
21:06 27.04.2023
Երևանում ապրիլի 27-ին կայացել է «Ավստրիա Showcase «Խելացի տեխնոլոգիաներ» Հայաստանում» հայ-ավստրիական գործարար համաժողովը, որի նպատակն է ամրապնդել և ընդլայնել համագործակցությունը տեխնոլոգիական ոլորտի հայկական և ավստրիական ընկերությունների միջև։ Միջոցառման մասնակիցներին ողջունել է ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Ռոբերտ Խաչատրյանը։ Նախարարը նշել է, որ նորարարությունն առանցքային դեր ունի Հայաստանի ապագա հաջողությունների համար, որը ոչ միայն նպաստում է […]
13:00 26.04.2023
ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության աջակցությամբ հայկական «ԵԻԱ Ինժեներինգ», «Ա-2» և «Ինժեներական Տուն» ընկերությունները «Հայաստան» միասնական տաղավարի ներքո մասնակցել են «Expo Electronica 2023» միջազգային 25-րդ ցուցահանդեսին։ Նախարարությունում տեղի ունեցած հանդիպման ընթացքում ցուցահանդեսի մասնակիցները ներկայացրել են իրենց տպավորությունները, կարևորել նման ցուցահանդեսներին մասնակցելու հնարավորությունը, խոսել գրանցած արդյունքների ու հաջողությունների մասին։ «Եիա Ինժեներինգ» ընկերության բիզնեսի զարգացման գծով տնօրեն […]
20:44 25.04.2023
Ինչպե՞ս հասկանալ, որ հարևանները միանում են ձեր Wi-Fi երթուղիչին, և ինչպես կանխել դա, Sputnik ռադիոյին տված հարցազրույցում ասել է հեռահաղորդակցության փորձագետ Վյաչեսլավ Բուրխայլոն։ Երթուղիչին միացված սարքերի արագության անսպասելի նվազումը կարող է վկայել այն մասին, որ ձեզ անհայտ ինտերնետ տրաֆիկի սպառողները հայտնվել են ձեր տան Wi-Fi ցանցում, նշել է նա։ «Եթե նախկինում դիտում էիք ֆիլմեր HD […]
08:11 25.04.2023
Հռոմի Villa Quintilii-ում 2000 տարվա վաղեմության գինեգործարան է հայտնաբերվել, գրում է Heritage Daily-ն։ Պեղումների ընթացքում հայտնաբերվել է խմիչքի արտադրության և պահպանման համար նախատեսված սենյակների և ջրանցքների բարդ համակարգ։ Սենյակը, որտեղ սկսվել է արտադրության գործընթացը, պատված է թանկարժեք կարմիր մարմարով: Եվ սա անսովոր է. նյութը սջայթաքուն է: Գիտնականները հայտնաբերել են նաև երկու մամլիչների և շատրվանանման համակարգի […]
08:41 24.04.2023
ՌԴ Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտի (IPG) տվյալների համաձայն՝ կիրակի օրը Երկիրը ծածկել է ուժեղ մագնիսական փոթորիկ։ Երկրի մագնիսական դաշտի խախտման աստիճանը վերջին 24 ժամվա ընթացքում հասել է G4-ի, ինչը հինգ բալանոց սանդղակով նշանակում է շատ ուժեղ աստիճան, մինչդեռ G5-ը ծայրահեղ մակարդակ է, իսկ G1-ը՝ թույլ։ G4 մակարդակը կարող է հանգեցնել ցանցում լարման անկայունության, ապահովիչների և էներգահամակարգերի […]
22:25 22.04.2023
Գիտնականները հայտնաբերել են բույսերի մեջ թիլոզի առաջացման ամենահին ապացույցը։ Այս մասին հայտնում է Դուբլինի Թրինիթի քոլեջը։ Թիլոզները բույսերի հատուկ գոյացություններ են, պարենխիմայի բջջի պղպջակների նման ձգվող դեպի հարևան անոթների լույս: Դրանք կարող են առաջանալ ի պատասխան բակտերիաների և սնկերի ազդեցության տակ բույսերի հյուսվածքի փտման կամ այլ վնասվածքների դեպքում: Թիլոսները կանխում են բակտերիաների և սնկային պաթոգենների […]
08:34 22.04.2023
