Մշակութաբանը բացահայտել է Հելոուին տոնի պատմությունը

Աշխարհի շատ երկրներում հոկտեմբերի 31-ին նշվում է «սարսափելի» տոնը՝ Հելոուինը։ Մոսկվայի պետական ​​մանկավարժական համալսարանի մշակութաբանության ամբիոնի դոցենտ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու Ելենա Բուչկինան «Իզվեստիային» պատմել է տոնի պատմության, նշանակության ու ավանդույթների մասին։

«Եկեք նախ պարզենք, թե որն է բոլոր սրբերի օրը: Սա քրիստոնեական տոն է։ Այն նշվում է նոյեմբերի 1-ին, հաջորդ օրը՝ նոյեմբերի 2-ին, Ամենայն հոգու տոնն է։ Բրիտանիայում բոլոր սրբերի օրը կոչվում էր Բոլոր սրբերի օր, իսկ նախորդ երեկոն՝ All-Hallows-Even (Բոլոր սրբերի երեկո): Այս անունը առաջին անգամ գրանցվել է 1556 թվականին։ Նրանից է եկել ժամանակակից «Հելոուին» բառը»,-բացատրել է նա:

Մասնագետի խոսքով՝ քրիստոնեական այս տոնը ժամանակին համընկել է շատ ավելի հին տոնի հետ, որը նշվել է դրանից շատ առաջ։ Հին կելտերը Նոր տարին նշում էին հենց այս ժամանակ. նրանց տոնը կոչվում էր Սամհայն: Հին ժամանակներում տոնը հաշվարկվում էր լուսնային օրացույցով և սկսվում էր նորալուսնի օրվանից: Ըստ հին հռոմեական հեղինակների՝ կելտերն իրենց Նոր տարին նշում էին մեծ մասշտաբով՝ երեք մութ գիշեր անընդմեջ, մինչ «մեռած» լուսինը փոխարինվում էր «նորածինով»։

«Հիմա մենք մոտենում ենք բացատրությանը, թե ինչու է Հելոուինը «սարսափելի» տոնի համբավ ստացել։ Հին ու նոր տարիների սահմանին մեր աշխարհը՝ մարդկանց աշխարհը, և մեկ ուրիշը՝ ոգիների աշխարհը, շփվեցին, աշխարհները բաժանող միջնորմը դարձավ հատկապես բարակ, թափանցելի, հանգուցյալների հոգիները կարող էին մտնել մարդկանց աշխարհը և ազատորեն մի գիշեր շրջել ողջերի աշխարհում: Այսպիսով, ըստ տարածված համոզմունքների, գիշերային փողոցում հեշտությամբ կարելի էր հանդիպել ոգիների և ուրվականների: Իրենց հերթին մարդիկ կարող էին որոշակի պայմաններում մտնել մահացածների աշխարհ, և նրանք ռիսկի էին դիմում չվերադառնալ », – ասել է Բուչկինան:

Տոնի ամենավառ հատկանիշը, ըստ մշակութաբանի, այսպես կոչված, լապտերով Ջեկն էր. Ավելի վաղ՝ դեռևս 19-րդ դարում, աչքերի և բերանի ուրվագծերը փորագրված էին ոչ թե դդմի, այլ շաղգամի վրա։ Այնուամենայնիվ, ավելի ուշ ԱՄՆ-ում հենց դդումն սկսեց օգտագործել որպես տոնական խորհրդանիշ, քանի որ այն ավելի էժան էր և ավելի հեշտ փորագրելը:

Ինչպես պարզաբանել է փորձագետը, Ջեքը միջնադարյան լեգենդի կերպար է, ով ոչ Աստծո, ոչ Սատանայի հետ չի շփվել և այդ ժամանակից ի վեր ստիպված է թափառել երկիրը՝ իր լապտերի տակ հավաքելով բոլոր անհանգիստ հոգիներին։

«Փորագրված արմատային մշակաբույսերի ներսում գտնվող մոմերը նախատեսված են ցույց տալու ճանապարհը դեպի կորած հոգիներ: Եվ սա նաև հանգուցյալներին հիշատակելու հնագույն ավանդույթի արձագանքն է՝ կրակ դնել պատուհանագոգերին՝ մահացածներին հրավիրելու այն տուն, որտեղ նրանց ուտելիք է սպասում: Հեթանոսների համար, ովքեր միշտ անտեսանելի կապ են զգացել իրենց մահացած նախնիների հետ, դրանում ոչ մի տարօրինակ, վախենալու բան չկար»,- բացատրել է մասնագետը։

Նա նշել է, որ Հելոուինը հետաքրքիր պատմությամբ և մշակութային հարուստ ավանդույթներով տոն է։

«Խնդիրն այն է, որ այն առևտրայնացվել է ժամանակակից ժողովրդական մշակույթի շրջանակներում, ինչպիսիք են Սուրբ Ծնունդը, Սուրբ Պատրիկի օրը և այլն: Բայց սա սպառողական հասարակության տրամաբանությունն է, ու տոնը մեղավոր չէ։ Եվ ես ոչ մի վատ բան չեմ տեսնում նրանում, որ այն հեթանոսական է, սա մշակույթի կարևոր մասն է։ Մասլենիցան հեթանոսական տոն է », – ավելացրել է Բուչկինան: