Ամենախելացի վիրուսը. ինչո՞ւ է Բեթհովենի մազերի մեջ հեպատիտ B-ի գեն եղել

Ռուսաստանում մոտավորապես 3 միլիոն մարդ ունի քրոնիկ հեպատիտ B և ցիռոզի և լյարդի քաղցկեղի զարգացման բարձր ռիսկի տակ է: Միևնույն ժամանակ, 120–130 մլն ռուսաստանցիներ պատվաստվել են այս վարակի դեմ։ Չնայած նման լայնածավալ պատվաստմանը, հեպատիտ Բ-ի դեմ պայքարը դեռևս չի հաջողվել։ Ինչո՞ւ է վիրուսին հաջողվում երբեմն «փախչել» պատվաստանյութից, պարզել է ՌԻԱ Նովոստիի թղթակիցը։

«Հեպատիտ B-ն շատ խելացի վիրուս է: Չնայած այն բոլոր միջոցներին, որոնք մենք ձեռնարկում ենք այն հաղթահարելու համար, այն դեռ ճանապարհ է գտնում իրեն փրկելու համար: Սա ԴՆԹ պարունակող վիրուս է: Վերարտադրման գործընթացի բարդությունը հանգեցնում է նրան, որ առաջանում են տարբեր մուտացիաներ. առաջանում են վիրուսային մասնիկներ, որոնք դուրս են գալիս իմունային համակարգի ճնշումից», – ասում է ռուս հայտնի համաճարակաբան, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ, Ռոսպոտրեբնաձորի համաճարակաբանության կենտրոնական գիտահետազոտական ​​ինստիտուտի գլխավոր գիտաշխատող Միխայիլ Միխայլովը։

Համաճարակաբանի խոսքով՝ իր լաբորատորիայում պարբերաբար գրանցվում են պատվաստանյութից «խուսափող» մուտանտային ձևերի նմանատիպ դեպքեր։ «Բարեբախտաբար, նրանց թիվը չի ավելանում, բայց չի էլ նվազում»,- հավելել է նա։

Իրավիճակը բարդանում է նրանով, որ հեպատիտ B վիրուսի ԴՆԹ-ն ինտեգրվում է մարդու բջջի մեջ և երկար տարիներ մնում նրա գենոմում։

Մինչդեռ վիրուսն ինքնին շատ հին արմատներ ունի։ Գիտնականի խոսքով՝ մարդաբանական վիրուսաբանության ոլորտում կատարված ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ հեպատիտ B-ի վիրուսի բջջային ԴՆԹ-ն հայտնաբերված է նույնիսկ մ.թ.ա. 4-3-րդ հազարամյակներում ապրած մարդկանց ոսկորներում։ Խոշոր համաճարակներ են նկարագրվել Հարավարևելյան Ասիայում, և Չինգիզ Խանի արշավը հանգեցրեց այս վիրուսի տարածմանը Արևելյան և Կենտրոնական Եվրոպայում:

Քեմբրիջի համալսարանի գիտնականները վերջերս ապացուցեցին հեպատիտ B վիրուսի ԴՆԹ-ի առկայությունը Լյուդվիգ վան Բեթհովենի մազերից մեկուսացված ԴՆԹ-ում:

«Մազերի ԴՆԹ-ի գենետիկ անալիզը ցույց է տվել, որ մեծ կոմպոզիտորը տառապել է այս վարակով և եղել է լյարդի հիվանդության բարձր ռիսկի տակ, որն ի վերջո սպանել է նրան»,- ասել է պրոֆեսորը։

Նրա խոսքով, գիտությունը դեռևս չի գտել մարդու գենոմում վիրուսի ԴՆԹ-ի ինտեգրումից ազատվելու միջոց, թեև շատ երկրներում նմանատիպ աշխատանքներ են տարվում։ Ուստի, ըստ գիտնականի, պատվաստումն անհրաժեշտ է։

«Հեպատիտ B-ի պատվաստանյութը, և սա առաջին պատվաստանյութն է, որ մարդը ստանում է իր կյանքի առաջին 12-24 ժամվա ընթացքում, չափազանց արդյունավետ է, այն հասանելի է և օգտագործվում է ամբողջ աշխարհում, բայց չպետք է մոռանալ, որ յուրաքանչյուր երկրում կա այսպես կոչված հակապատվաստման լոբբի: Ժամանակ առ ժամանակ տեղեկություններ են լսվում, ասում են՝ հեպատիտ B պատվաստանյութը կարող է առաջացնել աուտիզմի զարգացում։ Այդ պատճառով Ֆրանսիան նույնիսկ որոշ ժամանակով չեղարկել է նորածինների պատվաստումը: Հետո ամբողջ աշխարհում ապացուցվեց, որ աուտիզմը կապ չունի հեպատիտ B-ի դեմ պատվաստանյութի հետ: Դրանից հետո փորձեցին պատվաստումը կապել քրոնիկ հոգնածության համախտանիշի առաջացման հետ: Հետագայում ամեն ինչ նորից հերքվեց»,-ասել է Միխայիլը:

Նա կոչ է արել պայքարել հակապատվաստումների լոբբիի դեմ։