Ամերիկյան NASA տիեզերական գործակալությունը և Ուկրաինայի պետական տիեզերական գործակալությունը ստորագրել են համատեղ հայտարարություն՝ ուղղված խաղաղ տիեզերական, կապի և նավիգացիայի ոլորտներում կողմերի համագործակցությանը։ Այս մասին ուրբաթ՝ ապրիլի 21-ին, հայտարարել է ԱՄՆ-ում Ուկրաինայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օքսանա Մարկարովան։ «Մեր ոգեշնչող ոլորտում ևս մեկ դրական արդյունք Տիեզերքն է: Այսօր Վաշինգտոնում, ՆԱՍԱ-ի ազգային ավիացիայի և տիեզերական գործակալության կենտրոնակայանում, […]
08:15 22.04.2023
ԱՄՆ-ի Բինգհեմթոնի համալսարանի գիտնականները մանրէաբանական կենսամարտկոց են մշակել, որն ակտիվանում է օդից խոնավությունը կլանելով: Հեղինակների հիմնական նպատակն է եղել հորինել այնպիսի էներգիայի աղբյուր, որը չի կարող կորցնել իր հատկությունները 100 տարի շարունակ։ Բացի դրանից, պահանջների ցանկը ներառել է այնպիսի չափանիշներ, ինչպիսիք են կոմպակտությունը և ըստ պահանջի էներգիա արտադրելու ունակությունը: Արդյունքում, ամերիկացի գիտնականները մշակել են մետաղադրամի […]
20:25 21.04.2023
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ընդունել է բարձր տեխնոլոգիական ոլորտում համաշխարհային առաջատարներից մեկի՝ Nvidia ընկերության հիմնադիր և գործադիր տնօրեն Ջենսեն Հուանգին: Վարչապետը ողջունել է պարոն Հուանգի այցը Հայաստան և նշել, որ ջերմությամբ է հիշում 2019 թվականին Սիլիկոնյան հովտում տեղի ունեցած իրենց հանդիպումը: Նիկոլ Փաշինյանը կարևորել է Nvidia-ի կողմից մեր երկրում գիտահետազոտական կենտրոնի հիմնումը, որի բացումը տեղի է […]
09:12 21.04.2023
Իլոն Մասկի SpaceX Starship գերծանր հրթիռը պայթել է փորձնական արձակումից անմիջապես հետո։ Արձակումը հեռարձակվել է YouTube SpaceX-ով հինգշաբթի՝ ապրիլի 20-ին։ Պայթյունը տեղի է ունեցել մոտ 40 կիլոմետր բարձրության վրա՝ թռիչքից երեք րոպեից մի փոքր ավելի անց։ Հեռարձակման մեկնաբաններն այն անվանեցին «արագ չնախատեսված հեռացում»՝ ընդգծելով, որ փորձնական արձակման հետևանքները կօգնեն «բարելավել Starship-ի հուսալիությունը»: Վթարի ստույգ պատճառները […]
08:25 20.04.2023
Google-ն իր առաջին ծալովի սմարթֆոնը կթողարկի 2023 թվականի հունիսին։ Այս մասին հայտնում է CNBC-ն՝ վկայակոչելով ապրանքանիշի ներքին հաղորդակցությանը։ Pixel Fold սմարթֆոնի առաջին ցուցադրությունը, որը կրում է «Felix» ծածկագիրը, տեղի կունենա մայիսի 10-ին նախատեսված Google I/O ամենամյա համաժողովում։ Ըստ լուրերի՝ գաջեթը կստանա «շուկայի ամենադիմացկուն ծալովի մեխանիզմը»։ Դրա գնահատված գինը կկազմի 1700 դոլար, որը կմրցի Samsung-ի Galaxy […]
08:44 19.04.2023
Արհեստական ինտելեկտն անխուսափելիորեն կվերահսկի իրեն՝ «մարդկությանը ոչնչացնելու» պոտենցիալով, թեև դա կտարբերվի «Տերմինատորի» սյուժեից, ասել է ամերիկացի միլիարդատեր Իլոն Մասկը։ «Դա հնարավոր է: Այն անպայման այնտեղ կլինի», – ասել է Մասկը Fox News-ին: Ուստի նա պատասխանել է հարցին՝ կարո՞ղ է լինել այնպիսի AI, որը հնարավոր չէ անջատել, քանի որ ինքն իրեն կվերահսկի։ Մասկը հորդորել է հնարավորինս […]
23:55 16.04.2023
Ռուս մասնագետները կարողացել են ստեղծել, այսպես կոչված, խառն իրականության ակնոցների նախատիպը։ Դրանք կարելի է կիրառել բժշկության, կրթության ոլորտներում, արտադրության մեջ, իսկ ապագայում ակնոցները կկարողանան փոխարինել սմարթֆոններին։ Այժմ ակնոցները փորձարկվում են երկու գործարաններում։ Հիմքում պատկերի փոխանցման տեխնոլոգիան է հայելու միջոցով՝ ճառագայթների բեկման մեթոդով։ Ակնոցների մեջ օգտագործվում է պրոյեկցիոն էկրան և ստերեո տեսախցիկ։ Ակնոցները կառավարվում են ժեստերով։ […]
23:29 16.04.2023
Ռուս և ամերիկացի նեյրոֆիզիոլոգները պարզել են, որ աուտիզմ ունեցող երեխաների մոտ խոսքի խանգարումները կարող են ուղեղում գորշ նյութի պակասի հետևանք լինել։ ԱՀԿ տվյալներով աուտիկ սպեկտրի խանգարումներ հանդիպում է Երկիր մոլորակի վրա ապրող ամեն 100-րդ երեխայի մոտ և հիվանդների թիվը տարեկան 13%-ով ավելանում է։ Մասնագետները աուտիզմի առաջացումը բացատրում են գենետիկայով նաև արտաքին միջավայրի ազդեցություններով։ Ռուս և […]
22:58 16.04.2023
Թեքսասի համալսարանի գիտնականները պարզել են, որ մինչ բեղմնավորումը երեխայի հոր կողմից ալկոհոլի օգտագործումը կարող է պտղի մոտ առաջացնել ալկոհոլային սինդրոմ, գլխուղեղի և դեմքի զարգացման խանգարումներ։ Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Journal of Clinical Investigation ամսագրում։ Պտղի ալկոհոլային սինդրոմը բնածին արատների շարք է, որը պայհմանավորված է էլիթ սպիրտի ազդեցությամբ։ Սինդրոմի հետևանքով երեխան ֆիզիկապես և մտավոր թերզարգացած […]
22:07 16.04.2023
ԱՄՆ մոլեկուլյար կենսաբանները և գենետիկները հայտնաբերել են 145 գեն, որոնք առավել շատ են ազդում կաթնասունների ոսկորների բջիջները միացնող հյուսվածքների զարգացմանը։ Գիտնականներն այս հետազոտությունը կատարել են երկարատև փորձարկումների շրջանակում։ Այս փորձարկումների արդյունքում գիտնականները պատահաբար մուտացիայի են ենթարկել գենոմը CRISPR/Cas9 հետ մեկտեղ և ուսումնասիրել են, թե մուտացիան ԴՆԹ-ի առանձին հատվածներում ինչպես է ազդում ոսկորների միացման հյուսվածքի աճի […]
20:26 16.04.2023
ԱՄՆ Հարավ-Արևմտյան համալսարանի գիտնականները պարզել են, որ արհեստական բանականությունը կարող է մարդու ձայնի փոփոխության միջոցով վաղ փուլում հայտնաբերել Ալցհայմերի հիվանդությունը։ Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Alzheimer’s & Dementia: Diagnosis, Assessment & Disease Monitoring. ամսագրում Գիտնականները 206 մարդու բնական ձայն ստանալու համար օգտագործել են ժամանակակից միջոցներ։ Դրանցից 114-ի մոտ առկա են եղել աննշան փոփոխություններ։ Եվ այդ փոփոխությունները […]
19:57 16.04.2023
Ռուս մասնագետները մշակել են «Կորշուն» տեսակի անօդաչու թռչող սարք։ Այս մասին հայտնում է ТАСС-ը։ Նշվում է, որ այն թռիչքային դիրքի կարող է բերվել ընդամենը երկու րոպեում։ Այն բավական անաղմուկ է թռչում և վայրէջք կատարում, ինչն ապահովում է սարքի անվտանգությունը։ ԱԹՍ-ի թևերի բացվածքը 2,1 մետր է, երկարությունը՝ 1,2 մետր։ «Կորշուն»-ը նախատեսված է հետախուզության, ինչպես նաև […]
12:28 15.04.2023
