Կոռուպցիոն ռիսկեր ՊՆ և ոստիկանության գնումների ոլորտում

«Պաշտպանության նախարարության և ոստիկանության գնումների ոլորտում տարվող քաղաքականությունը կոռուպցիոն ռիսկեր է պարունակում»,- այսպիսի հայտարարություն է այսօր արել վարչապետի խորհրդական Արտակ Մանուկյանը, որը ներկայացրել է իր ղեկավարած «Հանրային քաղաքականության հետազոտությունների ազգային կենտրոն» ՀԿ-ի՝ այդ ոլորտում վերջին մի քանի տարում իրականացրած ուսումնասիրությունների արդյունքները:

Ըստ Մանուկյանի՝ գնումների մեծ մասը կատարվում են տարվա սկզբին և վերջին: Առաջին դեպքում դա պայմանավորված է մատակարարման պայմանագրերի կնքմամբ, հիմնականում՝ էլեկտրաէներգիայի, գազի և ջրի, երկրորդ դեպքում՝ խնայված միջոցները ծախսելու ցանկությամբ՝ դրանք բյուջե չվերադարձնելու համար: Այդ խնդիրը կարգավորելու համար Մանուկյանն առաջարկում է գումարներն ուղղել ոչ թե ամանորյա կորպորատիվ միջոցառումներին, այլ  ստորին օղակի աշխատակիցների աշխատավարձերին՝ որպես հավելավճարներ:

Մանուկյանի համոզմամբ՝ մրցակցային ցածր մակարդակ կա մեծ գումարային պատվերներ ունեցող մրցույթներում, քանի որ, ըստ դիտարկման տվյալների, տարիներ շարունակ հաղթել են հիմնականում նույն կազմակերպությունները: ՊՆ ոլորտում տարեկան ավելի քան 350 մատակարարներից ամեն տարի առանձնացվում են մի քանի խոշորագույնները՝ ելնելով պայմանագրերի ֆինանսական ծավալներից: Բացի բնական մենաշնորհներից՝ ջուր, գազ, էլեկտրաէներգիա, կան ևս մի քանի խոշոր ընկերություններ, որոնց հետ  պաշտպանության նախարարությունը նախընտրում է մշտապես աշխատել:

Այդ ընկերություններին բաժին է ընկնում նախարարությանը հատկացված ֆինանսական տորթի շուրջ 40 տոկոսը: Ուսումնասիրվել է նաև հայտարարված հաճախակի հաղթող կազմակերպությունների ցանկը:

«Եթե պայմանագրի գումարը 20 միլիոնից պակաս է, ապա մրցակցությունն ավելի մեծ է, եթե գումարն ավելի մեծ է, ապա՝ նույն ընկերություններն են: Ավելին, ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ նման մենաշնորհային ընկերությունների եկամտի առյուծի բաժինը ՊՆ-ից է, ինչը վկայում է տվյալ գերատեսչությունից դրանց կախվածության մասին»,- նշել է Մանուկյանը:

Ուսումնասիրության արդյունքները համադրվել են «Զինծառայողների ապահովագրման հիմնադրամի», այսպես կոչված, 1000 դրամների կայքի տվյալների հետ ու հետաքրքիր փաստեր են արձանագրվել: Օրինակ՝ միլիոնավոր դրամների հասնող պատվերների մրցույթներում հաղթած 79 ընկերություններ այդ հիմնադրամում գրանցված են ընդամենը մեկ-երկու աշխատողով, կամ էլ ընդհանրապես գրանցված չեն, ինչը, Մանուկյանի գնահատմամբ, խոսում  է կոռուպցիոն ռիսկերի և թաքնված աշխատատեղերի մեծ հավանականության մասին: Առավել ցայտուն պատկերացնելու համար Մանուկյանը բերել է Զինված ուժերին և ոստիկանությանը տեղական արտադրության հանդերձանք մատակարարող «Ֆ Թրեյդինգ»ՍՊԸ-ի օրինակը:

«Ընկերությունը մի աշխատող է հայտարարագրել «Զինծառայողների ապահովագրման հիմնադրամում», այսինքն՝ մի աշխատողով նման կարգի՝ 189 միլիոն դրամի հանդերձանք է կարում, հա՞: Հասկանալի է, որ նրանք օրենքի տեսակետից կարող են ասել, որ մենք կարում ենք, բայց մենք կարող ենք էստեղ բարձրաձայնել կոռուպցիոն ռիսկերի մասին, որովհետև մի քիչ տրամաբանական չի էլի էդ ծավալի աշխատանքը իրականացնել մեկ հոգով»,- նշել է Մանուկյանը՝ ավելացնելով, որ իրենց կողմից կասկածելի ու ռիսկային համարված ընկերությունների ցուցակը տրամադրել են Պետական եկամուտների կոմիտեին ու ակնկալում են, որ կոմիտեն կքննի գործը:

Գնումների տեսակետից գրեթե նույն պատկերն արձանագրվել է նաև ոստիկանության ոլորտում: Այստեղ, Մանուկյանի ներկայացմամբ, առավել թափանցիկ են իրականացվում գործընթացները պետական բյուջեից հատկացված մասով, բայց գրեթե նույն երևույթները, ինչ առկա են ՊՆ գնումներում, արձանագրվել են նաև ոստիկանության արտաբյուջեից կատարված ծախսերի հատվածում: