Այսօր լրագրողների համերաշխության օրն է. ի՞նչ գիտենք նրանց իրավունքների մասին

Ամեն տարի սեպտեմբերի 8-ը նշվում է որպես լրագրողների համերաշխության օր:

Տոնի նախապատմությունը

Տոնը նշվում է` ի հիշատակ չեխ լրագրող Յուլիոս Ֆուչիկի, որը մահվան է դատապարտվել 2 րդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ:

Չեխ լրագրող, գրող, հակաֆաշիստական շարժման հեղինակ Յուլիոս Ֆուչիկը գլխատվել էր հիտլերյան շարժման ներկայացուցիչների կողմից 1943թ.-ի սեպտեմբերի 8-ին:

Բանտում գրված նրա հայտնի «Ռեպորտաժ` ծխնին պարանոցին» գիրքը թարգմանվել է աշխարհի 70 լեզուներով:

Ի դեպ, աշխարհահռչակ «Պուլիտցերովյան» մրցանակն ամեն տարի հանձնվում է սեպտեմբերի 8-ին:

Իրավիճակը Հայաստանում

Իրավապաշտպան Ժաննա Ալեքսանյանը SHANTNEWS.AM-ի հետ զրույցում նշեց, որ հեղափոխությունից հետո Հայաստանում լրագրողների իրավունքների պաշտպանության առումով իրավիճակը փոխվել է դեպի լավը:

«Լրագրողների նկատմամբ, ընդհանուր առմամբ, դեռ շարունակվում են բռնի դեպքերը, բայց պետք է ասեմ, որ հեղափոխությունից հետո բռնությունները նվազել են: Իմ կարծիքով` հեղափոխությունից հետո այլև չկա իշխանամետ ընդգծվածություն: Հեռուստաըներությունները բաժանված էին 2 մասի և մեծ մասը ներկայացնում էր իշխանության կարծիքը, իսկ  երբ ընդդիմադիր լրագրողը բռնության էր ենթարկվում, դա չէր լուսաբանվում: Հիմա լրագրողները կարող են ավելի ազատ լինել: Շատ կարևոր է՝ լրատվական դաշտը միասնական լինի: Նախկին իշխանությունների օրոք իրավիճակն անմխիթար էր, այժմ էլ կան հարուցված քրեական գործեր, որոնք հարուցվել էին լրագրողների նկատմամբ բռնությունների դեպքերի հետ կապված, մինչ օրս չեն բացահայտվել»,- ասաց Ժաննա Ալեքսանյանը:

Իրավապաշտպանը մաղթեց, որ լրագրողները ձգտեն միշտ աշխատել հանուն մարդկանց, հանուն խոսքի ազատության, որ կարողանան իրենց խնդիրները բարձրաձայնել, քանի որ ներկա իշխանություններն ասել են, որ այդ արժեքների կրողն են։

Լրագրողների իրավունքների պաշտպանությունն աշխարհում

Այս օրն աշխարհի տարբեր ծայրերում անցկացվում են լրագրողների պաշտպանությանն ուղղված տարբեր համաժողովներ և քննարկումներ:

Այսօր ամենախոշոր և հին կազմակերություններից մեկն է  «Լրագրողների միջազգային կազմակերպություն»-ը, որը հիմնադրվել է հակահիտլերյան կոալիցիայի  21 երկրների կողմից 1946թ.-ի հունիսի 8-ին:

Կազմակերպության գլխավոր նպատակն է ժողովուրդների խաղաղության և ընկերակցության ստեղծումն ու պահպանումը ՝ արդար ճշմարիտ և ազատ տեղեկատավական միջավայրի ապահովման շնորհիվ:

Կազմակերպությունն ունի աշխարհի տարբեր վայրերից ավելի քան 400 հազար լրագրող, որոնց թվում են, ինչպես կազմակերպություններ, այնպես էլ անհատներ:

Ժամանակին «Լրագրողների միջազգային կազմակերպություն»-ն ստեղծել էր «լրագրողական միջազգային մրցանակ» և «Ֆուչիկ»-ի մեդալ: Մրցանակները տրվել են և շարունակում են տրվել լրագրության դաշտում անձնվեր, աշխարհում խաղաղության հաստատման և համագործակցության ոգու ձևավորման համար աշխատանք կատարած անձանց:

Վիճակագրություն` զոհված լրագրողների մասին

«Լրագրողների պաշտպանության կոմիտե»-ի տվյալների համաձայն՝ 2018 թ.-ին իրենց մասնագիտական գործունեությունն իրականացնելիս աշխարհում զոհվել է 42 լրագրող,ինչը ևս վկայում է այն մասին, որ լրագրողների իրավունքների պաշտպանության ոլորտում անելիքներ կան:

Զոհված լրագրողների մասին տվյալները կարող եք գտնել այստեղ:

Բրիտանական BBC լրատվամիջոցը ներկայացրել է այն երկրները, որտեղ 1990-2017 թթ.-ն իրենց մասնագիտական գործունեությունն իրականացնելիս ամենաշատ լրագրողներն են զոհվել:

Աղյուսակը գլխավորում է Իրաքը, երկրորդ տեղում Ֆիլիպիններն են, իսկ եռյակն ամփոփել է Մեքսիկան, նրան հաջորդել է Պակիստանը։ Զոհված լրագրողների թվով 5-րդ հորիզոնականն է զբաղեցրել Ռուսաստանը:

Լրագրողների իրավունքների պաշտպանությամբ են նաև զբաղվում «Լրագրողներ առանց սահմանների», «Լրագրողների պաշտպանության կոմիտե»-ն, «Կարմիր խաչ»-ը  և այլ միջազգային կազմակերպություններ:

.