Հանրապետության նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը ցավակցական հեռագիր է հղել Վարդան Դևրիկյանի մահվան կապակցությամբ. «Խորը ցավով տեղեկացա գրականագետ, ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն, Վարդան Դևրիկյանի անժամանակ մահվան մասին: Անուրանալի է Վարդան Դևրիկյանի ավանդը հայ գրականագիտության, լրագրության զարգացման և ղարաբաղյան շարժման ու պատերազմի վավերագրության գործում: Նրա հարյուրավոր գիտական ու հրապարակախոսական հոդվածներն ու մենագրությունները յուրաքանչյուր բանասերի, […]
10:52 15.04.2023
Առաջիկա տարիներին արհեստական ինտելեկտը կարող է մասնակիորեն փոխարինել «սպիտակ օձիքով», բայց ոչ սոցիալական հմտություններով մասնագիտություններին. Այս մասին ՌԻԱ Նովոստիին ասել է Synergy կորպորացիայի կարիերայի կենտրոնի տնօրեն, կադրերի ստրատեգ Աննա Ռուդակովան։ Փորձագետն ասել է, որ, ըստ գործատուների, արհեստական ինտելեկտը մոտ ապագայում 100%-ով մասամբ կփոխարինի սպիտակ օձիքով աշխատողներին։ Նրանց թվում են դիզայներներ, թարգմանիչներ, պատճենահանողներ, բանկային մասնագետներ, տուրիստական […]
08:50 15.04.2023
Մեքսիկական Յուկատան թերակղզում՝ Չիչեն Իցայում, հնագետները հայտնաբերել են արտեֆակտ՝ կապված մայաների գնդակով խաղի հետ, գրում է Heritage Daily-ն։ Այն քարե սկավառակ է՝ 32,5 սանտիմետր տրամագծով և 40 կիլոգրամ քաշով։ Դրա վրա գրված է մի տող: Դատելով գրառումից՝ առարկան մեր թվարկության 9-րդ դարին է պատկանում։ Նաև արտեֆակտի վրա երկու ֆիգուրներ են, հավանաբար խաղացողները: «Ձախ կողմը կրում […]
12:23 11.04.2023
Սույն թվականի ապրիլի 20-ին և 21-ին ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիան կանցկացնի տարեկան ընդհանուր ժողով: Ապրիլի 20-ին՝ ժամը 10։00-ին, տեղի կունենան ՀՀ ԳԱԱ Մաթեմատիկական և տեխնիկական գիտությունների, Ֆիզիկայի և աստղաֆիզիկայի, Բնական գիտությունների, Քիմիական և Երկրի մասին գիտությունների, Հայագիտության և հասարակական գիտությունների բաժանմունքների տարեկան ընդհանուր ժողովները: Բաժանմունքների ակադեմիկոս-քարտուղարները կներկայացնեն 2022 թվականի գիտական և գիտակազմակերպական գործունեության հիմնական արդյունքները։ […]
09:03 11.04.2023
NUST MISiS-ը ներկայացրել է ռուսական առաջին գործվածքային ատրճանակը՝ շարժական սարք՝ դաշտում կամ արտակարգ իրավիճակների գոտում փոքր և միջին վերքերը բուժելու համար։ Նախագիծն իրականացվել է Կենսաբժշկական ճարտարագիտության կենտրոնում՝ բիոտպագրության, այսինքն՝ կենդանի բջիջներով 3D տպագրության տեխնոլոգիայի ոլորտում առաջատար ռուսական լաբորատորիայում։ 2003թ.-ին Վլադիմիր Միրոնովը, որը ներկայումս NUST MISiS-ի Կենսաբժշկական ճարտարագիտության REC-ի գիտական ղեկավարն է, հրապարակել է եռաչափ կենսատպագրության […]
22:58 09.04.2023
Չիկագոյի Ֆիլդ թանգարանի գիտնականները պարզել են, որ մրջյունները տարածվել են ամբողջ երկրով մեկ՝ ծաղկող բույսերի հետ համատեղ էվոլյուցիայի միջոցով: Այս մասին հաղորդվում է Evolution Letters ամսագրում հրապարակված հոդվածում։ Հայտնի է, որ մրջյուններն ու անգիոսպերմերը առաջացել են մոտ 140 միլիոն տարի առաջ, որից հետո տարածվել են նոր բնակավայրեր։ Գիտնականները համեմատել են կլիման, ներառյալ ջերմաստիճանը և տեղումները, […]
